Ο Ξενοφάνης ο Κολοφώνιος, ποιητής-φιλόσοφος του 6ου π.Χ. αιώνα, εγκατέλειψε την Ιωνία και τη γενέτειρά του πόλη Κολοφώνα για να περιπλανηθεί στον ελληνικό χώρο ως ραψωδός. Θεωρούμενος ως αρχηγός της «Ελεατικής αγωγής» από ορισμένες πηγές, ο Ξενοφάνης στα 34 αποσπάσματα, που σώζονται από το εντυπωσιακό σε έκταση και σημασία έργο του, αποδεικνύεται πολυμαθής, με γνώσεις που θεμελίωσαν μέσα σε ποιητικές μορφές φιλοσοφικές αλήθειες, και ταυτόχρονα επικριτής θρησκευτικών δοξασιών της εποχής του. Στον Κολοφώνιο σοφό αποδίδονται συνήθως έργο με τίτλο «Περί φύσεως», σατιρικά ποιήματα με την επωνυμία «Σίλλοι», ελεγείες, παρωδίες και δύο χιλιάδες στίχοι για την κτίση της Κολοφώνας και τον αποικισμό της Ελέας.