Σε ποιο βαθμό ο Αγώνας της Ανεξαρτησίας κρίθηκε στη θάλασσα; Το ναυτικό υπήρξε το πιο συγκροτημένο και αποτελεσματικό πολεμικό, οικονομικό και πολιτικό όπλο του εμπόλεμου έθνους που εξεγειρόταν απέναντι σε μια πολυεθνική αυτοκρατορία. Οι Έλληνες δεν διέθεταν έως τότε συντεταγμένο πολεμικό στόλο. Στη διάρκεια της επαναστατικής δεκαετίας, ως πολεμικά πλοία χρησιμοποίησαν τα αρματωμένα ιδιόκτητα εμπορικά σκάφη, που ωστόσο δεν περιορίστηκαν στον νέο τους ρόλο, αλλά συνέχισαν την εμπορική δραστηριότητα αναλαμβάνοντας και νέες δράσεις στο πλαίσιο της οικονομίας του πολέμου. Κατά τα πρώτα ορμητικά χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης, όσο και κατά τη διάρκεια του εμφυλίου και της ύφεσης και, αργότερα, με την έλευση του πρώτου Κυβερνήτη, ο ελληνικός στόλος δήλωνε σταθερά την παρουσία του σημειώνοντας μικρότερες ή μεγαλύτερες επιτυχίες. Είτε με τις πολεμικές επιχειρήσεις είτε χάρη στις καταδρομές, ο Αγώνας στη θάλασσα παρέμεινε ενεργός, κρατώντας στην ουσία την Επανάσταση ζωντανή, όταν η μάχη στην ξηρά φαινόταν να έχει χαθεί.
Ο τόμος πραγματεύεται τον Αγώνα στη θάλασσα υπό ένα διευρυμένο πρίσμα, συνεξετάζοντας την πολύπλευρη συμβολή του εμπορικού και του πολεμικού πλοίου. Αιγαιοπελαγίτες και Ιόνιοι, επαναστατημένοι και ουδέτεροι στόλοι, χαρτογραφούνται στα ταραγμένα νερά της ανατολικής Μεσογείου κατά την Επανάσταση. Παράλληλα, για πρώτη φορά παρουσιάζονται εμπεριστατωμένα, μέσα από αρχειακές πηγές, το οθωμανικό ναυτικό και οι μεταρρυθμίσεις που προώθησε η Υψηλή Πύλη για την αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης. Οι συγγραφείς αξιοποιούν έναν μοναδικό πλούτο αρχειακού υλικού από την Ελλάδα, την Τουρκία και, ευρύτερα, τη Μεσόγειο, συνδυάζοντας τη μικροϊστορία της καθημερινότητας στη θάλασσα με τη μακροϊστορική οικονομική και κοινωνική ανάλυση. Τα ερευνητικά ερωτήματά τους κινούνται τόσο στο θεσμικό επίπεδο –εκείνο των τοπικών κοινοτήτων και της Κεντρικής Διοίκησης– όσο και στο επίπεδο λειτουργίας των πλοίων, παρακολουθώντας τις εξελίξεις κατά τη δεκαετία 1821-1831, από τους πρώτους τοπικούς οργανισμούς έως τη διακυβέρνηση του Καποδίστρια, και από τον επαναστατικό έως τον εθνικό στόλο.
Συγγραφείς: Κατερίνα Γαλάνη, Τζελίνα Χαρλαύτη, Δημήτρης Κοντογεώργης, Ekin Mahmuzlu, Σοφία Λαΐου, Δημήτρης Δημητρόπουλος, Σίμος Μποζίκης, Βαγγέλης Σαράφης, Διονύσης Τζάκης, Μηνάς Αντύπας, Κώστας Χαλιμούρδας, Φρόσω Νομικού
Τζελίνα Χαρλαύτη (Επιμέλεια)
Η Τζελίνα Χαρλαύτη αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στα πανεπιστήμια του Κέμπριτζ και της Οξφόρδης. Είναι επίκουρος καθηγήτρια στο Τμήμα Ναυτιλιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Είναι συγγραφέας σημαντικού αριθμού άρθρων και βιβλίων ανάμεσα στα οποία το "Greek shipowners and Greece 1945-1975" (1993), "Global markets: The internationalization of sea transport industries since 1850s" (1998), καθώς και το "Ιστορία και ναυτιλία, 16ος-20ός αι." (2001). Έχει διατελέσει επισκέπτρια καθηγήτρια σε πανεπιστήμια του Καναδά και της Αγγλίας, και είναι αντιπρόεδρος της συντακτικής επιτροπής του διεθνούς επιστημονικού περιοδικού "International Journal of Maritime History".
Κατερίνα Γαλάνη (Επιμέλεια)
Η Κατερίνα Γαλάνη είναι απόφοιτος του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ακολούθησε με υποτροφία του ΙΚΥ μεταπτυχιακές σπουδές (Μ.Sc) στην Οικονομική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, στο Wolfson College. Στο ίδιο πανεπιστήμιο, εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή με θέμα "Η βρετανική ναντιλία και το εμπόριο στη Μεσόγειο την Εποχή του Πολέμου, 1770-1815", η οποία, το 2012 απέσπασε το βραβείο καλύτερης διατριβής από την International Maritime Economic History Association. Έχει συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα, σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια και έχει δημοσιεύσει άρθρα για τη ναυτιλιακή ιστορία σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Διετέλεσε Junior Research Fellow στο Saint Antony΄s College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και Ροst-Doctoral Fellow στο Institute of Historical Research (ΙΗR) στο Λονδίνο. Έχει διδάξει οικονομική ιστορία στα Πανεπιστήμια της Oξφόρδης και της Κέρκυρας (Ιόνιο Πανεπιστήμιο). Σήμερα, εργάζεται ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο με θέμα τις πρώτες ελληνικές εμπορικές τράπεζες στο City του Λονδίνου.
