Εγχειρίδιο μυθικών πλασμάτων

του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου

Γιατί τα άλογα του Διομήδη τρέφονταν με ανθρώπινο κρέας; Τι κοινό έχουν οι Κέρκωπες με τις μαϊμούδες; Γιατί βασάνιζαν οι Άρπυιες τον μάντη Φινέα; Σε τι χρησίμευαν τα αυτόματα στην καθημερινή ζωή των αρχαίων; Γιατί ήταν τόσο οργισμένοι οι Γίγαντες; Τι συμβολίζουν οι Σάτυροι; Γιατί η Μέδουσα ήταν η μόνη θνητή Γοργόνα; Πόσα είδη Κυκλώπων υπήρχαν; Γιατί οι Γρύπες εμφανίζονται ως φύλακες του χρυσού; Πού κρύβεται το κλειδί της διαχρονικότητας και της «αθανασίας» του Φοίνικα; Γιατί η Έμπουσα θεωρείται το βαμπίρ της ελληνικής μυθολογίας και η Έχιδνα η «μητέρα των τεράτων»;

Ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος, ο αγαπημένος μας Mythologist, έγραψε ένα συναρπαστικό βιβλίο αφιερωμένο αποκλειστικά στα μυθικά πλάσματα, στα «τέρατα» της ελληνικής μυθολογίας, που η μορφή τους και η θέση τους στο μυθολογικό πάνθεον ακόμη και σήμερα εξάπτουν τη φαντασία, προβληματίζουν και εμπνέουν. Όλα τους είναι προϊόντα της αρχαίας σκέψης και συγκεντρώνουν τις πιο επικίνδυνες και σκοτεινές πλευρές της ανθρώπινης ύπαρξης ενώ η εμφάνισή τους είναι η διηνεκής απόδειξη του ανθρώπου να συνδέσει τα φυσικά φαινόμενα με το μεταφυσικό. Κάποια από αυτά όμως δεν προξενούν κακό ούτε τρόμο αλλά δίνουν υπόσταση και απαντήσεις σε ερωτήματα που εκείνη την εποχή ήταν δύσκολο να ερμηνευτούν ορθολογικά ή σύμφωνα με τα σημερινά μέσα έρευνας και μελέτης.

Με απλά λόγια και χωρίς να κουράζει, ο Κωνσταντίνος Λουκόπουλος μας παρουσιάζει τριάντα ένα πλάσματα της πιο άγριας φαντασίας μας, τα παραθέτει αλφαβητικά σε μικρά αυτοτελή κεφάλαια και τα παρουσιάζει όσο γίνεται πιο εμπεριστατωμένα. Αυτό που ξεχωρίζει το βιβλίο από άλλα της ίδιας κατηγορίας είναι η διαχρονική και αντικειμενική ματιά του συγγραφέα, ο οποίος καταφέρνει να ταιριάξει τα πλάσματα αυτά με τη σημερινή μας εποχή και να αποδείξει πως ακόμη και στον 21ο αιώνα έχουν να μας διδάξουν και να μας δείξουν κάτι για τον εαυτό μας και για τον κόσμο στον οποίο ζούμε. Παραθέτει τα μυθολογικά περιστατικά στα οποία εμπλέκονται τα τέρατα, τα αναλύει εν συντομία και σε ξεχωριστό σημείο των κεφαλαίων («Γιατί να τα αναζητήσετε;») κάνει μια ενδιαφέρουσα σύνοψη πληροφοριών και παρακινεί τον αναγνώστη να ψάξει περισσότερο για όποιο από αυτά του έχει κάνει περισσότερη εντύπωση.

Ο συγγραφέας παραθέτει τις διαφωνίες των πηγών που έχουν φτάσει στα χέρια μας (από τις αρχαίες τραγωδίες μας περνάει στα βιβλία του Ψευδο-Απολλόδωρου και του Κόιντου Σμυρναίου κι από κει στα κείμενα του Πλάτωνα και του Ησίοδου) με τρόπο που δείχνει εύρος και βάθος μελέτης και ακόμη μεγαλύτερη ποικιλία απόψεων και οπτικών γωνιών. Επίσης, ερμηνεύει ετυμολογικά τις λέξεις, παρουσιάζει το κάθε πλάσμα απ’ όλες τις πλευρές του διεξοδικά και κάνει σημαντικές κοινωνιολογικές και ανθρωπολογικές παρατηρήσεις, όπως για παράδειγμα όταν αναφέρεται στις πρώιμες στιγμές της ελληνικής μυθολογίας που χαρακτηρίζονται από τη διαδοχή, με τον Κρόνο να εκθρονίζει τον Ουρανό, τον Δία να εκθρονίζει τον Κρόνο κλπ. Αυτές οι αλλαγές θυμίζουν τη ρευστότητα της ζωής και των πραγμάτων και οι αρχέγονοι, απρόβλεπτοι και πανίσχυροι πρωταγωνιστές αυτών των ιστοριών ενσαρκώνουν τους απρόβλεπτους παράγοντες που αλλάζουν την τάξη των πραγμάτων.

Άρπυιες, Γίγαντες, Γοργόνες, Δράκοντες, Κένταυροι, Κέρκωπες, η Λάμια, ο Μινώταυρος, η Έμπουσα και η Έχιδνα, ο Πήγασος και πολλά άλλα πλάσματα είναι όλα συγκεντρωμένα σε αυτό το καλογραμμένο βιβλίο και μας συντροφεύουν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στην ανεξάντλητη ελληνική και παγκόσμια μυθολογία.

Πάνος Τουρλής