Ο Νίκος Μπελαβίλας γεννήθηκε στον Πειραιά το 1959. Έκανε σπουδές αρχιτεκτονικής και διδακτορική διατριβή στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου όπου διδάσκει από το 2003, σήμερα στη βαθμίδα του Επίκουρου Καθηγητή. Έχει διδάξει επίσης στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.
Διηύθυνε το Γραφείο Λαυρίου του ΕΜΠ για τη δημιουργία του Τεχνολογικού-Πολιτιστικού Πάρκου και το Βιομηχανικό Μουσείο Ερµούπολης. Ως μέλος του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, συμμετείχε στον σχεδιασμό του Μητροπολιτικού Πάρκου στο Γουδί, του θαλασσίου μετώπου της Ελευσίνας, του Τεχνικού Πανεπιστημίου στη Λεµεσό, των επεκτάσεων του Τραµ στην Αθήνα και Πειραιά, κ.α. Ήταν επικεφαλής της μελέτης του κτιρίου της νέας Ταινιοθήκης της Ελλάδος στην Ιερά Οδό, όπως και των ερευνών του ΕΜΠ για τα Ιστορικά Μεταλλεία στο Αιγαίο, το Μητρώο Ελληνικής Βιομηχανικής Κληρονομιάς, του ιστορικού κέντρου της Πρέβεζας, του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού. Είναι μέλος της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς - TICCIH, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων - ICOMOS και από το 2007 επιστημονικός αξιολογητής του World Heritage List της UNESCO.
Έχει γράψει τα βιβλία "Λιμάνια και Οικισμοί στο Αιγαίο της Πειρατείας" και "Τόποι Ανθρώπων - σχόλια για το χώρο και την πολιτική". Συμμετείχε με άρθρα του στους συλλογικούς τόμους "Αιγαίο: διάσπαρτη πόλη" στη 10η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2006, "Αthens-Absolute Realism" στην 8η Biennale Αρχιτεκτονικής Βενετίας 2002, " Ελλάδα της θάλασσας", "Ιστορικός βιομηχανικός εξοπλισμός στην Ελλάδα", "Το ελληνικό τοπίο", "Το Αιγαίο Πέλαγος. Χαρτογραφία και ιστορία, 15ος - 17ος αιώνας", "Ορυχεία στο Αιγαίο 19ος-20ος αιώνας", "Σύγχρονα ελληνικά τοπία" κ.α.
