Στον απόηχο της «Φωνηεντιάδας», της γλωσσικής εκστρατείας που οργανώθηκε για την υποτιθέμενη κατάργηση των φωνηέντων, διαπιστώνουμε με ανακούφιση ότι δεν ακούστηκαν μόνο οι φωνές των ζηλωτών. Όλων εκείνων που, με το πάθος το οποίο μόνο η βαθιά άγνοια μπορεί να εμπνεύσει, έσπευδαν να υπερασπιστούν την ελληνική γλώσσα από έναν ανύπαρκτο κίνδυνο.
Την ίδια στιγμή, φωνές νηφάλιες, υποστηριζόμενες όχι μόνο από τη δύναμη της λογικής, αλλά κυρίως από την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση, άρθρωναν ισχυρό αντίλογο. Δεν ήταν μια εύκολη μάχη. Από τη μια, οι αλαλαγμοί του κάθε φανατικού, δημαγωγού, πατριδοκάπηλου ή απλώς παραπληροφορημένου. Από την άλλη, η τεκμηριωμένη και στιβαρή επιχειρηματολογία των σχετικών επιστημόνων.
Παρόλο που η μάχη ήταν άνιση, η επιστημονική αλήθεια, ακόμη και αν δεν θριάμβευσε, σίγουρα δεν ηττήθηκε. Όσοι αναζήτησαν κάτι περισσότερο από κραυγές και συνθηματολογία μπόρεσαν να ενημερωθούν πλήρως. Η φωνή των επιστημόνων δεν πνίγηκε. Αν και ήρεμη, τελικά αποδείχθηκε στεντόρεια για όσους επιθυμούσαν να την ακούσουν.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, ο Βασίλης Αργυρόπουλος κάνει μια πληρέστατη καταγραφή όσων γράφτηκαν και ειπώθηκαν. Με επιμέλεια μέλισσας συγκέντρωσε τα σαθρά και αστήρικτα σχόλια και κείμενα όσων συμμετείχαν στην εκστρατεία για την υποτιθέμενη υπεράσπιση των φωνηέντων. Τα αναλύει, τα σχολιάζει και κυρίως τα αντικρούει με εξαιρετικά επιχειρήματα.
Πρόκειται για μια σημαντική προσπάθεια, ένα έργο που αξίζει τον θαυμασμό μας. Καταρχάς για την ταχύτητα των αντανακλαστικών του συγγραφέα του, καθώς ολοκληρώθηκε σε ελάχιστο διάστημα μετά το πέρας του κύριου όγκου των συζητήσεων. Ταυτόχρονα όμως και για την πληρότητά του. Ο ιστορικός του μέλλοντος που θα το χρησιμοποιήσει θα έχει μια εξαιρετική εικόνα για τα όσα διαδραματίστηκαν. Μακάρι να είχαμε κάτι αντίστοιχο και για τα «Ευαγγελικά» ή τα «Ορεστειακά». Οπωσδήποτε θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα τη νεότερη ιστορία μας.
«Η ανάγνωση αυτού του πέρα για πέρα συναρπαστικού πονήματος, που καταδεικνύει το γνήσιο θάρρος της επιστημονικής γνώμης χωρίς υπεκφυγές και βάζει τα πράγματα στη θέση τους σχετικά με ιστορικές πτυχές της ελληνικής γλώσσας και την ετυμολόγηση και ορθογραφία ορισμένων προβληματικών λέξεων, με ώθησε σε μερικές σκέψεις».
«Ο Αργυρόπουλος δεν είναι άγνωστος σε όσους έχουν ασχοληθεί μέσω διαδικτύου με τους νεο-αρχαιολάτρες. Ήδη από το 1998, στη διάρκεια των μεταπτυχιακών του σπουδών, άρχισε να ασκεί κριτική σε αντιεπιστημονικές απόψεις γύρω από γλωσσικά θέματα και ήταν ο πρώτος που αντέκρουσε κάποιους από τους χαρακτηριστικούς "ελληνοκεντρικούς" ισχυρισμούς (τα περί νοηματικής π.χ. ελληνικής γλώσσας)».
«Όταν η ημιμάθεια μαίνεται έξω από τα πανεπιστήμια, η γλωσσολογία δεν μπορεί να είναι κλεισμένη στο πανεπιστήμιο και στα ερευνητικά κέντρα και τα πορίσματά της να μην περνούν ούτε καν μέσω της εκπαίδευσης στην κοινωνία. Θεωρώ πως είναι χρέος των επιστημόνων να απαντούν στους αυτόκλητους σωτήρες της γλώσσας, ερασιτέχνες γλωσσαμύντορες, κινδυνολόγους, λαϊκιστές και όλους όσους επωφελούνται από την άγνοια. Το ερώτημα όμως παραμένει: τι απήχηση θα έχει ένα φιλότιμο βιβλίο που δεν αποσκοπεί στο να τέρψει τον ελληνοκεντρισμό μας, αλλά επιδιώκει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους; Με δεδομένη την εκπαίδευση που έχουμε και με τις κρατούσες εθνικές ιδέες είναι δύσκολο να ακουστεί κάτι που είναι σωστό. Ο κόσμος προτιμά το υπερβολικό, αρκεί να του χαϊδεύει τα αυτιά (ή μάλλον αφτιά. Για ποιο λόγο η γραφή με -φ- είναι ιστορικά σωστή, βλ. κεφ. 2.2, σελ. 176 κ.εξ. :-) )».
Την ίδια στιγμή, φωνές νηφάλιες, υποστηριζόμενες όχι μόνο από τη δύναμη της λογικής, αλλά κυρίως από την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση, άρθρωναν ισχυρό αντίλογο. Δεν ήταν μια εύκολη μάχη. Από τη μια, οι αλαλαγμοί του κάθε φανατικού, δημαγωγού, πατριδοκάπηλου ή απλώς παραπληροφορημένου. Από την άλλη, η τεκμηριωμένη και στιβαρή επιχειρηματολογία των σχετικών επιστημόνων.
Παρόλο που η μάχη ήταν άνιση, η επιστημονική αλήθεια, ακόμη και αν δεν θριάμβευσε, σίγουρα δεν ηττήθηκε. Όσοι αναζήτησαν κάτι περισσότερο από κραυγές και συνθηματολογία μπόρεσαν να ενημερωθούν πλήρως. Η φωνή των επιστημόνων δεν πνίγηκε. Αν και ήρεμη, τελικά αποδείχθηκε στεντόρεια για όσους επιθυμούσαν να την ακούσουν.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, ο Βασίλης Αργυρόπουλος κάνει μια πληρέστατη καταγραφή όσων γράφτηκαν και ειπώθηκαν. Με επιμέλεια μέλισσας συγκέντρωσε τα σαθρά και αστήρικτα σχόλια και κείμενα όσων συμμετείχαν στην εκστρατεία για την υποτιθέμενη υπεράσπιση των φωνηέντων. Τα αναλύει, τα σχολιάζει και κυρίως τα αντικρούει με εξαιρετικά επιχειρήματα.
Πρόκειται για μια σημαντική προσπάθεια, ένα έργο που αξίζει τον θαυμασμό μας. Καταρχάς για την ταχύτητα των αντανακλαστικών του συγγραφέα του, καθώς ολοκληρώθηκε σε ελάχιστο διάστημα μετά το πέρας του κύριου όγκου των συζητήσεων. Ταυτόχρονα όμως και για την πληρότητά του. Ο ιστορικός του μέλλοντος που θα το χρησιμοποιήσει θα έχει μια εξαιρετική εικόνα για τα όσα διαδραματίστηκαν. Μακάρι να είχαμε κάτι αντίστοιχο και για τα «Ευαγγελικά» ή τα «Ορεστειακά». Οπωσδήποτε θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα τη νεότερη ιστορία μας.
Αλέξανδρος Φατσής
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΔΩ ΤΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Αποσπάσματα από κριτικές για το προηγούμενο βιβλίο του Β. Αργυρόπουλου
Αρχαιολατρία και γλώσσα (Αθήνα 2009, εκδόσεις Σ. Ι. Ζαχαρόπουλου)
«Η ανάγνωση αυτού του πέρα για πέρα συναρπαστικού πονήματος, που καταδεικνύει το γνήσιο θάρρος της επιστημονικής γνώμης χωρίς υπεκφυγές και βάζει τα πράγματα στη θέση τους σχετικά με ιστορικές πτυχές της ελληνικής γλώσσας και την ετυμολόγηση και ορθογραφία ορισμένων προβληματικών λέξεων, με ώθησε σε μερικές σκέψεις».
Χρυσόστομος Παπασπύρου. Πηγή: Περιγλώσσιο (ιστολόγιο), periglwssio.wordpress.com, 5/8/2011
«Ο Αργυρόπουλος δεν είναι άγνωστος σε όσους έχουν ασχοληθεί μέσω διαδικτύου με τους νεο-αρχαιολάτρες. Ήδη από το 1998, στη διάρκεια των μεταπτυχιακών του σπουδών, άρχισε να ασκεί κριτική σε αντιεπιστημονικές απόψεις γύρω από γλωσσικά θέματα και ήταν ο πρώτος που αντέκρουσε κάποιους από τους χαρακτηριστικούς "ελληνοκεντρικούς" ισχυρισμούς (τα περί νοηματικής π.χ. ελληνικής γλώσσας)».
Hominid (ψευδώνυμο ιστολόγου). Πηγή: Λογοράμματα (ιστολόγιο), logorammata.blogspot.gr, 24/3/2009
«Όταν η ημιμάθεια μαίνεται έξω από τα πανεπιστήμια, η γλωσσολογία δεν μπορεί να είναι κλεισμένη στο πανεπιστήμιο και στα ερευνητικά κέντρα και τα πορίσματά της να μην περνούν ούτε καν μέσω της εκπαίδευσης στην κοινωνία. Θεωρώ πως είναι χρέος των επιστημόνων να απαντούν στους αυτόκλητους σωτήρες της γλώσσας, ερασιτέχνες γλωσσαμύντορες, κινδυνολόγους, λαϊκιστές και όλους όσους επωφελούνται από την άγνοια. Το ερώτημα όμως παραμένει: τι απήχηση θα έχει ένα φιλότιμο βιβλίο που δεν αποσκοπεί στο να τέρψει τον ελληνοκεντρισμό μας, αλλά επιδιώκει να βάλει τα πράγματα στη θέση τους; Με δεδομένη την εκπαίδευση που έχουμε και με τις κρατούσες εθνικές ιδέες είναι δύσκολο να ακουστεί κάτι που είναι σωστό. Ο κόσμος προτιμά το υπερβολικό, αρκεί να του χαϊδεύει τα αυτιά (ή μάλλον αφτιά. Για ποιο λόγο η γραφή με -φ- είναι ιστορικά σωστή, βλ. κεφ. 2.2, σελ. 176 κ.εξ. :-) )».
Τουκιθεμπλόμ (ψευδώνυμο ιστολόγου). Πηγή: Τουκιθεμπλόμ (ιστολόγιο), tuki8eblom.blogspot.gr, 22/3/2009