Ο πόνος, η απορία και ο φόβος ενός άντρα που δουλεύει για τον κομμουνισμό και γνωρίζει τον έρωτα στα μαύρα μάτια μιας Τουρκάλας στο διχοτομημένο Βερολίνο. Η Αϊσέ έκαψε τα σωθικά του μέσα βαθιά, τον έκανε να ξεχάσει κάθε μέτρο προφύλαξης στην ξένη κι άγνωστή του πόλη κι όταν ήρθε η ώρα του χωρισμού εκείνος δεν την ξέχασε ποτέ. Επέστρεψε στην Ελλάδα κι αφοσιώθηκε στην οργάνωση που έβαλε στόχο το άγαλμα Τρούμαν. Η βόμβα δεν εξερράγη ποτέ κι ο ήρωάς μας φυγαδεύτηκε στη Ρώμη κι επέστρεψε στην Ελλάδα μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου ώστε να παντρευτεί και να εξαφανιστεί μες στη ρουτίνα της καθημερινότητας. Δυστυχώς η Αϊσέ θα τον σημαδεύει ακόμη κι η αποτυχία της αποστολής του θα τον τυραννά μια ζωή: τι έφταιξε και δεν εξερράγη η βόμβα.
Αφήγηση άμεση και λιτή, ο πόνος του ήρωα τρισδιάστατος, αυθεντικός, γνήσιος. Έχουμε μια κατάθεση ψυχής, ενός ανθρώπου που ποτέ δεν έπαψε να είναι άνθρωπος κι ας τον ήθελαν οι επιταγές της ομάδας να είναι ένα άψυχο, σιωπηλό ρομπότ για να μη γίνει αντιληπτός από τη μυστική αστυνομία. Δεν ενδιαφέρει το πώς και το γιατί του Ψυχρού πολέμου, δεν ενδιαφέρει ποιος έχει άδικο και δίκιο σε αυτόν τον πόλεμο. Το βιβλίο αφορά έναν άνθρωπο και την ψυχή του, που λαβώθηκε από δυο μαύρα μάτια. Δυο μαύρα μάτια που τον περιμένουν κι ας παντρεύτηκε, κι ας απέκτησε παιδιά κι ας πέθανε. Μετά το τέλος του Ψυχρού πολέμου κάθε λίγο και λιγάκι ετοιμάζεται να επιστρέψει στο Βερολίνο, μήπως ξαναβρεί την Αϊσέ. Αλλά ποτέ δε βρίσκει το θάρρος να το κάνει. Μόνο μέχρι τη Γιουγκοσλαβία καταφέρνει να φτάσει σε μία από αυτές τις απόπειρες. Κι η γυναίκα του πάντα τον περιμένει, σιωπηλά αποδεχόμενη το βάρος που κουβαλά ο άντρας της. Ποτέ δεν περίμενα ότι θα διάβαζα ένα τόσο συναισθηματικό βιβλίο και μάλιστα από άντρα συγγραφέα. Μια τόσο τρυφερή και σύνθετη ψυχολογία για έναν άντρα; Μπράβο μας, έχουμε συναισθήματα τελικά! Και το ρώσικο τραγούδι Ότσι τσιόρνιγια να συντροφεύει όλες τις σελίδες σαν ένα παράπονο ανικανοποίητο.
Πάνος Τουρλής