Το γκόλεμ της Πράγας
Ένας άγνωστος αρχίζει να αναπαριστά σκηνές φόνων από τα βιβλία μιας διάσημης συγγραφέως με στόχο διαφορετικά άτομα του περιβάλλοντός της. Πρόκειται για φάρσες που ίσως όμως εξελιχθούν σε δολοφονίες κι έτσι η Πράγα δε θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Ποιος είναι ο στόχος του; Πώς θα αντιμετωπίσει η συγγραφέας την υπόθεση;
Η Κική Τσιλιγγερίδου έγραψε ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που μας ταξιδεύει στα σκοτεινά δρομάκια της Πράγας και ταυτόχρονα στον κόσμο της θεωρίας της λογοτεχνίας. Η Αγκάτα Γέσενσκα, μια από τις διασημότερες Τσέχες συγγραφείς και καθηγήτρια σεμιναρίων δημιουργικής γραφής, αρχίζει να νιώθει απειλή από έναν άγνωστο που την έχει βάλει στόχο και στήνει με θαυμαστή ακρίβεια τις πιο φριχτές σκηνές από τα βιβλία που έχει γράψει ως τώρα. Η σύντροφός της, Ζούζκα Φαμπιάνοβα, με την οποία ζουν μια περίεργη σχέση, ερωτική και ταυτόχρονα πλατωνική, κρυφή και ταυτόχρονα φανερή, βρίσκεται πάντα στο πλάι της όσο τα θύματα των φαρσών αυξάνονται και ο αστυνόμος της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών και Ανακρίσεων, Γίρκα Λούμπας, θαυμαστής της συγγραφέως, προσπαθεί να λύσει το μυστήριο.
Πρόκειται για μια ιστορία που ξεδιπλώνεται με τον γνωστό, ιδιαίτερο και κάπως αργό τρόπο της συγγραφέως που έχω γνωρίσει σε προηγούμενα βιβλία της. Η ιστορία, αρχικά τουλάχιστον, καθυστερεί να μπει στην καθαυτή πλοκή, μιας και το βάρος ρίχνεται στην ατμόσφαιρα της πόλης, στη σχέση της Αγκάτα με τη Ζούζκα, στις διαφορές των αντιλήψεων και των απόψεών τους λόγω της διαφοράς ηλικίας και στα σχόλια και στις συζητήσεις τους γύρω από τη λογοτεχνία, απόψεις που βρίσκουμε και στα μαθήματα δημιουργικής γραφής που παρακολουθούμε στα κεφάλαια. Πάντως, βρήκα ενδιαφέρουσες επισημάνσεις γύρω από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αστυνομικής και όχι μόνο λογοτεχνίας, τον τρόπο χτισίματος χαρακτήρων, απόψεις-κλειδιά όπως: «γράφουμε για όσα ξέρουμε» (βασικός κανόνας της συγγραφής, μιας και για ό,τι δεν ξέρουμε επινοούμε μεν αλλά η ιστορία μας πρέπει να είναι βγαλμένη από αυτά που γνωρίζουμε καλά) και «…η καλή προεργασία ενός βιβλίου είναι κοπιώδης και απαιτεί από τον συγγραφέα να της δοθεί ολοκληρωτικά», καθώς και πραγματολογικά στοιχεία για θέματα που δεν ήξερα.
Η καθαυτή ιστορία, όπως σημειώθηκε προηγουμένως, άργησε να ξεδιπλωθεί και να επιλυθεί, κάτι που το δυσχέραναν επιπλέον οι επαναλήψεις στους διαλόγους κυρίως μεταξύ Αγκάτα και Γίρκα κι εφόσον αρχικά δεν είχαμε φόνους αλλά απόπειρες ή φαινομενικά αθώες φάρσες δεν ένιωσα ένταση, σασπένς ή αγωνία για τη συνέχεια. Την ταυτότητα του ενόχου πάντως τη βρήκα ικανοποιητική και σωστή όμως με όσα συμβαίνουν στις τελευταίες σελίδες ένιωσα μια ανισομέρεια στο κείμενο, αφού σε μεγάλο βαθμό δεν είχα προετοιμαστεί για τη διαφορετική πλευρά ενός βασικού χαρακτήρα, κάτι που μου φάνηκε μάλλον αταίριαστο κι ας έδεσε αρμονικά με τίτλο και περιεχόμενο. Στα θετικά του βιβλίου είναι η ίδια η πόλη της Πράγας και οι παραστατικές περιγραφές της. Είναι μια πόλη που την αδικούν όσοι επιμένουν να τη βλέπουν ως απομεινάρι ένδοξου παρελθόντος, γράφει η Κική Τσιλιγγερίδου, μιας και είναι γεμάτη μοντέρνα ζωή και σύγχρονα πάθη. Η ατμόσφαιρά της, οι δρόμοι της, τα μνημεία της είναι σα να παίζουν το δικό τους παιχνίδι και να στήνουν τις δικές τους ιστορίες όσο προχωράμε από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. «Όλη η πόλη ήταν ένα κατώφλι για το επέκεινα, για τις ανεξερεύνητες περιοχές του ονείρου, που τις κατοικούσαν άγνωστα πλάσματα χωρίς πνοή, γκόλεμ, μάγισσες, ακέφαλοι σκελετοί…» (σελ. 133) και σε αυτό το φόντο δρουν οι ήρωες του μυθιστορήματος.
«Το γκόλεμ της Πράγας» είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που μας ξεναγεί σε κρυφά σημεία μιας πόλης που ισορροπεί αρμονικά ανάμεσα στο χτες και στο σήμερα και μας συστήνει μια διάσημη συγγραφέα με ανθρώπινες ανησυχίες, πάθη και ιδιόμορφο χαρακτήρα. Ποιος κρύβεται πίσω από τις επιθέσεις σε πρόσωπα του περιβάλλοντός της; Εκβιάζει για να πάρει κάτι που θέλει ή εκδικείται για κάτι που νιώθει πως του έκανε η Αγκάτα; Θα βρεθεί άκρη σε αυτό το μπερδεμένο κουβάρι; Το γκόλεμ ίσως ξέρει την απάντηση.
Πάνος Τουρλής