Η ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα ακολούθησε την πολιτική διαδρομή της χώρας. Μέχρι την πτώση της δικτατορίας των Συνταγματαρχών οι νικητές που μονοπωλούσαν την εξουσία διαμόρφωναν επιλεκτικά και με ποικίλους τρόπους τη συλλογική μνήμη. Η μεταπολίτευση, που εδραίωσε τη δημοκρατία και έλαβε θεσμικά μέτρα άμβλυνσης των αντιθέσεων του παρελθόντος, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για επιστημονική, αντικειμενική έρευνα και κριτική αποτίμηση του εμφυλίου. ΑΥΤΗ την επιτακτική ανάγκη την ένιωσε έντονα η επιστημονική κοινότητα και για το λόγο αυτό το Ελληνικό Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου πήρε την πρωτοβουλία οργάνωσης του πρώτου συνεδρίου για τα 50 χρόνια από τη λήξη του εμφυλίου. Σκοπός του ήταν να υπηρετήσει το ιστορικό αυτό χρέος και να συμβάλλει στην αντικειμενική διερεύνηση όσο γίνεται περισσότερων πτυχών του εμφυλίου. (ΚΛΕΟΜΕΝΗΣ ΚΟΥΤΣΟΥΚΗΣ - ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΑΚΚΑΣ)
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Ο Γιώργος Μαργαρίτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Διδάσκει σύγχρονη Ιστορία στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1985 μέχρι το 2004 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η περίοδος της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου Πολέμου βρίσκεται στο επίκεντρο των ερευνητικών του ενδιαφερόντων. Σε αυτήν την περίοδο αναφέρεται το μεγαλύτερο μέρος των άρθρων που έχει δημοσιεύσει σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, καθώς και οι περισσότερες μελέτες του σε συλλογικούς τόμους και οι εισηγήσεις του σε επιστημονικά συνέδρια.
Ο Νίκος Κοταρίδης γεννήθηκε στην Καστορία και σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι. Σήμερα διδάσκει Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι τακτικός συνεργάτης του π. "Ο πολίτης" καια της εφ. "Η Αυγή". Μαζί με τον Νίκο Θεοτοκά και τον Παντελή Λέκκα διευθύνουν το περιοδικό "Δοκιμές".
Η Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη είναι πτυχιούχος της Παντείου ΑΣΠΕ. Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ιστορίας, ιστορικής δημογραφίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris-I- Σορβόννη και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales.
Ως αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο διδάσκει ιστορική δημογραφία, ιστορία των νοοτροπιών και τοπική αυτοδιοίκηση στο πολιτικό σύστημα. Έχει γράψει πολλά άρθρα και μελέτες. Τα ερευνητικά και συγγραφικά της ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στον ελληνισμό της Αιγύπτου, στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στην Αφρική και στο φαινόμενο του παροικιακού ευεργετισμού.
Ο Δρ. Σπύρος Μακρής είναι Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Επίσης είναι μέλος της ΄Ελληνικής Εταιρείας Πολιτικής Επιστήμης΄ (ΕΕΠΕ), της ΄Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας΄ (ΕΦΕ), της ΄Ελληνικής Κοινωνιολογικής Εταιρείας΄ (EKE), της ΄International Association for Greek Philosophy΄ (IAGP), της ΄European Sociological Association΄ (ESA), του ΄European Consortium for Political Research΄ (ECPR), της ΄Global Studies Association΄ (GSA), Royal Holloway, University of London, UK,του ΄Hannah Arendt Center for Politics and Humanities΄ (HA Center), Bard College, New York, USA και της ΄British Philosophical Association΄ (BPA), United Kingdom. Για τις μονογραφίες του στα ελληνικά, βλ. στη βάση της Biblionet. Από την εργογραφία του στα αγγλικά, βλ., inter alia: "Discontent, but also blind? Understanding the discipline of International Relations in Greece", Hellenic Studies, Volume 16, No. 1, Spring 2008, σσ. 155-180 (μαζί με τον Κυριάκο Μικέλη)· "The Internasionalist Thought οf Constantine Tsatsos. From the idealistic Kantian peace to the realistic Hegelian international res publica. A model of international society", Annuaire International Des Droits De L΄ Homme, III, 2008, Bruxelles: Bruylant, σσ. 585-598· "American constitutional history through St. George Tucker΄s Selected Writings: A case of Jeffersonian republicanism", Annuaire International Des Droits De L΄ Homme, IV, 2009, Bruxelles: Bruylant, σσ. 685-686· "Hegemonism. American Foreign Policy and International Society. Alternative Perspectives", Bruxelles: Etablissements Emile Bruylant, S. A., 2010 (Μονογραφία)· "Discourses of revolutionary subject in contemporary Marxism. Critical reflections through Ernesto Laclau and Chantal Mouffe΄s oeuvre", Theoria & Praxis. International Journal of Interdisciplinary Thought, Vol. 3, No. 1, 2015, σσ. 1-10· "Jacques Derrida and the Case of Cosmopolitanism: ΄Cities of Refuge΄ in the Twenty-First Century" στο Darren O΄Byrne and Sybille De La Rosa (eds), The Cosmopolitan Ideal. Challenges and Opportunities, London: Rowman & Littlefield International, Ltd., 2015, σσ. 177-194· "Balance of power and democratic peace vs. Hegemonism. Demosthene΄s Grotian realism in the post Cold perspective", Annuaire International Des Droits De L΄ Homme, Volume VIII, 2014, Issy-les-Moulineaux Cedex, Paris: L.G.D.J. lextensoeditions, 2016, σσ. 679-705· "Politics, ethics and strangers in the 21st century. Fifteen critical reflections on Jacques Derrida΄s concept of hos(ti)pitality", Theoria & Praxis. International Journal of Interdisciplinary Thought, Vol. 5, No. 1, 2017, σσ. 1-21· "Aristotle in Hannah Arendt΄s Republicanism. From homo faber to homo politicus", Annuaire International Des Droits De L΄ Homme, Volume IX, 2015-2016, Issy-les-Moulineaux Cedex, Paris: L.G.D.J. lextensoeditions, 2017, σσ. 535-563· "Democracy as a ΄form of society΄. Claude Lefort΄s post-foundational approach", 13th Conference of the European Sociological Association. (Un)Making Europe: Capitalism, Solidarities, Subjectivities. ESA 2017 Athens 29. 08 - 01. 09. Abstract Book, European Sociological Association, Hellenic Sociological Society, Paris: European Sociological Association, 2017, pp. 739-740 και "European demos, citizenship and migrants in a globalized world. Some critical reflections from a Habermasian perspective" στο Marco Caselli and Guia Gilardoni (eds), Globalization, Supranational Dynamics and Local Experiences, New York: Palgrave Macmillan, 2018, σσ. 87-107. κ.ά.
Έχει λάβει μέρος σε πλήθος διεθνών συνεδρίων και ημερίδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Ο Κλεομένης Σ. Κουτσούκης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών. Από το 1986 διδάσκει μεταξύ άλλων το μάθημα της Μεθοδολογίας στην πολιτική και κοινωνική έρευνα (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας). Στις ερευνητικές του ενασχολήσεις, ιδιαίτερα στο χώρο της Συγκριτικής Πολιτικής, χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης.
Ο Στέργιος Μπαμπανάσης σπούδασε και έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό. Είναι πτυχιούχος οικονομολόγος και διδάκτορας του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Βουδαπέστης, διδάκτορας (Docteur d΄ Etat) της Ουγγρικής Ακαδημίας Επιστημών και επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Τεχνολογικών και Οικονομικών Επιστημών της Βουδαπέστης. Ακολούθησε μια κλασική ακαδημαϊκή σταδιοδρομία ως λέκτορας, επίκουρος καθηγητής, αναπληρωτής καθηγητής και τακτικός καθηγητής Πανεπιστημίου στη Βουδαπέστη, ως επισκέπτης καθηγητής στην ΑΣΟΕΕ και το Πάντειο Πανεπιστήμιο στην Αθήνα και ως τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου. Έχει τον τίτλο του ομότιμου καθηγητή Πανεπιστημίου. Τα μαθήματα διδασκαλίας του σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα είναι η Πολιτική Οικονομία, η Διεθνής Οικονομία, το Διεθνές Εμπόριο και η Διοίκηση Δημοσίων Επιχειρήσεων. Έχει διατελέσει Επιστημονικός Υποδιευθυντής σε Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών στη Βουδαπέστη (1970-1982), Πρόεδρος του Επιστημονικού Συμβουλίου του ΚΕΠΕ (1983-1984), Διευθυντής και Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών στην Αθήνα (1984-1993), Πρόεδρος, Αναπληρωτής Πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Αιγαίου της Θάλασσας και του Ναυτικού Αιγαίου (1993-) και Πρόεδρος της Διοικούσας Επιτροπής του Πανεπιστημίου Αιγαίου (1997). Μετά τον επαναπατρισμό του στην Ελλάδα διορίστηκε μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Εμπειρογνωμόνων (1982-85) και εργάστηκε στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας ως σύμβουλος (1985-89). Διετέλεσε πρόεδρος του Δ.Σ. του ΟΤΕ (1993-96), μέλος του Δ.Σ. της Εμπορικής Τράπεζας (1994-2002) και του Εκπαιδευτικού Συμβουλίου της Διπλωματικής Ακαδημίας (1998-2004). Είναι πρόεδρος του Δ.Σ. της Hellascom International.
Ο Φίλιππος Νικολόπουλος σπούδασε νομικά και πολιτικές επιστήμες στο Παν/μιο Αθηνών κι αργότερα έγινε διδάκτορας του τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Παν/μίου. Από το 1990 άρχισε να διδάσκει κοινωνιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Παν/μίου Κρήτης, όπου το 1993 εξελέγη Επίκουρος καθηγητής. Έχει διατελέσει visiting fellow στο τμήμα κοινωνιολογίας του Παν/μίου Yale (1994), Research Scholar στο τμήμα Κοινωνιολογίας του London School of Economics (1995), Senior Associate member του St Antony΄s College της Οξφόρδης (1995), Research Scholar του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών του παν/μίου του Harvard (1997) και επισκέπτης καθηγητής στη σχολή Κοινωνιολογίας του Παν/μίου Λομονόσωφ της Μόσχας (1996). Από το 1994 εκλέγεται μέλος του διευθυντικού συμβουλίου της Επιτροπής Ερευνών της Θεωρίας Κοινωνικών Συστημάτων και Κοινωνιοκυβερνητικής Διεθνούς Κοινωνιολογικής Εταιρείας. Έχει γράψει βιβλία και μελέτες κοινωνιολογικού περιεχομένου, όπως και πολλά άρθρα πολιτικού περιεχομένου σε περιοδικά και εφημερίδες. Επίσης έχει πραγματοποιήσει εμπειρικές κοινωνικές έρευνες σε διάφορες περιοχές της Ελλάδος.
Παράλληλα ασχολείται με τη λογοτεχνία (ποίηση, δοκίμιο, κριτική) και είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Επιπλέον είναι δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, έχει ενεργό πολιτική δράση και συμμετέχει στο οικολογικό κίνημα.
Ο Τάσος Φακιολάς γεννήθηκε το 1929. Με τη διάλυση της ΕΠΟΝ το 1947 συνελήφθη για παράνομες ενέργειες, καταδικάστηκε και εστάλη στις φυλακές ανηλίκων στην Κηφισιά. Το 1948 συλλαμβάνεται εκ νέου με την κατηγορία συγκρότησης παράνομων οργανώσεων με σκοπό την ανατροπή του καθεστώτος. Μεταφέρθηκε δύο φορές στη Μακρόνησο ως υπόδικος, όπου παρέμεινε στις απομονώσεις των ΣΦΑ. Η ποινή του θανάτου μετατράπηκε σε ισόβια ενώ το 1952 επί Πλαστήρα, η ποινή του περιορίστηκε σε 7 χρόνια. Με την αποφυλάκισή του πέρασε σε βαθιά παρανομία. Του ανατέθηκε ο μηχανισμός του "Ριζοσπάστη" και στην συνέχεια η Κομματική Οργάνωση Πειραιά. Ύστερα από 3 χρόνια με την απόφαση για αυτοδιάλυση των κομματικών οργανώσεων μεθοδεύει τη διαφυγή του στο εξωτερικό μέσω το διαύλου Κέρκυρας-Αλβανίας κολυμπώντας. Μετά από 10 ημέρες απεργίας πείνας, του επέτρεψαν να μεταβεί στη Βουλγαρία.
Στη Σόφια τέλειωσε τις σπουδές του στο Οικονομικό Ινστιτούτο, ενώ η σοβιετική κυβέρνηση του χορήγησε υποτροφία για μεταπτυχικές σπουδές στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας και Διεθνών Σχέσεων. Οι συνεχείς διαφωνίες του οδήγησαν στη διαγραφή του από το ΚΚΕ, άτυπο μέλος του οποίου είχε γίνει το 1949 στη Μακρόνησο. Με την κατάρρευση της χούντας και τη χορήγηση γενικής αμνηστίας επέστρεψε στην Αθήνα.
Ο Κλεομένης Σ. Κουτσούκης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών. Από το 1986 διδάσκει μεταξύ άλλων το μάθημα της Μεθοδολογίας στην πολιτική και κοινωνική έρευνα (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας). Στις ερευνητικές του ενασχολήσεις, ιδιαίτερα στο χώρο της Συγκριτικής Πολιτικής, χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης.
