Το RE-culture 4 έθεσε ως θεματικό πλαίσιο της φετινής διοργάνωσης το "τέχνη/μη-τέχνη". Σε μια εποχή όπως η δική μας, είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να έχει κανείς την αυταπάτη ότι μπορεί να εκθέσει κάτι που με ασφάλεια θα βρίσκεται πέρα των τειχών της τέχνης και του συστήματός της. Πολύ απλά, γιατί οτιδήποτε κι αν είναι αυτό, την ίδια στιγμή που θα εκτεθεί σε έναν λίγο ή πολύ θεσμικό τόπο, αυτομάτως γίνεται αντιληπτό, βιώνεται, σχολιάζεται ως τέχνη ή ακόμη "μεταμορφώνεται" σε τέχνη. Από το περίφημο ουρητήριο του Marcel Duchamp και εντεύθεν, η τέχνη, η φιλοσοφία και το σύστημά της (εμπόριο, μουσεία, ακαδημία) έχει θεμελιώσει αυτήν την παραδοχή με συνεχόμενα παραδείγματα, ενίοτε αυξάνοντας κλιμακωτά τον εκκεντρισμό τους, ενίοτε απλώς επαναλαμβανόμενα στο ίδιο μονότονο μάντρα: ό,τι εκτίθεται σε έναν εκθεσιακό χώρο δεν μπορεί παρά να είναι τέχνη. Και αφού εξαντλήσαμε την γκάμα της μπαναλιτέ των αντικειμένων -ουρητήρια, σκαμνιά, καρέκλες, κάρβουνα, πέτρες, άχυρα, χώμα, καρχαρίες, πρόβατα- στη συνέχεια εξερευνήσαμε κάθε πιθανό εναπομείναν ταμπού στο αισθητικό, ηθικό ή θρησκευτικό επίπεδο. Και αυτός ο τομέας grosso modo εξαντλήθηκε σε όλη την γκάμα της ανθρώπινης διαστροφής. Και μετά τα μέσα. Μετά τη ζωγραφική και τη γλυπτική υιοθετήσαμε τις εγκαταστάσεις, την περφόρμανς, τη φωτογραφία, το βίντεο, τα πολυμέσα. Και παράλληλα η συρρικνούμενη έμπνευση της καλλιτεχνικής δημιουργίας, αλλά και της θεωρίας της, εμπλουτίστηκε από συγγενείς ή μη γνωστικές περιοχές, την πολιτική επιστήμη, την κοινωνιολογία, την ανθρωπολογία, την ψυχανάλυση, τη θεωρία των μέσων. Και έτσι λίγο πολύ το πεδίο διευρύνθηκε τόσο πολύ ώστε να χωρέσει, πρακτικά, τα πάντα. Και μαζί με αυτήν τη διεύρυνση φτάσαμε σε ένα σημείο όπου κάθε δυνατότητα μοντερνισμού έχει πια εξαφανιστεί. Είναι κρίση, ασφαλώς. Είναι αδιέξοδο, προφανώς, όμως όχι τόσο πολλοί είναι διατεθειμένοι να το παραδεχτούν.
Ο καλλιτεχνικός θεσμός έχει αποδεχθεί ότι τα πάντα δύνανται να καταστούν έργα τέχνης εφόσον είναι μοναδικά αντικείμενα, φτιαγμένα από έναν καλλιτέχνη. Τι γίνεται όμως όταν ο δημιουργός τους δεν έχει αυτήν την πρόθεση ή ούτε καν συνείδηση ότι φτιάχνει ένα έργο; Όταν το έργο είναι ανώνυμο; Όταν η ελευθερία της έκφρασης δεν τον ενδιαφέρει καθόλου; Όταν το έργο δεν είναι αντικείμενο αισθητικής ανιδιοτέλειας αλλά σεξουαλικού αισθησιασμού; Όταν το λογισμικό και όχι ο άνθρωπος έχει τον πρώτο λόγο στη δημιουργία; Όταν το έργο τέχνης εκδίδεται ως καθημερινή εφημερίδα; Και τι συμβαίνει όταν τα έργα τέχνης στην εποχή τους και μέχρι σήμερα παραμένουν αφανή; Αποτελούν εξίσου τέχνη με αυτά των μουσείων και των βιβλίων ιστορίας της τέχνης ή μία τέχνη δεύτερης κατηγορίας; Αυτά τα ερωτήματα πραγματεύεται η παρούσα έκδοση με αφορμή τα έργα που εκτέθηκαν στο φεστιβάλ RE-culture 4 που πραγματοποιήθηκε το 2016 στην Πάτρα με τις ακόλουθες θεματικές: τέχνη των ψυχικών ασθενών, ανώνυμη τέχνη, τέχνη από τη Βόρεια Κορέα, το γκράφιτι, το σεξ στην τέχνη, ψυχεδελική τέχνη και το ελλαδικό καλλιτεχνικό αντεργκράουντ.
Παράλληλα, φιλοξενούνται αφιερώματα στα νέα μέσα και στους καλλιτέχνες: Τζούλιο Καΐμη, Τάκη Γερμενή και Αντώνη Βάθη μαζί με έργα που επελέγησαν μέσω ανοικτής πρόσκλησης για τις θεματικές του φεστιβάλ.
Θανάσης Μουτσόπουλος (Επιμέλεια)
Ο Θανάσης Μουτσόπουλος σπούδασε στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ.Π. και στο Graduate School of Design του Πανεπιστημίου Harvard. Συμμετείχε σε multimedia studio στο Center for Advanced Visual Studies του ΜΙΤ. Έχει γράψει τα βιβλία "Μοιάζει με άνθρωπος(ς); ανθρωπομορφισμός, αφαίρεση και σχηματοποίηση στη μαζική κουλτούρα", "No feelings: το εικαστικό punk", "David Carson: μετά την καταστροφή" και "Τι τρέχει; οι εικόνες του Πάνου Κουτρουμπούση", κ.ά. Έχει επιμεληθεί εικαστικές και αρχιτεκτονικές εκθέσεις και καταλόγους εκθέσεων. Από το 1999 μέχρι το 2004 δίδαξε Ιστορία Τέχνης και Πολιτιστική Γεωγραφία στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, από το 2004 μέχρι το 2007 Ιστορία και Θεωρία της τέχνης και της Αρχιτεκτονικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, και από το 2008 διδάσκει τα μαθήματα της Ιστορίας της Τέχνης και του Πολιτισμού της Πόλης στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου Κρήτης στα Χανιά. Αρθρογραφεί για την αρχιτεκτονική και τα εικαστικά σε εφημερίδες και περιοδικά.