Ο γιος και η κόρη δύο αντίπαλων στον χώρο της οινοποιίας οικογενειών εξομολογούνται τον έρωτά τους ο ένας στον άλλον. Χρόνια αργότερα, εκείνος πρέπει να επιστρέψει με αφορμή ένα δυσάρεστο γεγονός και βρίσκει τα πάντα αλλαγμένα. Γιατί και υπό ποιες συνθήκες έφυγε; Τι μεσολάβησε στο διάστημα της απουσίας του; Τι συνέβη στα μέλη της οικογένειάς του; Θα μείνει ή θα γυρίσει σε όσα κατάφερε να φτιάξει μακριά από τους ανθρώπους που δεν τον αγάπησαν; Κι εκείνη; Τι έκανε με τη δική της ζωή; Προχώρησε ή τον περιμένει ακόμη;
Ο Κώστας Κρομμύδας έγραψε ένα τρυφερό ρομαντικό μυθιστόρημα γεμάτο ευωδιές οίνου και μούστου, αγάπης και έρωτα. Είναι ένα κείμενο αφιερωμένο στην αυτοβουλία και στην αυτοδιάθεση, στον έρωτα που μπορεί να ανθίσει παρά τα εμπόδια, στις δύσκολες σχέσεις μεταξύ πατέρα και γιου κυρίως και σε πολλά άλλα ανθρώπινα συναισθήματα. Με αφετηρία την έχθρα μεταξύ δύο οικογενειών και τις προσπάθειες των γόνων της να τις ενώσουν με την αγάπη τους ξεδιπλώνονται τα μυστικά και ο πλούτος της σημασίας και του ρόλου του κρασιού στη ζωή μας και ταυτόχρονα τονίζονται έννοιες και ιδέες που σπάνια τις συναντώ με αυτόν τον τρόπο στη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία. Οι Βαλσάμηδες και οι Γιόγλου είναι ανταγωνιστικοί κάτοχοι όμορων αμπελώνων, έχουν καλές διασυνδέσεις και επενδύσεις στον χώρο του κρασιού, μια σχετική οικονομική άνεση (οπότε ευτυχώς γλυτώνουμε σκηνές και περιγραφές τύπου «Falcon Crest») και ακολουθούν πιστά το μίσος που τους χωρίζει από την εποχή της Τουρκοκρατίας. Η πείρα και η μακρόχρονη πορεία του Κώστα Κρομμύδα τον βοηθάνε να δημιουργήσει τρισδιάστατους χαρακτήρες, με προβλήματα και ανησυχίες, με προσδοκίες και ελπίδες, που προδίδονται, εποφθαλμιούν, σχεδιάζουν, λαχταρούν.
Ο Σπύρος Γιόγλου είναι παντρεμένος με τη γαλλικής καταγωγής Κορίν, με την οποία απέκτησαν την Κλαίρη. Είναι αυστηροί και υπερπροστατευτικοί μαζί της και ο Σπύρος προσπαθεί να πείσει τον γιο του από τον πρώτο του γάμο, Γιάγκο, να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις της οικογένειας. Ο νεαρός όμως δε θέλει, βαρέθηκε να τον βλέπει να μαλώνει με τους Βαλσάμηδες και με τους μισούς οινοποιούς της περιοχής, αντίθετα πιστεύει πως η Κλαίρη, η οποία άλλωστε γεννήθηκε μες στο αμπέλι και μεγάλωσε μέσα σ’ αυτό, είναι η πιο ικανή και η πιο κατάλληλη από τους δυο τους για την επιχείρηση. Από την άλλη μεριά του φράχτη που τους χωρίζει, ο Βαγγέλης Βαλσάμης, απογοητευμένος από τη στάση και τη συμπεριφορά του γιου του, Άρη, απέναντί του, αποφασίζει να τα αναθέσει όλα επισήμως στον πρωτότοκο, Φώτη. Τα δυο παιδιά είναι εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες: ο Άρης αγαπάει τα κτήματα και τ’ αμπέλια, υπαναχωρεί όμως επειδή απογοητεύεται κι αυτός από τη συμπεριφορά του πατέρα του κι έτσι ο Φώτης, που πάντα συντηρούσε την ένταση μέσα στην οικογένεια, παίρνει τα ηνία μιας ακμάζουσας επιχείρησης, η οποία σύντομα θ’ αρχίσει να παίρνει την κάτω βόλτα λόγω των χειρισμών του.
Ο Άρης και η Κλαίρη ερωτεύονται, γεύονται ένα ποτήρι κρασί από τα χείλη ο ένας του άλλου, οπότε μήπως η ιστορία τους ενώσει τελικά τις δύο οικογένειες και σβήσει το προαιώνιο μίσος; Η ιστορία ξεκινάει το 2005, την εποχή του τρύγου, την ημέρα που πατάνε τα σταφύλια και αυτό οι Γιόγλου το συνοδεύουν μ’ ένα αρχαιοπρεπές τελετουργικό για καλή σοδειά. Οι δυο νέοι αναθερμαίνουν την αγάπη που τους ένωνε από παιδιά κι αμέσως μετά βρισκόμαστε στο Ντουμπάι του 2023 όπου ο Άρης έχει ιδρύσει μια κτηματομεσιτική εταιρεία που πηγαίνει ολοένα και καλύτερα. Ένα δυσάρεστο γεγονός τον αναγκάζει να επιστρέψει στο σπίτι του στη Νεμέα κι εκεί συναντά μεγάλες αλλαγές. Με διαρκή πρωθύστερα που παρουσιάζουν την ιστορία από διαφορετικά και διάφορα σημεία του χτες και του σήμερα ξεδιπλώνεται η τρυφερή ιστορία του Άρη και της Κλαίρης. Από το 2005 μεταβαίνουμε στο 2023 όπου τα πάντα έχουν αλλάξει κι από κει πίσω στο 2006 για να πιάσουμε το νήμα από την αρχή, να καταλάβουμε τι συνέβη κι αναγκάστηκε ο Άρης να φύγει, τι έγινε με τα άλλα μέλη της οικογένειάς του μα πάνω απ’ όλα με την Κλαίρη.
Το μυθιστόρημα είναι καλά σχεδιασμένο και η πλοκή κλιμακώνεται όλο και περισσότερο από κεφάλαιο σε κεφάλαιο. Μια σειρά από απρόβλεπτες εξελίξεις θα απομακρύνουν τον Άρη από την Κλαίρη και ο χρόνος θα σκάψει βαθύ αυλάκι ανάμεσά τους. Μήπως όμως αυτό τους βγει σε καλό τελικά; Μήπως δε θα ξεχάσει ο ένας τον άλλον και τους δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία; Αν ναι, πότε και υπό ποιες συνθήκες; Στην πορεία των γεγονότων, θα γνωρίσουμε κι άλλους χαρακτήρες, όπως τον ιδιότροπο Βλάση, γεωλόγο και οινολόγο, που διαχειρίζεται την παραγωγή και των δύο οινοποιείων, κρατώντας τις ισορροπίες μεταξύ των δύο οικογενειών, τον Ρένο, τον γιο ενός βασικού επενδυτή που ενδιαφέρεται για εξαγωγή των κρασιών των Γιόγλου στην Αμερική, την υποχωρητική και γεμάτη αγάπη Τζόυς, την αδίστακτη Μαριλένα και άλλους. Όλοι τους θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις και θα συμπληρώσουν ένα ρομαντικό και ανατρεπτικό παζλ γεμάτο μικρά και μεγάλα κομμάτια αγάπης και μίσους, έρωτα και προδοσίας. Παραστατικές ολοζώντανες εικόνες, ειδικά αυτές που αφορούν τη φύση των αμπελώνων που βιώνουν ηλιόλουστες μέρες αλλά και τρομερές καταιγίδες, όμορφες παρομοιώσεις και μεταφορές, γρήγορη αφήγηση, μια ενδιαφέρουσα ιστορία κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον ως το τέλος μιας και ο συγγραφέας ξέρει να αποφεύγει τα κλισέ και τις κοινοτοπίες και να φτιάχνει δυνατές ιστορίες με εξελίξεις που δεν περιμένει κανείς.
Πλήθος αναφορών σε ποικιλίες κρασιού και στις διαφορές τους, μικρά μυστικά από τον κόσμο της οινοποιίας, μαθήματα γευσιγνωσίας και ερωτήματα όπως: γιατί είναι πιο δύσκολη η βιολογική παραγωγή, από ποια σημεία της αμπελοκαλλιέργειας βγαίνει ποιο είδος κρασιού, πώς επιλέγουμε την υποζώνη, ποιος ήταν ο ρόλος του κρασιού στα συμπόσια των αρχαίων Ελλήνων, ποιες οι μυθολογικές του καταβολές και πώς γεννήθηκε, όλα καταγράφονται στο μυθιστόρημα ως ψήγματα πληροφοριών μέσα από διαλόγους και περιστατικά που δε με κούρασαν στιγμή. «Η αμπελουργία είναι έρωτας και όχι δουλειά» (σελ. 30), τονίζει σε κάποιο σημείο ο συγγραφέας, συνοψίζοντας σε λίγες λέξεις όλο το νόημα της σκληρής αυτής πορείας από το σταφύλι στο ποτήρι. Άλλωστε: «Σιτοβολώνες, ελαιώνες, αμπελώνες. Αυτά είναι τα πρώτα συστατικά της ζωή μας» (σελ. 33). «Ο πολύς κόσμος νομίζει πως το κρασί είναι κάτι μαγικό…Κι όμως….δεν είναι τίποτα παραπάνω από δουλειά. Από ατελείωτες ώρες δουλειάς» (σελ. 345).
In vino veritas (=Στο κρασί υπάρχει αλήθεια) κι έτσι τα πάντα βγαίνουν αργά ή γρήγορα στο φως. Μυστικά αποκαλύπτονται, αλήθειες διατυπώνονται, κινήσεις γίνονται: «Η πραγματική αγάπη δεν σε φυλακίζει σαν το κρασί μέσα σε ένα βαρέλι, περιμένοντας να εξελιχθείς με τα δικά της θέλω, γιατί το μόνο σίγουρο είναι ότι η γεύση που θα σου αφήσει θα είναι ίδια με το ξίδι» (σελ. 92). Πόσο γλυκά και τρυφερά ξεδιπλώνεται ο έρωτας του Άρη και της Κλαίρης, με πόση αληθοφάνεια καταγράφονται οι στιγμές τους στην Κρήτη πριν ξεσπάσει η οικογενειακή καταιγίδα, με πόση λεπτοδουλειά και αληθοφάνεια δίνονται οι συνθήκες που θα τους χωρίσουν και θα τους απομακρύνουν ώσπου να ξανασυναντηθούν χρόνια αργότερα. Και τότε… Τι θα μας οδηγήσει στο τέλος; Ένας έρωτας που δοκιμάζεται από τις δυσκολίες, ωριμάζει στο βαρέλι της απόστασης και κάποια στιγμή θα έρθει η ώρα να τον δοκιμάσουν οι ενδιαφερόμενοι. Τι γεύση θα έχει; Πώς θα νιώσει ο ουρανίσκος και η καρδιά τους; Ταυτόχρονα, ένας πατέρας κι ένας γιος όλο και απομακρύνονται παρά την αγάπη του ενός για τον άλλον, αφήνοντας το μίσος που καραδοκούσε να μπει ανάμεσά τους. Όσο με συγκινούσαν τα εμπόδια και οι δυσκολίες των δύο ερωτευμένων νέων άλλο τόσο έντονα ένιωθα με τη σχέση που αναπτύχθηκε ανάμεσα σ’ έναν γιο και σ’ έναν πατέρα. Ο πρώτος απογοητευμένος από τη στάση του δεύτερου, ο δεύτερος δε ρίχνει τον εγωισμό του όταν διαπιστώνει πως τον έκρινε λάθος κι όταν επιτέλους έρχεται το λυτρωτικό τέλος ίσως να είναι αργά για κάποιους από τους δύο. «Κρασί από τα χείλη σου» λοιπόν και στην υγεία του αναγνώστη!
Πάνος Τουρλής