Aυτό το γαλλικό διαμαντάκι του 2002 έπεσε στα χέρια μου σχετικά πρόσφατα και, αφού το διάβασα σχεδόν απνευστί, δεν έπαψα να αναρωτιέμαι πως και η έκδοσή του δεν έτυχε και στη χώρα μας αν όχι αντίστοιχου ενθουσιασμού (ο Ch. Dufossε τιμήθηκε στη Γαλλία με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα) τουλάχιστον μιας κάποιας στοιχειώδους θετικής υποδοχής.
Το βιβλίο είναι μια εφιαλτική καταβύθιση στον κόσμο της σύγχρονης εκπαιδευτικής πραγματικότητας, σε έναν κόσμο όπου δάσκαλοι και μαθητές νιώθουν εξίσου ανήμποροι, τρομαγμένοι και χαμένοι. Η ιστορία ξεκινάει με την αυτοκτονία ενός νεαρού καθηγητή στο γυμνάσιο της Κλερβάλ και την αντικατάστασή του από ένα συνάδελφό του, ο οποίος πολύ σύντομα διαπιστώνει ότι η καινούρια του τάξη αποτελεί ένα ενιαίο και αδιαπέραστο σύνολο, με φρικτά μυστικά, ακραίες πρακτικές και βίαιους τρόπους χειραγώγησης. Γιατί όλοι οι διδάσκοντες του σχολείου, συμπεριλαμβανομένου του διευθυντή, δείχνουν να φοβούνται αυτά τα παιδιά ; Η πλοκή επιφυλάσσει στον αναγνώστη το ένα ήπιο σοκ μετά το άλλο, για να τον οδηγήσει σταδιακά στο πικρό και μεγαλειώδες τέλος.
Ο Ch. Dufossε, εκπαιδευτικός και ο ίδιος, δημιουργεί εντέχνως από την αρχή κιόλας του έργου του μια ατμόσφαιρα απειλής που διαρκώς βαθαίνει, ενώ η γραφή του, περιγραφική κι εγκεφαλική (αν και ατύχησε κάπως στη μετάφραση) φέρνει τον αναγνώστη αντιμέτωπο με τους χειρότερους φόβους του : η βία, τα γηρατειά και ο θάνατος καιροφυλακτούν παντού και οι ήρωες του βιβλίου, αυτά τα παράξενα παιδιά που αρνούνται να μεγαλώσουν, έχουν τους δικούς τους, ανορθόδοξους τρόπους, να μείνουν για πάντα στη Χώρα του Ποτέ-Ποτέ.
"H ώρα της αποχώρησης" οπωσδήποτε δεν είναι ένα ευχάριστο βιβλίο. Απαισιόδοξο, άγριο και αποστερημένο από ηθικά διδάγματα ίσως ταράξει τις πιο ευαίσθητες ψυχές. Δεν παύει όμως να αποτελεί ένα μικρό αριστούργημα κι επιπλέον ένα πραγματικά σύγχρονο κείμενο, απόλυτα χαρακτηριστικό της "καινούριας εποχής κοινωνικού φόβου" που διανύουμε τα τελευταία χρόνια...
Μαρία Τσουκανά