Το χρώμα του καλοκαιριού

Ένα κορίτσι περνάει τις καλοκαιρινές του διακοπές στο νησί των παππούδων του και τα μεσημέρια της υποχρεωτικής ανάπαυλας αφήνει το παιδί του πίνακα απέναντι από το κρεβάτι της να την οδηγήσει σε φωτεινά μονοπάτια φαντασίας και έμπνευσης. Αλήθεια, ποιο είναι το χρώμα του καλοκαιριού και πώς μπορεί να αποτυπωθεί σ’ έναν καμβά;

Η Μαρία Ανδρικοπούλου έγραψε ένα τρυφερό και λυρικό κείμενο για παιδιά από 6 ετών και πάνω που θα ξυπνήσει τις παιδικές αναμνήσεις των περισσότερων από μας, όσων δηλαδή βιώσαμε (οι μεγάλοι) και βιώνουμε (οι μικρότεροι) ακριβώς αυτά: διακοπές στο νησί του παππού και της γιαγιάς, το παιχνίδι πιο ξέγνοιαστο, το καρπούζι πιο νόστιμο, η ζέστη πιο υποφερτή. Και να που έρχεται ο βραχνάς του «ξαπλώστε και μην κοιμάστε», εκείνη η απευκταία ώρα της σιέστας, της άκρας ησυχίας, με τον καυτό ήλιο να πυρώνει τους δρόμους και τα σπίτια… Η αφηγήτρια λοιπόν της ιστορίας ατενίζει τον πίνακα του Νικολάου Λύτρα «Το ψάθινο καπέλο» και τον έχει μάθει απ’ έξω, αφού δεν μπορεί να κοιμηθεί το μεσημέρι. Μια μέρα όμως, σαν σε όνειρο, το παιδί του πίνακα οδηγεί το κορίτσι στο εργαστήρι του ζωγράφου που αγωνίζεται πολύ καιρό «να αιχμαλωτίσει στον καμβά το χρώμα του καλοκαιριού». Πώς μπορείς λοιπόν σε μια εικόνα να τα χωρέσεις όλα, «το τραγούδι των τζιτζικιών, το πορτοκαλοκίτρινο χρώμα του ήλιου, το φως που χτυπάει αλύπητα τους κυκλαδίτικους ασβεστωμένους τοίχους στο καταμεσήμερο»; Μέχρι να δοθεί η απάντηση σε αυτό το βασανιστικό ερώτημα ακολουθούμε τον ζωγράφο σε μέρη όπου αγωνίζεται να βρει την έμπνευση, στους όρμους με τα καΐκια, στα λιβάδια με τα στάχια, στα στενά δρομάκια με τα γαϊδουράκια, στιγμές που ξεχειλίζουν θερινή ανεμελιά αλλά «η ουσία του καλοκαιριού του ξέφευγε ακόμα». Και τότε…

Η εικονογράφηση του Βασίλη Κουτσογιάννη είναι εξαίρετη από κάθε άποψη. Δεν καταφέρνει μόνο να αποτυπώσει με ποικίλους τρόπους αυτό το οικείο χαλκόχρωμο, χρυσό, πορτοκαλί και κίτρινο φως του καλοκαιριού αλλά καταφέρνει να ενσωματώσει λεπτομέρειες από τους πιο γνωστούς πίνακες του Νικολάου Λύτρα στη δική του φαντασία και στη ροή του κειμένου! Παιδιά που παίζουν στα σπαρτά, στενά αιγαιοπελαγίτικα σοκάκια, θάλασσα και σύκα συγκροτούν άψογα την αίσθηση της θερινής ραστώνης και αγάπησα πολύ τον τρόπο με τον οποίο εμφανίστηκε στο παράθυρο του καλλιτέχνη το παιδί που του χάρισε την πολυπόθητη έμπνευση. Τι ωραία που στάθηκε στο παράθυρο, πόσο ταίριαξε με το περιβάλλον, πόσο έξυπνο που η αντανάκλαση του ήλιο δεν αποκάλυψε αν είναι αγόρι ή κορίτσι, κάτι που οδήγησε τον καλλιτέχνη να αποτυπώσει ακριβώς αυτό: ένα παιδί, αδιάφορο το φύλο, με ψάθινο καπέλο σ’ ένα παράθυρο που το χτυπάει ο ήλιος! Υπέροχη, εκπληκτική δουλειά που συνάδει απόλυτα με τη λυρικότητα του λόγου που πηγάζει από το κείμενο.

«Το χρώμα του καλοκαιριού» είναι μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη περιπλάνηση στο έργο του Νικόλαου Λύτρα με αφορμή τις καλοκαιρινές διακοπές ενός μικρού κοριτσιού. Μικρές και μεγάλες λεπτομέρειες από γνωστούς πίνακες, η σχεδόν ανάγλυφη αγωνία του καλλιτέχνη μπροστά σε κάθε νέο πίνακα με έμφαση στην προσπάθειά του να αποτυπώσει το χρώμα του καλοκαιριού σε έναν από αυτούς, η λιτή και τόσο κομψή αφήγηση, η εκπληκτική εικονογράφηση, οι αναμνήσεις του αναγνώστη που βοηθάει το βιβλίο να ξεπηδήσουν, όλα αυτά συγκροτούν ένα από τα καλύτερα και πιο πρωτότυπα από άποψη δομής και πλοκής βιβλία για παιδιά από 6 ετών και πάνω.

Πάνος Τουρλής