Τα παράξενα Χριστούγεννα του κυρίου Σέριμαν
Ένας άντρας κι ένα μικρό κορίτσι. Εκείνος έχει μια βαρετή ζωή, εκείνο έχει καρκίνο. Πώς θα γνωριστούν; Τι θα τους δέσει; Αν μπορούσες ποτέ να σώσεις κάποιον, ποιον θα επέλεγες και με τι κριτήρια; Τι μπορεί να συμβεί αυτά τα Χριστούγεννα στη ζωή ενός μοναχικού ανθρώπου που δείχνει όμως ευχαριστημένος με αυτήν;
Ο Δημήτρης Μαμαλούκας έγραψε μια συγκινητική και τρυφερή νουβέλα γύρω από την ιδιαίτερη φιλία ενός μεγάλου σε ηλικία άντρα κι ενός μικρού κοριτσιού. Ο κύριος Σέριμαν είναι ένας απόλυτα προβλέψιμος άνθρωπος, παχύς, καραφλός (μόνο με τρεις τρίχες βασικά), με προκαθορισμένο πρόγραμμα στη ζωή του και με ελάχιστες δραστηριότητες, μοναχικός, χωρίς χόμπι και ενδιαφέροντα, γκρινιάρης και αντικοινωνικός. Μια μέρα συναντάει έναν άγνωστο με γκρι φόρμα, τον Πασκάρ, έναν άνθρωπο που εκπέμπει ηρεμία και γαλήνη ενώ το χαμόγελό του είναι ακαταμάχητο. Μια αναπάντεχη και σχεδόν ανεδαφική πρόταση πέφτει στο τραπέζι και ανατρέπει την καθεστηκυία τάξη του Σέριμαν, φέρνει τα πάντα γύρω του και μέσα του τούμπα. Δεν τον ξανασυναντά αλλά όσα του είπε τα γυροφέρνει στο μυαλό του ξανά και ξανά, σκέφτεται, αμφιβάλλει, αρνείται, προσπαθεί να ξεχάσει, ξαναθυμάται. Τα βήματά του τον οδηγούν μετά από πολλή περίσκεψη στο ογκολογικό παίδων, όπου διαπιστώνει πόσες τραγικές ιστορίες κρύβουν οι διάδρομοι ενός τέτοιου νοσοκομείου! Πόνος, απαισιοδοξία, μελαγχολία, διαρκής μάχη με κάτι αναπόφευκτο και κάπου αμυδρά ένα φως, σαν το χαμόγελο της μικρής ηρωίδας.
Η Μαντλίν πάσχει από καρκίνο αλλά δεν πτοείται, αντίθετα, μοιράζει χαμόγελα και αισιοδοξία στους ανθρώπους γύρω της και κλέβει την καρδιά του Σέριμαν. Χρησιμοποιούν έναν δικό τους κώδικα επικοινωνίας (γεια σου, κύριε τρεις τρίχες, γειά σου μηδέν τρίχες! Μα τι γλυκές προσφωνήσεις), αστειεύονται, περνάνε ευχάριστα μαζί, κάτι που προβληματίζει τους γονείς της. Μέρα τη μέρα πλησιάζουμε στην πιο κρίσιμη στιγμή της ζωής της Μαντλίν και η αγωνία κορυφώνεται. Η λιτή και άκρως ρεαλιστική αφήγηση δημιουργεί έντονες εικόνες, συναισθηματικά φορτισμένες, που αφήνουν όμως την αισιοδοξία να φανεί σε κάποια σημεία και να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα. Κι όλα αυτά διαδραματίζονται στις γιορτές των Χριστουγέννων, μια από τις πιο δύσκολες κατ’ εμέ περιόδους. Γελούσα και προβληματιζόμουν, απολάμβανα την ιστορία και τα τραγικωμικά περιστατικά, χωρίς να σταματώ ούτε στιγμή να σκέφτομαι πώς και αν θα καταφέρουμε να γλυτώσουμε το μοιραίο. Γίνονται λοιπόν θαύματα στην εποχή μας; Ένας μοναχικός, μονόχνοτος άνθρωπος, θα ενδιαφερόταν ποτέ να σώσει τη ζωή κάποιου; Με ποιον τρόπο και με τι αντάλλαγμα;
«Τα παράξενα Χριστούγεννα του κυρίου Σέριμαν» είναι μια γρήγορη και ανατρεπτική ιστορία που με κράτησε από την αρχή χάρη στη δωρικότητα της γραφής και στην απουσία περιττών λεπτομερειών. Η σχέση μεταξύ του Σέριμαν και της Μαντλίν χτίζεται σταδιακά, με όμορφα αστεία, με υποδόρια συγκίνηση λόγω της υγείας του παιδιού, με τον φόβο της Μαντλίν ότι θα πεθάνει αλλά αυτό δεν την παίρνει από κάτω και με χαριτωμένα στιγμιότυπα. Ο Σέριμαν σχεδόν μεταμορφώνεται από σελίδα σε σελίδα και η ψυχογραφία του είναι μελετημένη και πειστική. Είναι ένα βιβλίο αφιερωμένο στη γλύκα της ζωής, μιας και ο θάνατος είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής αλλά δεν παύουμε να του κηρύττουμε τον πόλεμο για να μείνουμε ζωντανοί λίγο ακόμη. Αλήθεια, αν μας δινόταν η ευκαιρία, ποιον θα σώζαμε από τους αγαπημένους μας ανθρώπους; Κι αν δεν είχαμε κανέναν; Αυτά και άλλα ερωτήματα απαντώνται με τον πιο γλυκό και τρυφερό τρόπο σε αυτό το γεμάτο συναίσθημα και αφηγηματική δεινότητα κείμενο («χασολοϊσμένη», «φλιμένο», «ξανθιές κουβέντες»), τρυφερές παρομοιώσεις που απαλύνουν τις σκληρές σκηνές («Η ημέρα καθαρή, παστρικιά, σαν φρεσκοπλυμένο λευκό σεντόνι περασμένο με λουλάκι στο τέλος που το είχε πλύνει κάποια νιόνυφη», σελ. 55), λεπτό χιούμορ που εξισορροπεί τις καταστάσεις είναι μερικά μόνο από τα θετικά γνωρίσματα ενός μυθιστορήματος που με ταξίδεψε στην κλειστή κοινωνία της Κέρκυρας των μέσων του 20ού αιώνα και μου σύστησε μια ατίθαση καρδιά γεμάτη απορίες, απωθημένα και ελπίδες για ένα αύριο καλύτερο από των γυναικών του τόπου και της εποχής της.
Πάνος Τουρλής