Οι Εκδόσεις Άγρα δημοσιεύουν ταυτόχρονα δύο βιβλία με σπουδαία κείμενα του Ζαν Ζενέ, άγνωστα στην Ελλάδα: το Ό,τι απέμεινε από έναν Ρέμπραντ που σχίστηκε σε μικρά πολύ κανονικά τετραγωνάκια και πετάχτηκε στο αποχωρητήριο μαζί με την Παράξενη λέξη..., καθώς και Το παιδί εγκληματίας.

Αλλά κι εσείς οι ίδιοι πάνω σε τί στηρίζετε τους κανόνες της ηθικής σας; Ανεχτείτε λοιπόν έναν ποιητή, που είναι επίσης κι εχθρός, να σας απευθύ­νεται ως ποιητής και ως εχθρός.     ̶  J.G.

«Η RADIODIFFUSION FRANÇAISEμε είχε προσκαλέσει σε μία από τις εκπομπές της, την οποία ονόμαζε “Carte blanche”. Αποδέχθηκα την πρόσκληση προκειμένου να μιλήσω για την παιδική εγκληματικότητα. Το κείμενο μου, το όποιο έγινε αρχικά δεκτό, στη συνέχεια απορρίφθηκε. Αντί οιουδήποτε αισθήματος περηφάνιας, αισθάνομαι μια κάποια ντροπή. Πρόθεσή μου ήταν να ακουστεί η φωνή του εγκληματία. Το ένδοξο τραγούδι του κι όχι τα γογγυτά του. Μια μάταιη αγωνία να φανώ ειλικρινής μ` εμποδίζει να το κάνω, αγωνία να φανώ όμως ειλικρινής, όχι τόσο μέσω της ακριβούς απόδοσης των γεγονότων, όσο με το να μην προδώσω μια ορισμένη τρα­χύτητα του τόνου, που είναι και ο μόνος ικανός να αποδώσει το συναίσθημά μου, την αλήθεια μου, το συναίσθημα και την αλήθεια των φίλων μου.

»Οι εφημερίδες έδειξαν εξαρχής να ξαφνιάζονται που ένα θέατρο τέθηκε στην υπηρεσία ενός διαρρήκτη  ̶  κι ενός ομοφυλόφιλου. Μου είναι λοιπόν αδύνατο να μιλήσω σ` ένα μικρόφωνο εθνικής εμβέλειας. Επαναλαμβάνω ότι νιώθω ντροπή. Είχα ωστόσο περάσει καιρό μέσα στη νύχτα, στο όριο όμως της μέρας, και τώρα υποχωρώ μες στα σκοτάδια απ` όπου καταβάλλω τόσες προσπάθειες για να αποσπαστώ».

Σήμερα, αφού ανατέθηκε, συνέπεια δεν ξέρω κι εγώ ποιου ολέθριου λά­θους, σε έναν ποιητή που υπήρξε κάποτε δικός τους να μιλήσει σε αυτό το μικρόφωνο, θέλω να επαναλάβω τη στοργή που αισθάνομαι για αυτούς τους χωρίς έλεος πιτσιρικάδες. Δεν τρέφω αυταπάτες. Μιλάω στο κενό και στο σκοτάδι, θέλω, ωστόσο, ακό­μα κι αν είναι για να τ` ακούσω εγώ ο ίδιος, θέλω να βρίσω τους υβριστές.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Ο ZAN ZENE (1910-1986), νόθο παιδί μιας πόρνης και ενός εργάτη, μεγάλωσε με φροντίδα από τους ανάδοχους γονείς του σε μια επαρχιακή πόλη της Γαλλίας. Καλός μαθητής στο σχολείο και φρόνι­μος αλλά συνεσταλμένος, εκδηλώνει στα σχολικά του χρόνια τα πρώτα ομοφυλο­φιλικά του αισθήματα, ενώ δέκα χρονών διαπράττει την πρώτη του κλοπή. Θέτει έτσι τις βάσεις της προσωπικής μυθολο­γίας του και εκφράζει τη βαθιά του αντι­κοινωνικότητα και τη σταθερή πλέον αντικανονικότητα του: Το σκάει διαδο­χικά από τη θετή του οικογένεια, από τη σχολή όπου μαθαίνει την τέχνη του τυπο­γράφου, από το σωφρονιστήριο για ανη­λίκους όπου εγκλείεται και όπου απο­κρυσταλλώνονται η ομοφυλοφιλία του κι η λατρεία του για την αρρενωπότητα και τις βίαιες και εξουσιαστικές εκφάνσεις της. Κατατάσσεται στη Λεγεώνα των Ξέ­νων και υπηρετεί στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή. Μαγεύεται από τα πάθη των λαών τους και τον απλόχερο ανδρισμό τους. Επιστρέφει στο Παρίσι όπου ζει με μικροκλοπές, μεταξύ άλλων και βιβλίων, και μπαινοβγαίνει στις φυ­λακές. Εκεί γίνεται συγγραφέας.

Τα πρώτα του μυθιστορήματα λογο­κρίνονται ως πορνογραφικά και κυκλοφορούν παράνομα. Η Παναγία των Λου­λουδιών (Notre-Dame-des-Fleurs, 1943) αφηγείται τη ζωή της τραβεστί Ντιβίν και του φίλου της, τον κόσμο της νύχτας στη Μονμάρτη. Στο Θαύμα του ρόδου (LeMiracledelarose, 1946) μιλάει για τα χρόνια του εγκλεισμού του σε αναμορ­φωτήρια και φυλακές ως τα δεκάξι του. Στον Καβγατζή της Βρέστης (QuerelledeBrest, 1947 - γυρίστηκε ταινία από τον Ρ. Β. Φασμπίντερ το 1982) η ιστορία δια­δραματίζεται ανάμεσα στα πρόσωπα ενός μπορντέλου στο ομιχλώδες θαλασ­σινό τοπίο του λιμανιού της Βρέστης. Ακολουθούν οι Κηδείες (Pompesfunèbres, 1948) και το Ημερολόγιο του κλέφτη (LeJournalduvoleur, 1949), που κατά τον Σαρτρ δεν είναι απλή αυτοβιο­γραφία αλλά «μια ιερή κοσμογονία».

Ο Ζαν Κοκτώ ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε τα έργα του Ζενέ, ακολούθη­σε ο Σαρτρ και στη συνέχεια έγινε το αγα­πημένο παιδί της γαλλικής διανόησης. Έγραψε έργα για το θέατρο: Οι υπηρέ­τριες (που έχει μεταφραστεί ως Οι δούλες) – 1947, Το μπαλκόνι - 1956, Οι νέ­γροι - 1958, Τα παραβάν - 1961κ.ά.),ποίηση(Ο καταδικασμένος σε θάνατο - 1942 κ.ά.),δημοσίευσε πολλά άρθρα, σκηνοθέτησε μια ταινία, το ασπρόμαυ­ρο Ένα ερωτικό τραγούδι (Unchantd`amour, 1950).Η επίδραση του εκτεί­νεται σε όλα τα είδη τέχνης, στον κινημα­τογράφο, τη λογοτεχνία, τη φωτογραφία, το χορό, τη μουσική. Την πολιτική του στάση απέναντι στη ζωή και την κοινωνία διοχέτευσε και στην υποστήριξή του προς τους Μαύρους Πάνθηρες και το Παλαιστινιακό Κίνημα.

Συνέχισε την απρόβλεπτη και περιπετειώδη ζωή του μέχρι το θάνατό του το 1986 στο Παρίσι.