Στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, εμφανίζονται στα γήπεδα της Ιταλίας πανό με ιδιαίτερες επωνυμίες: Commandos, Fossa, Ultras ή Brigate. Πίσω από αυτές, κρύβονται ομάδες εφήβων που υποστηρίζουν ενεργά τις ομάδες τους. Αναδύεται έτσι ένας νέος τρόπος κατανόησης του ρόλου του tifoso. Οι ultras, οπαδοί των άκρων, οικειοποιούνται έναν χώρο, δημιουργούν κανόνες, διαμορφώνουν έναν ρόλο για τον εαυτό τους. Οι κερκίδες που καταλαμβάνουν είναι τόπος πολύχρωμων θεαμάτων που εκτυλίσσονται παράλληλα με τον αθλητικό αγώνα.
Η εξέλιξη αυτού του κινήματος αντανακλά την εξέλιξη της ιταλικής κοινωνίας. Συνδέεται στενά με τη σύγχρονη ιστορία της χερσονήσου, αλλά και με την ιστορία της δυτικής νεολαίας: από την αμφισβήτηση του 1968 στον θρίαμβο της κοινωνίας της κατανάλωσης τη δεκαετία του 1980, από την επιμήκυνση του χρόνου της κατασκευής του εαυτού στο συναίσθημα της ένταξης σε μια γενιά. Πενήντα χρόνια μετά το ξεκίνημά της, η κουλτούρα αυτή συνεχίζεται και γνωρίζει νέα επιτυχία στους οπαδούς ολόκληρου του κόσμου. Οι μορφές κοινωνικότητας και οι αξίες που προτείνει το μοντέλο των ultras παραμένουν πάντα απαράμιλλες, χάρη στη δημιουργικότητα τους, την αυτονομία τους, την απόρριψη της εμπορευματοποίησης του ποδοσφαίρου που πρεσβεύουν και την κριτική τους στην κρατική καταστολή.
Βάσια Γιαννακοπούλου (Μεταφραστής)
Χαρούλα Σαμαρά (Μεταφραστής)
Δήμητρα Μεσσήνη (Επιμέλεια)