Εξαντλημένο στον εκδοτικό οίκο
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να γράψεις για μορφές δημιουργών του καλλιτεχνικού βεληνεκούς του Αλέξη Ακριθάκη και του Μίλτου Σαχτούρη. Η δυσκολία όμως δεν είναι στην ίδια τη γραφή. Η δυσκολία βρίσκεται στον κίνδυνο που υπάρχει να μειώσεις την ακτινοβολία της ζωής τους και την προσφορά του έργου τους. Ωστόσο, όλα διευκολύνονται όταν φθάνει η στιγμή συνάντησης σε έναν και τον αυτό χώρο του δημιουργού-καλλιτέχνη με τον εμπνευστή και δάσκαλό του. Και η στιγμή αυτή είναι πάντοτε μαγική, θα έλεγα συνταρακτική... Στην περίπτωση των Ακριθάκη-Σαχτούρη η μοναδική αυτή στιγμή μετουσιώθηκε σε απτή πραγματικότητα με την υλοποίηση της έκθεσης που με μεγάλη χαρά φιλοξενούμε στο χώρο μας, στο Ιστορικό Αρχείο-Μουσείο της Ύδρας. Πρόκειται για το έργο αυθεντικών δημιουργών, που, παρότι έχουν φύγει από κοντά μας, ζουν ωστόσο καθημερινά ανάμεσα μας έχοντας μετατρέψει έναν ολόκληρο κόσμο, τον κόσμο των συναισθημάτων και της έμπνευσης τους, σε έργα ανεξίτηλα της δικής του ο καθένας τέχνης. Και η μετατροπή έγινε αυθόρμητα, πηγαία και απλά, με όσα λίγα και ευτελή μέσα διέθεταν: την πένα και το χαρτί του ο Σαχτούρης, τη γραφίδα και το χρωστήρα του ο Ακριθάκης. Τα έργα τους, ποιητικά και ζωγραφικά, είναι καταθέσεις ψυχής, πάθους, αγάπης, ειλικρίνειας, θάρρους και προπάντων μετριοφροσύνης. Εκεί ακριβώς έγκειται και το μεγαλείο των δύο σπουδαίων καλλιτεχνών. Ταγμένος αποκλειστικά στην ποίηση, ο πολυβραβευμένος Μίλτος Σαχτούρης, Υδραίος την καταγωγή, δισέγγονος του θρυλικού ναυμάχου του 1821 Γεωργίου Σαχτούρη, έζησε όλη του τη ζωή με προσήλωση σε έναν στόχο, όπως ο ίδιος τον είχε διατυπώσει: "να είναι ένας και στους εύκολους και στους δύσκολους καιρούς: να είναι ο εαυτός του και να γράφει αυτά που λέει η καρδιά του και το μυαλό του...". Εμείς θα προσθέσουμε υποδεικνύοντας και τη μεγάλη επιρροή του ποιητή από το χώρο της ζωγραφικής και των χρωμάτων: ήταν αυτό αναμφίβολα το μέσον του για να δώσει ο Σαχτούρης άλλη υφή και διάσταση σε όντα και πράγματα! Ο ίδιος άλλωστε ο ποιητής μιλούσε πάντοτε για "ζωγραφισμένη ποίηση..." Και αυτή ακριβώς η εσωτερική επαφή ποίησης και ζωγραφικής, αυτός ο συνδετικός κρίκος με την άλλη μεγάλη καλλιτεχνική μορφή, τον Αλέξη Ακριθάκη, είναι διάχυτα παντού σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Ο Ακριθάκης, όσο κι αν αυτό ακούγεται παράξενο, δημιουργούσε ποίηση... ζωγραφίζοντας. Ο στόχος και η κατεύθυνση είναι από τον ίδιο τον καλλιτέχνη διατυπωμένα: "Στη ζωγραφική είναι περιττά τα λόγια. Στην ποίηση είναι περιττά τα σχέδια. Κι όμως σχεδιάζεις ένα ποίημα ή γράφεις μια ζωγραφική..." έγραφε ο Ακριθάκης. Ο πρόωρα χαμένος καλλιτέχνης μας, ο " Έλληνας μέχρι τα μύχια της ψυχής του...", σύμφωνα με την ιστορικό τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, με τους πηγαίους αυτοσχεδιασμούς του χεριού, τα μοναδικά χρώματα του χρωστήρα του και την αλήθεια της τέχνης του, ειδωμένη πάντοτε μέσα από τη δική του εσώτερη ματιά, σφράγισε αναμφίβολα την εποχή του με το έργο του. Η ιδιαίτερη πατρίδα του Μίλτου Σαχτούρη, η Ύδρα, χρωστούσε ανέκαθεν την απότιση "φόρου τιμής" στο μεγάλο της τέκνο. Η επαφή και η μετάγγιση αληθινής τέχνης στο ευρύ κοινό όφειλε και οφείλει πάντα την ίδια απότιση στον Αλέξη Ακριθάκη. Είμαστε ευτυχείς και ιδιαίτερα υπερήφανοι που αποδίδεται σήμερα συνδυασμένο το χρέος αυτό μέσω του Ιστορικού Αρχείου-Μουσείου μας! Εκφράζουμε τέλος τις θερμές μας ευχαριστίες τόσο στην ιστορικό τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης κ. Μαρία Κοτζαμάνη όσο και στην κ. Φώφη Ακριθάκη για την εν γένει συμβολή τους και την αγαστή, σε όλα τα επίπεδα, συνεργασία τους για την υλοποίηση της έκθεσης αυτής. (από τον πρόλογο της Ντίνας Αδαμοπούλου, Προϊσταμένης Γ.Α.Κ. / ΙΑΜ Ύδρας)
Ο ποιητής Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005) γεννήθηκε στην Αθήνα. Η καταγωγή του ήταν από την Ύδρα, καθώς ήταν δισέγγονος του ναυάρχου της Επανάστασης του 1821 καπετάν Γιώργη Σαχτούρη. Το 1937 εγγράφεται στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά το 1940 την εγκαταλείπει για να αφοσιωθεί στην ποίηση. Εμφανίζεται στα γράμματα το Μάιο 1944 με ποιήματα στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα". Συνεργάστηκε με τα περιοδικά: "Τα Νέα Γράμματα", "Τα Νέα Ελληνικά" και "Νέα Εστία". Μετέφρασε ποιήματα του Μπρεχτ. Τιμήθηκε με τρία Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας. Το 1956, τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο "Νέοι Ευρωπαίοι Ποιητές" από την ιταλική ραδιοφωνία και τηλεόραση για την συλλογή του "Όταν σας μιλώ", το 1962 με το Β΄ Κρατικό βραβείο ποίησης για την συλλογή του "Τα στίγματα", το 1987 με το Α΄ Κρατικό βραβείο ποίησης για το έργο του "Εκτοπλάσματα", και η τελευταία βράβευσή του ήταν το 2003, με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του. Έγραψε, μεταξύ άλλων, τις ποιητικές συλλογές: "Οι λησμονημένοι" (1945), "Παραλογαίς" (1948), "Με το πρόσωπο στον τοίχο" (1952), "Όταν σας μιλώ" (1956), "Τα φάσματα ή η χαρά στον άλλο δρόμο" (1958), "Ο περίπατος" (1960), "Τα στίγματα" (1962), "Σφραγίδα ή η όγδοη Σελήνη" (1964), "Το σκεύος" (1971). Τα ποιήματα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες. Πέθανε στην Αθήνα την Τρίτη 29 Μαρτίου 2005.
Ο Τάκης Σινόπουλος έγραψε στο περιοδικό "Εποχές", τ. 24, Απρίλιος 1965, με αφορμή την έκδοση της όγδοης ποιητικής συλλογής του Μίλτου Σαχτούρη "Σφραγίδα ή η όγδοη σελήνη": "Δεν είμαι πάντοτε σίγουρος αν με την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη βρισκόμαστε μπροστά σ΄ έναν φρόνιμο τώρα πια, εκλογικευμένο υπερρεαλιστή, που έβαλε σε τάξη τις γαίες του, οργάνωσε δηλαδή και τυποποίησε τον παραλογισμό του, ή σε μια περίπτωση τερατώδους μοναξιάς, όπου ο ποιητής πορεύεται προς το θυσιαστήριο με την απόφαση να εξιλεώσει έναν άγνωστο και σκοτεινό θεό. [...]
Θα ήταν επανάληψη γνωστών πραγμάτων αν λέγαμε πως ανήκει στους επίλεκτους της μεταπολεμικής γενιάς. Κατάχτησε κι αυτός με την επιμονή του και το πείσμα του λίγο-λίγο τη θέση που κατέχει σήμερα, παλεύοντας με λογής-λογής αρνήσεις. Από το 1945 μέχρι το 1964 έχει στο ενεργητικό του οχτώ συλλογές. Δεν είναι ογκώδεις [...]
Ωστόσο με κάθε βιβλίο του μας υποχρεώνει να τον αντιμετωπίσουμε ξανά από την αρχή μέσα στον μικρό αφώτιστο κήπο του, που αντί να΄ ναι ο κήπος της Εδέμ, είναι ο καθόλου ευχάριστος κήπος του φόβου, του άγχους και της ενοχής. Άλλα άνθη που θ΄ αποκομίσουμε είναι ο σφαγιασμένος έρωτας, παραλλαγμένος συχνά σε ανάλγητες πράξεις, η μοναξιά με την έννοια της αυτοτιμωρίας, η παραμόρφωση και η αντιστροφή της σχέσης των πραγμάτων, η επίκληση μιας χαμένης αθωότητας, η κρύα ανάσα του γείτονα θανάτου. Κι ανάμεσα ο Σαχτούρης "βασιλιάς σε ματωμένους κήπους", αθεράπευτα στιγματισμένος από τη μνήμη ενός βαθειά ριζωμένου, αλλά όχι και ανεξιχνίαστου, πρωταρχικού αμαρτήματος."
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Αλέξης Ακριθάκης (1939-1994) γεννήθηκε στην Αθήνα. Το 1955 αποβλήθηκε "δια παντός" από το σχολείο, ως ταραξίας, και την επόμενη χρονιά γνωρίστηκε με τον φιλόσοφο Γιώργο Μακρή, που αναγνώρισε το ταλέντο του και τον ενθάρρυνε να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Έγκατέλειψε την Αθήνα για το Παρίσι, όπου έζησε μεταξύ 1957 και 1960 σαν μποέμ, γνωρίζοντας σημαντικά πρόσωπα της εποχής του. Έκανε τις πρώτες ατομικές του εκθέσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, μεταξύ 1965 και 1966. Το 1968 κερδίζει μια υποτροφία του γερμανικού κράτους (D.A.A.D.) και φεύγει για το Βερολίνο, όπου θα παραμείνει και μετά το τέλος των σπουδών του, το 1970, μοιράζοντας το χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και τη Γερμανία. Το 1984 επέστρεψε οριστικά και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Πραγματοποίησε ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Βερολίνο, Αμβούργο, Μόναχο, Τορίνο, Γενεύη) και συμμετείχε σε σημαντικές ομαδικές παρουσιάσεις στην Ευρώπη. Ασχολήθηκε, επίσης, με την εικονογράφηση βιβλίων, τη σκηνογραφία και το design. Πέθανε στις 19 Σεπτεμβρίου 1994. Το 1997 πραγματοποιήθηκε μεγάλη αναδρομική έκθεση του έργου του στην Εθνική Πικακοθήκη, και το 1998 στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.
(φωτογραφία: Νίκη Μαραγκού, 1968)
