Ένα τρυφερό γυναικείο μυθιστόρημα και ταυτόχρονα τόσο μα τόσο δυνατό. Για τι να πρωτογράψω; Για την Άννα των αρχών του 20ού αιώνα; Για τον Σαρίφ μπέη; Για την Αμάλ και την Ίζαμπελ;
Η Άννα: Μια γυναίκα που μένει χήρα και πηγαίνει στην Αίγυπτο για να ανακαλύψει έναν καινούργιο, δυναμικό, ανανεωμένο εαυτό και φτάνει στο σημείο να παντρευτεί έναν ντόπιο που τη σαγηνεύει με την προσωπικότητά του, σε περίοδο που η Αίγυπτος τελεί υπό αγγλική κατοχή και ξεκινά στο βάθος ο Α΄ παγκόσμιος πόλεμος. Σε μια εποχή που η Αίγυπτος αγωνίζεται να ξεφύγει από την Οθωμανική αυτοκρατορία και να γλυτώσει από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις που καραδοκούν να την αρπάξουν. Τελικά χαρίζεται στους Άγγλους. Η εποχή, τα ήθη, οι νοοτροπίες Αιγυπτίων και Άγγλων, πώς αντιδρούν οι "υπόδουλοι", τι επαναστατικά κινήματα γίνονται, πώς λειτουργούν και σκέφτονται οι αγγλικές δυνάμεις κατοχής, τι σκαρφίζονται για να διαιρέσουν τον υποτελή λαό, ταυτόχρονα αρχίζουν να μπαίνουν στο λεξιλόγιο των Αιγυπτίων λέξεις όπως εκπαίδευση των γυναικών, κατάργηση του αναλφαβητισμού και πολλά άλλα. Και η Άννα, και μαζί και ο άντρας της, Σαρίφ μπέης, παντρεύονται αγνοώντας επιδεικτικά τη νοοτροπία των ντόπιων και των φίλων τους για αυτήν την "κατακριτέα" συνεύρεση. Ήδη η Άννα χάνει πολλούς από τους φίλους της και ο Σαρίφ, όντας ενεργός πολιτικά, δίνει άλλη μια λαβή μίσους προς τους συμπατριώτες του, που θα τον οδηγήσει στο βίαιο τέλος του.
Για την Ίζαμπελ και την Αμάλ; Η πρώτη ζει στη Νέα Υόρκη, γνωρίζει κι ερωτεύεται τον αδερφό της δεύτερης. Κι όταν βρίσκει το μπαούλο της προγιαγιάς της και το εμπιστεύεται στην κολλητή της, Άμαλ, ανακαλύπτουν ότι οι δυο φίλες έχουν και κοινούς προγόνους. Από την ιστορία αυτή των δυο κοριτσιών ζούμε τη δολοφονία των τουριστών στο Λούξορ, τις πολιτικές αναταραχές της Αιγύπτου, τη σύγχρονη ιστορία της χώρας, τον παλμό μιας καρδιάς που υποτίθεται ότι πάλλεται κανονικά αλλά στο βάθος είναι έτοιμη ανά πάσα ώρα να χτυπήσει πιο δυνατά και έντονα, με ό,τι συνέπειες συνεπάγεται αυτό.
Πολύ όμορφο μυθιστόρημα, καθόλου επιφανειακό και πρόχειρο, καθόλου δασκαλίστικο και ιστορικό. Οι εποχές αναπαρίστανται αβίαστα, μυρίζουμε το μπαρούτι που είναι έτοιμο να εκραΓεί, αγωνιούμε με τις πολιτικές ζυμώσεις και το μέλλον της Αιγύπτου, νιώθουμε τον πόνο και τη λαχτάρα της γυναίκας να εξυψωθεί και να γίνει ίση με τον άντρα. Και σε προσωπικό επίπεδο διαπιστώνουμε πόσο άλλαξαν οι ζωές και των τριών γυναικών (της Άννας όταν μετέβη στην Αίγυπτο, της Ίζαμπελ όταν ερωτεύτηκε τον Ομάρ και της Άμαλ όταν διάβασε τα χειρόγραφα της Άννας). Και κλείνεις το βιβλίο νιώθοντας μια πίκρα και μια αγαλλίαση ταυτόχρονα.
Στα θετικά του βιβλίου ότι δεν είναι γραμμένο με τον αιγυπτιακό τρόπο γραφής, με τις συναισθηματικές εξάρσεις και τα μεγαλόσχημα λόγια. Και η αφήγηση ρέει σαν νερό που σε παρασύρει σε ένα ταξίδι γνώσης, σκέψης και συναισθήματος.
Πάνος Τουρλής