Δεν είσαι εδώ
Η Τριλογία της Κρήτης τελειώνει με αυτό το βιβλίο, ένα μυθιστόρημα άψογα ενορχηστρωμένο, από το οποίο δεν ξεφεύγει ούτε λέξη, με τους χαρακτήρες των προηγούμενων βιβλίων να ωριμάζουν, να μεταμορφώνονται και να υφίστανται τις συνέπειες των επιλογών τους. Ο αναγνώστης έχει καταλάβει ότι: ο καιρός δε σηκώνει ήρωες, όλα είναι μια ανάσα και αν δεν είσαι εδώ εύκολα ξεχνιέσαι. Η τελική λύση της ιστορίας, η μεγάλη σύγκρουση, η ωμότητα που πρωταγωνιστεί στο βιβλίο είναι χαρακτηριστικά που με άφησαν άφωνο και με σόκαραν.
Ποιος αθώος θα θυσιαστεί για να τελειώσει αυτή η ιστορία και γιατί; Πότε και υπό ποιες συνθήκες; Τι θα αλλάξει στη ροή της ιστορίας αν λάβει χώρα αυτή η θυσία; Κι αυτός ο Ευγένιος Καλίν τι πραγματικά αποζητάει και γιατί κρατάει αιχμάλωτο τον Γιώργο;
Εδώ εναλλάξ αφηγητές είναι ο φίλος του Γιώργου, Νικ, και η κοπέλα του, η Ρέα, σε κάποια σημεία και ο ίδιος ο Γιώργος. Έχουν περάσει δύο μήνες από την εξαφάνιση του Γιώργου Δάντη που έλαβε χώρα στο προηγούμενο βιβλίο. Τι έχει συμβεί και πώς θα κινητοποιηθούν οι φίλοι του για να τον βρουν; Και δε μιλάμε για διασκεδαστικές ιστοριές μυστηρίου έφηβων παιδιών αλλά για βαθιά ρεαλιστικές και σκληρές περιπέτειες ανήλικων μαθητών που έχουν να αντιμετωπίσουν την κρητική μαφία! Ο συγγραφέας τοποθετεί τις τελευταίες ψηφίδες της ιστορίας του και χτίζει ένα υπέροχο, ανεπανάληπτο μωσαϊκό. Με την εναλλαγή στην αφήγηση δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσω καλύτερα και τον Νικ και τη Βάλια, να νιώσω βαθύτερα τον τρόπο σκέψης τους, να κατανοήσω τις πράξεις τους, να τρομάξω από τα λάθη τους και να αντιδράσω στον παρορμητισμό τους.
Λάτρεψα τον Νικ. Εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν είναι ένας αποστασιοποιημένος χειριστής θυμικού (και θυμού) ή ένας άνθρωπος με τραυματικό παρελθόν που διαλέγει την απομάκρυνση και την απομόνωση για να λειτουργήσει καλύτερα. Η σχέση του με τις κοπέλες στο σχολείο, η σκηνή με το ζωώδες σεξ και τις ανεξέλεγκτες συνέπειες, το πλούσιο λεξιλόγιό του και η βαθιά του γνώση για όλα, η χρήση πολεμικών τεχνών και η υιοθέτηση της φιλοσοφίας τους στην καθημερινή ζωή συνδυάζονται άρρηκτα με ένα αδίστακτο σε στιγμές κρίσης προσωπείο. Κατ’ εμέ είναι ο πιο λεπτοδουλεμένος χαρακτήρας της ιστορίας και ουσιαστικά ο πιο πολυδιάστατος. Στο τέλος του βιβλίου συμβαίνει κάτι ασύλληπτο, που φωτίζει τον χαρακτήρα του ακόμη περισσότερο, οπότε έφτασα στο σημείο να παλεύω μέσα μου για το αν πρέπει να τον ψεύσω ή να τον σεβαστώ. Αινιγματική προσωπικότητα, φωτίζεται τόσο όσο χρειάζεται και μέχρι την τελευταία σελίδα δε σταματούσε να με εκπλήσσει.
Επίσης, μέσω των Βάλιας και Νικ μου δόθηκε περισσότερος χώρος για να χωθώ στα σπίτια τους και να γνωρίσω καλύτερα τους γονείς τους. Οι χαρακτήρες αυτοί ήταν αληθινοί, τρισδιάστατοι, με πάμπολλα ελαττώματα στην ανατροφή των παιδιών τους, στη νοοτροπία τους και στη συμπεριφορά. Σε συνάρτηση με τα δρώμενα στο βιβλίο και με τους τελείως διαφορετικούς ψυχικούς κόσμους των παιδιών που έφεραν στο φως δημιουργούνται απίστευτα τραγικές καταστάσεις με βία, ψυχολογικό εξαναγκασμό και οριστική φθορά στις σχέσεις τους. Πάμπολλα τα ερωτήματα για το πότε έγινε το λάθος, πότε ξεκίνησε η διαδρομή που οδήγησε αυτές τις οικογένεις στην ανύπαρκτη συνεννόηση και στην αδύνατη συμβίωση. Όπως το λέει χαρακτηριστικά και η Βάλια σε μια σκηνή του μυθιστορήματος: «Διαλυόμαστε...Δεν είσαι εδώ και διαλυόμαστε» (σελ. 227).
Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα δράσης, ανατροπών, αλλοτρίωσης υπάρχουν και τα ξαδέρφια της μαμάς του Νικ, που είναι γνήσιες κρητικές καρικατούρες, έμπλεοι κρητικού λεξιλογίου και κουζουλάδας, οπότε χαρίζουν σε αυτό το βιβλίο μεγαλύτερα διαλείμματα ελαφρότητας, γιατί αλλιώς θα ένιωθα ότι πνίγομαι. Προσοχή, μπορει στην καθημερινότητά τους να είναι Ντυπόν και Ντιπόν αλλά όταν οπλιστούν γίνονται αδίστακτοι! Και διασκέδασα αφάνταστα μαζί τους εφόσον σε αυτό το βιβλίο παίζουν ενεργότερο ρόλο!
Φυσικά, εκτός από το χιούμορ εξακολουθεί να υπάρχει η έντονη, διεισδυτική ματιά του συγγραφέα, ο οποίος, εκτός από το να μας ξεναγεί σε όσες των Χανίων άφησε αφώτιστες ως τώρα, να κατακεραυνώνει πλαγίως και εμμέσως τα κακώς κείμενα σε ό,τι διέπει την ανθρώπινη κοινωνία και ιδιώς την ελληνική πραγματικότητα. Προσέξτε τη διαχρονική φράση στη σελίδα 33: «Στην τρίτη λυκείου, η μισή τάξη κοιμάται μέσα στο μάθημα για να ξεκουραστεί εν όψει διαβάσματος για το φροντιστήριο, το απόγευμα, και η άλλη μισή χαβαλεδιάζει για να αντέξει το φροντιστήριο το απόγευμα».
Ο κύριος Πολυχρόνης Κουτσάκης λοιπόν μου χάρισε άλλη μια δυνατή ιστορία, γεμάτη αγωνία, εκπλήξεις, σασπένς, ρεαλιστικούς χαρακτήρες και μου απέδειξε ξανά πόσο καλός και διεισδυτικός συγγραφέας είναι. Το «Δεν είσαι εδώ» ολοκληρώνει με τον πιο δυνατό τρόπο και το πιο απρόσμενο τέλος μια ιστορία που ξεκίνησε σχετικά χαλαρή στο πρώτο μέρος, εμπλουτίστηκε με νέους ήρωες και δευτερεύουσες ιστορίες στο δεύτερο κι όλα ήρθαν να συμπληρωθούν με το τρίτο βιβλίο, όπου τίποτα δεν εμεινε όρθιο ή αναπάντητο.
Πάνος Τουρλής
Ποιος αθώος θα θυσιαστεί για να τελειώσει αυτή η ιστορία και γιατί; Πότε και υπό ποιες συνθήκες; Τι θα αλλάξει στη ροή της ιστορίας αν λάβει χώρα αυτή η θυσία; Κι αυτός ο Ευγένιος Καλίν τι πραγματικά αποζητάει και γιατί κρατάει αιχμάλωτο τον Γιώργο;
Εδώ εναλλάξ αφηγητές είναι ο φίλος του Γιώργου, Νικ, και η κοπέλα του, η Ρέα, σε κάποια σημεία και ο ίδιος ο Γιώργος. Έχουν περάσει δύο μήνες από την εξαφάνιση του Γιώργου Δάντη που έλαβε χώρα στο προηγούμενο βιβλίο. Τι έχει συμβεί και πώς θα κινητοποιηθούν οι φίλοι του για να τον βρουν; Και δε μιλάμε για διασκεδαστικές ιστοριές μυστηρίου έφηβων παιδιών αλλά για βαθιά ρεαλιστικές και σκληρές περιπέτειες ανήλικων μαθητών που έχουν να αντιμετωπίσουν την κρητική μαφία! Ο συγγραφέας τοποθετεί τις τελευταίες ψηφίδες της ιστορίας του και χτίζει ένα υπέροχο, ανεπανάληπτο μωσαϊκό. Με την εναλλαγή στην αφήγηση δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσω καλύτερα και τον Νικ και τη Βάλια, να νιώσω βαθύτερα τον τρόπο σκέψης τους, να κατανοήσω τις πράξεις τους, να τρομάξω από τα λάθη τους και να αντιδράσω στον παρορμητισμό τους.
Λάτρεψα τον Νικ. Εξακολουθώ να αναρωτιέμαι αν είναι ένας αποστασιοποιημένος χειριστής θυμικού (και θυμού) ή ένας άνθρωπος με τραυματικό παρελθόν που διαλέγει την απομάκρυνση και την απομόνωση για να λειτουργήσει καλύτερα. Η σχέση του με τις κοπέλες στο σχολείο, η σκηνή με το ζωώδες σεξ και τις ανεξέλεγκτες συνέπειες, το πλούσιο λεξιλόγιό του και η βαθιά του γνώση για όλα, η χρήση πολεμικών τεχνών και η υιοθέτηση της φιλοσοφίας τους στην καθημερινή ζωή συνδυάζονται άρρηκτα με ένα αδίστακτο σε στιγμές κρίσης προσωπείο. Κατ’ εμέ είναι ο πιο λεπτοδουλεμένος χαρακτήρας της ιστορίας και ουσιαστικά ο πιο πολυδιάστατος. Στο τέλος του βιβλίου συμβαίνει κάτι ασύλληπτο, που φωτίζει τον χαρακτήρα του ακόμη περισσότερο, οπότε έφτασα στο σημείο να παλεύω μέσα μου για το αν πρέπει να τον ψεύσω ή να τον σεβαστώ. Αινιγματική προσωπικότητα, φωτίζεται τόσο όσο χρειάζεται και μέχρι την τελευταία σελίδα δε σταματούσε να με εκπλήσσει.
Επίσης, μέσω των Βάλιας και Νικ μου δόθηκε περισσότερος χώρος για να χωθώ στα σπίτια τους και να γνωρίσω καλύτερα τους γονείς τους. Οι χαρακτήρες αυτοί ήταν αληθινοί, τρισδιάστατοι, με πάμπολλα ελαττώματα στην ανατροφή των παιδιών τους, στη νοοτροπία τους και στη συμπεριφορά. Σε συνάρτηση με τα δρώμενα στο βιβλίο και με τους τελείως διαφορετικούς ψυχικούς κόσμους των παιδιών που έφεραν στο φως δημιουργούνται απίστευτα τραγικές καταστάσεις με βία, ψυχολογικό εξαναγκασμό και οριστική φθορά στις σχέσεις τους. Πάμπολλα τα ερωτήματα για το πότε έγινε το λάθος, πότε ξεκίνησε η διαδρομή που οδήγησε αυτές τις οικογένεις στην ανύπαρκτη συνεννόηση και στην αδύνατη συμβίωση. Όπως το λέει χαρακτηριστικά και η Βάλια σε μια σκηνή του μυθιστορήματος: «Διαλυόμαστε...Δεν είσαι εδώ και διαλυόμαστε» (σελ. 227).
Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα δράσης, ανατροπών, αλλοτρίωσης υπάρχουν και τα ξαδέρφια της μαμάς του Νικ, που είναι γνήσιες κρητικές καρικατούρες, έμπλεοι κρητικού λεξιλογίου και κουζουλάδας, οπότε χαρίζουν σε αυτό το βιβλίο μεγαλύτερα διαλείμματα ελαφρότητας, γιατί αλλιώς θα ένιωθα ότι πνίγομαι. Προσοχή, μπορει στην καθημερινότητά τους να είναι Ντυπόν και Ντιπόν αλλά όταν οπλιστούν γίνονται αδίστακτοι! Και διασκέδασα αφάνταστα μαζί τους εφόσον σε αυτό το βιβλίο παίζουν ενεργότερο ρόλο!
Φυσικά, εκτός από το χιούμορ εξακολουθεί να υπάρχει η έντονη, διεισδυτική ματιά του συγγραφέα, ο οποίος, εκτός από το να μας ξεναγεί σε όσες των Χανίων άφησε αφώτιστες ως τώρα, να κατακεραυνώνει πλαγίως και εμμέσως τα κακώς κείμενα σε ό,τι διέπει την ανθρώπινη κοινωνία και ιδιώς την ελληνική πραγματικότητα. Προσέξτε τη διαχρονική φράση στη σελίδα 33: «Στην τρίτη λυκείου, η μισή τάξη κοιμάται μέσα στο μάθημα για να ξεκουραστεί εν όψει διαβάσματος για το φροντιστήριο, το απόγευμα, και η άλλη μισή χαβαλεδιάζει για να αντέξει το φροντιστήριο το απόγευμα».
Ο κύριος Πολυχρόνης Κουτσάκης λοιπόν μου χάρισε άλλη μια δυνατή ιστορία, γεμάτη αγωνία, εκπλήξεις, σασπένς, ρεαλιστικούς χαρακτήρες και μου απέδειξε ξανά πόσο καλός και διεισδυτικός συγγραφέας είναι. Το «Δεν είσαι εδώ» ολοκληρώνει με τον πιο δυνατό τρόπο και το πιο απρόσμενο τέλος μια ιστορία που ξεκίνησε σχετικά χαλαρή στο πρώτο μέρος, εμπλουτίστηκε με νέους ήρωες και δευτερεύουσες ιστορίες στο δεύτερο κι όλα ήρθαν να συμπληρωθούν με το τρίτο βιβλίο, όπου τίποτα δεν εμεινε όρθιο ή αναπάντητο.
Πάνος Τουρλής