Α. Στίνας (Μεταφραστής)

Ψευδώνυμο του κοινωνικού αγωνιστή, τροτσκιστή Σπύρου Πρίφτη (1900-1987). Ο Σπύρος Πρίφτης, που από το 1926 πήρε το ψευδώνυμο Άγις Στίνας, γεννήθηκε το 1900 στο χωριό Σπαρτίλλας της Κέρκυρας από ευκατάστατη οικογένεια. Όπως γράφει ο ίδιος στο "Σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα" που προτάσσει στον Α΄ τόμο των "Αναμνήσεών" του: "Από παιδί ηλικίας 14-15 χρόνων επηρεάστηκα από τις σοσιαλιστικές ιδέες και στα 18 μου χρόνια αποφάσισα ν΄ αφιερώσω τον εαυτό μου στο απελευθερωτικό κίνημα της εργατικής τάξης", παραμένοντας στον σκοπό αυτό πιστός και ακλόνητος εξήντα χρόνια κάτω από τη σημαία της σοσιαλιστικής Επανάστασης μέχρι το τέλος της ζωής του. Από τα 18 του χρόνια ήταν ουσιαστικά μέλος του τότε (1918) ιδρυθέντος Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος (ΣΕΚΕ), που το 1923 μετονομάστηκε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος, την ταυτότητα όμως του κόμματος την πήρε τον Μάιο του 1920, αφού τότε συμπλήρωσε τα είκοσί του χρόνια. Τον Ιούλιο του 1931, ο Στίνας συλλαμβάνεται και υποβάλλεται πάνω από δέκα μέρες σε οδυνηρά βασανιστήρια, στα κρατητήρια της Ειδικής Ασφάλειας στην Αθήνα, γιατί θεωρήθηκε ένας από τους οργανωτές της απόδρασης των Χαϊτά και Ευτυχιάδη από τις φυλακές Συγγρού και της διαφυγής τους στο εξωτερικό. Μετά το θόρυβο και τα διαβήματα του Τύπου γι΄ αυτήν τη μεταχείριση, μεταφέρεται στο Τμήμα Μεταγωγών Πάτρας για να συνέλθει από τις πληγές και τη φάλαγγα και, αργότερα, κλείνεται στις φυλακές Κέρκυρας. Εκεί έχει όλο τον χρόνο να σκεφθεί και να αποφασίσει οριστικά την αποχώρησή του από το κόμμα, η πολιτική του οποίου έρχεται σε πλήρη αντίθεση, όπως πιστεύει, με τα συμφέροντα της εργατικής τάξης και της προλεταριακής επανάστασης. Πριν από την αναγνώρισή του, το θέρος του 1930 από τον Τρότσκι, μια ομάδα αποσπάται από τον "Αρχειομαρξισμό". Ένα μέρος απ΄ αυτούς προσχωρούν αμέσως στο ΚΚΕ, ένα μικρό μέρος προσχωρούν στην τότε ομάδα Πουλιόπουλου "Σπάρτακος" και το τρίτο μέρος των αποκληθέντων "φραξιονιστών" παραμένουν με επικεφαλής τον Μιχαήλ Ράπτη (αργότερα Σπέρο ή Πάμπλο). Με αυτό το τμήμα, και πριν ακόμη διαγραφεί από το ΚΚΕ, έρχεται σε επαφή ο Στίνας και ύστερα από μια κοινή συνδιάσκεψη αποφασίζουν τη συγκρότηση μιας ιδιαίτερης ομάδας με τίτλο Λενινιστική Αντιπολίτευση του ΚΚΕ (ΛΑΚΚΕ), με επικεφαλής τριμελή επιτροπή από τους Ράπτη, Εργίνο και Στίνα, εβδομαδιαίο όργανο τη "Σημαία του Κομμουνισμού" και θεωρητικό περιοδικό τη "Διαρκή Επανάσταση", που υιοθετεί τον τροτσκισμό. Κατά την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αντιτίθεται στον "ενδο-ιμπεριαλιστικό" πόλεμο από τις φυλακές της Ακροναυπλίας, όπου κρατείται, μαζί με πέντε μέλη της ομάδας του (Κομμουνιστική Διεθνιστική Ένωση Ελλάδας, ΚΔΕΕ) και εννιά μέλη της ομάδας Πουλιόπουλου (Ενιαία Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας, ΕΟΚΔΕ), και έρχεται σε σύγκρουση με τη γραμμή του ΚΚΕ. Οι φυλακισμένοι της Ακροναυπλίας παραδίδονται από τη διοίκηση του στρατοπέδου στους Γερμανούς, και οι περισσότεροι θα μεταχθούν αργότερα στην Αθήνα και θα εκτελεστούν στο Χαϊδάρι για αντίποινα. Τον Ιούλιο του 1942, 70 περίπου πολιτικοί κρατούμενοι και μαζί τους ο Στίνας, μεταφέρονται στον σιδηροδρομικό σταθμό του Πειραιά και από εκεί στη Χαλκίδα. Στο τέλος του ίδιου μήνα ο Στίνας μεταφέρεται στον αστυνομικό σταθμό του χωριού Κονίστρες, που απέχει μια ώρα περίπου από την Κύμη όπου με έγκριση της αστυνομίας νοικιάζει ένα δωμάτιο και, με εντολή του μητροπολίτη Καρύστου Παντελεήμονα, παίρνει καθημερινά το συσσίτιο του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού. Τον Οκτώβριο της ίδιας χρονιάς καταφέρνει να αποδράσει και να φτάσει στην Αθήνα, όπου συνδέεται με τους συντρόφους του οπαδούς της 4ης Διεθνούς, μέχρι την οριστική ρήξη του με τον τροτσκισμό, το 1947. Ο Α. Στίνας πέθανε στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου 1987. Μετά την μεταπολίτευση του 1974 σταματάει, ουσιαστικά, η πολιτική δράση της ομάδας του, λόγω ηλικίας. Ο ίδιος ακούραστος παρά τα δύσκολα χρόνια που πέρασε, συνέχισε να γράφει διάφορες μελέτες, σχόλια, προλόγους γύρω από το εργατικό κίνημα. Τον Σεπτέμβριο του 1974, εκδίδεται στην Αθήνα από τις εκδόσεις "Διεθνής Βιβλιοθήκη", η μπροσούρα του "΄Εργατικά΄" κράτη, ΄Εργατικά΄ κόμματα και το Απελευθερωτικό Κίνημα της Εργατικής Τάξης", Το 1977 κυκλοφόρησε σε δύο τόμους το βασικό έργο του "Αναμνήσεις" (από τις εκδόσεις Π. Βέργος, αργότερα σε έναν τόμο από τις εκδόσεις "Ύψιλον"), ένα ντοκουμέντο για την ιστορία και τους αγώνες του αριστερού κινήματος που αντιπαρατέθηκε με το ΚΚΕ, στη χώρα μας, αλλά και μια πηγή γνώσης για τη ζωή, την επαναστατική δράση, τις ιδέες και τη συνέπεια του ίδιου του Στίνα σ΄ αυτό τον αγώνα.

Rosa Luxemburg (Συγγραφέας)

Η Ρόζα Λούξεμπουργκ υπήρξε μία από τις πλέον αγνές, συνεπείς και ανεξάρτητες μορφές του παγκόσμιου σοσιαλιστικού κινήματος. Γεννήθηκε το 1871 στο Ζάμοστς της ρωσοκρατούμενης Πολωνίας και ήταν το μικρότερο από πέντε παιδιά εβραίων μικροαστών γονέων προοδευτικής νοοτροπίας και κοσμοπολίτικων αντιλήψεων. Οταν η Ρόζα ήταν πέντε ετών η ζωή της κινδύνεψε από βαριά αρρώστια η οποία της άφησε ισόβια αναπηρία στο ένα της πόδι. Η Ρόζα Λούξεμπουργκ ανέπτυξε παράνομη πολιτική δράση από τα γυμνασιακά της χρόνια στη Βαρσοβία. Στα 18 της χρόνια, το 1889, αφενός για να αποφύγει τη σύλληψη, όπως έκαναν και πολλοί συμπατριώτες της εκείνη την εποχή, και αφετέρου για να συνεχίσει τις σπουδές της, η Ρόζα μετανάστευσε στην Ελβετία όπου σπούδασε νομικά και πολιτική οικονομία. Κατά τα φοιτητικά της χρόνια στη Ζυρίχη η Λούξεμπουργκ γνώρισε πολλούς εξέχοντες ρώσους σοσιαλδημοκράτες, όπως ο Πλεχάνοφ, ο Αξελροντ και άλλοι. Από εκείνη την περίοδο χρονολογείται και ο δεσμός της με τον ομοϊδεάτη της Λέο Γιόγκιχες, ο οποίος υπήρξε ισόβιος φίλος της και για μια εποχή εραστής της.

Το 1898 η Λούξεμπουργκ πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον Γκούσταφ Λύμπεκ, για να αποκτήσει τη γερμανική υπηκοότητα, και εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο με τον σκοπό να εργαστεί στις τάξεις του γερμανικού σοσιαλδημοκρατικού κόμματος, του ισχυρότερου της Δευτέρας Διεθνούς. Ήδη τότε η Λούξεμπουργκ είχε εκφράσει οξύτατες θεωρητικές διαφωνίες τόσο με το πολωνικό όσο με το ρωσικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το κυριότερο σημείο της αντίθεσής της αφορούσε το ζήτημα της πολωνικής αυτοδιάθεσης την οποία πρέσβευαν και τα δύο αυτά κόμματα. Η Λούξεμπουργκ πίστευε ότι η αυτοδιάθεση στην ουσία εξασθένιζε το παγκόσμιο σοσιαλιστικό κίνημα και άλλο δεν έκανε παρά να ενισχύει την κυριαρχία της αστικής τάξης στα κράτη που αποκτούσαν την ανεξαρτησία τους. Για τη Λούξεμπουργκ η μεγάλη δύναμη του σοσιαλιστικού κινήματος ήταν ο διεθνιστικός χαρακτήρας του. Άλλος στόχος της διαφωνίας της Λούξεμπουργκ υπήρξε ο γερμανός σοσιαλδημοκράτης Εντουαρντ Μπερνστάιν, ο πατέρας του ρεβιζιονισμού, ο οποίος υποστήριζε ότι η μαρξιστική θεωρία είχε ανάγκη από ριζική αναθεώρηση, κυρίως ως προς το θέμα της αναγκαιότητας της επανάστασης. Ο Μπερνστάιν διατύπωσε την άποψη ότι, κυρίως στις βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, η επανάσταση ως μέσον για την κοινωνική μεταβολή είχε καταστεί πλέον περιττή και ότι οι σοσιαλιστές όφειλαν να επιδιώξουν την πραγματοποίηση των σκοπών τους από τον δρόμο της κοινοβουλευτικής και της συνδικαλιστικής δράσης.

Με το έργο της "Κοινωνική μεταρρύθμιση ή επανάσταση;" (1900) η Λούξεμπουργκ αντιτάχθηκε σθεναρά σε αυτές τις απόψεις εμμένοντας αταλάντευτα στην ανάγκη της επανάστασης ως μέσου για την κοινωνική αλλαγή. Συνεχίζοντας την έντονη πολιτική δράση της με πολλές δημοσιεύσεις, ομιλίες και συγκρότηση διαδηλώσεων και σε διαρκή σύγκρουση με τις αρχές η Ρόζα Λούξεμπουργκ πολεμούσε πάντοτε σε δύο μέτωπα: στο ένα αντιμετώπιζε τον αιώνιο πολιτικό και ταξικό εχθρό, την αστική τάξη, και στο άλλο τους ομοϊδεάτες της σοσιαλιστές. Επικριτική ήταν η στάση της και απέναντι στον Λένιν σε πολλά σημεία της θεωρίας και της πρακτικής του. Η σχετική κριτική της συνοψίζεται θαυμάσια στα λόγια που απηύθυνε στον Λένιν επισημαίνοντάς του ότι δεν είχε επιβάλει τη δικτατορία του προλεταριάτου, όπως διατεινόταν, αλλά δικτατορία επί του προλεταριάτου. Στα χρόνια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Λούξεμπουργκ πέρασε μεγάλο χρονικό διάστημα στη φυλακή. Διαφωνώντας με το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, που υποστήριζε τη γερμανική πολεμική προσπάθεια, η Λούξεμπουργκ ίδρυσε μαζί με τον Καρλ Λίμπκνεχτ την Ενωση Σπάρτακος η οποία είχε ως σκοπό τον τερματισμό του πολέμου και αργότερα μετεξελίχθηκε στο γερμανικό κομμουνιστικό κόμμα.

Το 1919 στο Βερολίνο μέλη παραστρατιωτικής οργάνωσης υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες δολοφόνησαν άγρια τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ και πέταξαν τα πτώματά τους σε ένα κανάλι. Όσο ζούσε η Ρόζα Λούξεμπουργκ, αν και αγωνίστηκε με πείσμα, δεν κατόρθωσε να δώσει σάρκα και οστά στις απόψεις της για τον σοσιαλισμό. Μετά τον θάνατό της, όσο και αν ο σεβασμός για το πρόσωπό της δεν έσβησε ποτέ ανάμεσα στους μαρξιστές, τα πιστεύω της πολεμήθηκαν σφοδρά από το σοβιετικό κατεστημένο. Τα τελευταία χρόνια όμως, και ιδίως μετά τη φιλελευθεροποίηση της τότε ΕΣΣΔ και την τελική κατάρρευσή της, το ενδιαφέρον για τις θεωρίες της Λούξεμπουργκ αναζωπυρώθηκε και η "κόκκινη Ρόζα", όπως την έλεγαν, θεωρείται πλέον η ιδεολογική ιδρύτρια του "σοσιαλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο".