Ο Νικόλαος Μεθώνης, ως λόγιος της εποχής του 12ου αι. είναι δέκτης των επιρροών της φιλοσοφίας και της θύραθεν παιδείας. Έχει όμως πέρα από τη φιλοσοφική και θεολογική κατάρτιση, την πίστη στην παραδεδομένη διδασκαλία και έτσι μπορεί να καταλάβει που βρίσκονται τα όρια θεολογίας και φιλοσοφίας. Χρησιμοποιεί τα εργαλεία της φιλοσοφίας, όταν αυτά του είναι απαραίτητα, γι’ αυτό και ο στοχασμός του δεν μπαίνει σε πειραματισμούς και ακροβασίες. Ήταν περισσότερο ποιμένας παρά φιλόσοφος.