Εξαντλημένο στον εκδοτικό οίκο
ISBN:
9789602031353
Κατηγορίες:
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Η μοίρα των ελληνικών γραμμάτων, θέλησε, ώστε ένας από τους θεμελιωτές του νεοελληνικού πεζού λόγου, ο Δημήτριος Βικέλας, να ζήσει, όπως λέει ο ίδιος `βίον πλάνητα, εκ γενετής σχεδόν`. Θα μπορούσε μάλιστα κανείς να προσθέσει, πως οι περιπέτειές του άρχισαν πριν να γεννηθεί, στο πρόσωπο των γονέων του. Τόσο ο πατέρας του, όσο και η μητέρα του, είχαν γεννηθεί στην Πόλη, αλλά μετά την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης, αναγκάσθηκαν να φύγουν με τις οικογένειές τους βιαστικά, για να σωθούν από τους διωγμούς των Τούρκων. Η Σύρα στάθηκε το καταφύγιό τους, όπως και για πολλούς άλλους Έλληνες της Πόλης, της Σμύρνης, της Χίου κ.λπ. Εκεί παντρεύτηκαν κι εκεί ο Δημήτριος Βικέλας είδε το φως στα 1835. Κι ακριβώς οι πρώτες σελίδες αυτού του βιβλίου είναι η απήχηση των γεγονότων εκείνων, που, καθώς είναι φυσικό, η διήγησή τους από τους μεγαλύτερους, γέμισε την παιδική φαντασία του μικρού Δημήτρη.
Δεν πρόλαβε ωστόσο, να γνωρίσει τον τόπο που γεννήθηκε και να σε ηλικία τεσσάρων ετών παραδίδεται στην αβεβαιότητα της εποχής εκείνης, ακολουθώντας τις περιπλανήσεις της οικογένειάς του. Μικρόν-ικρόν, τον γνωρίζουνε το Ναύπλιο, η Πόλη, η Οδησσός και πάλι η Πόλη, όπου μένει ως δεκατεσσάρων χρονών. Μετά μια σύντομη επιστροφή στην Οδησσό, γυρίζει πάλι στη Σύρα, όπου και έχει τις πρώτες του λογοτεχνικές επιδόσεις. [...]
Ο Βικέλας είναι ένας από τους θεμελιωτές του ελληνικού πεζού λόγου. Έγραψε διηγήματα, ταξιδιωτικές εντυπώσεις, πραγματείες, απομνημονεύματα, καθώς και το βιβλίο τούτο. Παράλληλα εγνώρισε στο πλατύτερο ελληνικό κοινό το Σαίξπηρ με τις ωραίες μεταφράσεις του του Αμλέτου, του Οθέλου, του Μάκβεθ κ.λπ. που παίζονταν στα θέατρά μας σχεδόν ως τα 1930. Ο `Λουκής Λάρας` είναι ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα του ελληνικού πεζού λόγου. Γραμμένο με αίσθημα και ειλικρίνεια, αποδίδει, πιστά την ψυχολογία του μέσου Έλληνα των επαναστατικών χρόνων, που, δεν κρύβει το φόβο του για τη σύγκρουση και προσπαθεί να επιβιώσει, χωρίς φανταχτερούς ηρωισμούς, αλλά με αξιοπρέπεια και ανθρωπισμό. Το βιβλίο εγνώρισε πολλές εκδόσεις και μεταφράσεις. Η καθαρεύουσα, που ήταν γραμμένο, το αποξένωνε από το κοινό μας τα τελευταία χρόνια. Με την ελπίδα πως η μεταφορά του στη δημοτική θα το ανανεώσει το παραδίδουμε με νέα μορφή, αλλά με το περιεχόμενο και το πνεύμα του ακέραιο, στη νεολαία μας, βέβαιοι πως της προσφέρουμε βιβλίο από πολλές απόψεις χρήσιμο.
[Απόσπασμα από κείμενο παρουσίασης εκδότη ή έκδοσης]
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1913. Με κρατική υποτροφία σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τους Μαθιόπουλο, Αργυρό και Παρθένη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του κέρδισε πολλές διακρίσεις και βραβεία. Το 1937 ίδρυσε φροντιστήριο ζωγραφικής στην Αθήνα και την επόμενη χρονιά διορίστηκε στο καλλιτεχνικό τμήμα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου. Το 1960 σε συνεργασία με την ένωση "Οι φίλοι των Ιωαννίνων", ίδρυσε την Πινακοθήκη Μοντέρνας Ελληνικής Τέχνης στα Ιωάννινα. Έχει κάνει πολλές ατομικές εκθέσεις και πήρε μέρος σε περισσότερες από πενήντα ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Του απονεμήθει το μετάλλιο της Πόλης των Αθηνών (1984), της Πόλης των Ιωαννίνων (1984), το μετάλλιο της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας (1983), το χάλκινο μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών (1994). Έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως στην Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, το Προεδρικό Μέγαρο, το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, το Δήμο Ιωαννίνων, το Δήμο Αθηναίων, στα Υπουργεία Παιδείας, Εξωτερικών, Βορείου Ελλάδας, σε Ελληνικές Πρεσβείες στο εξωτερικό, κ.α. Για πολλά χρόνια υπήρξε μέλος του Δ.Σ. της Π.Π.Κ.
Δημήτριος Βικέλας (1835-1908). Ο Δημήτριος Βικέλας γεννήθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου το 1835, καταγόμενος από μεγάλη εμπορική οικογένεια με καταβολές στη Βέροια και αρχικό όνομα Μπεκέλα ή Μπικέλα. Πατέρας του ήταν ο έμπορος Εμμανουήλ Βικέλας και μητέρα του η Σμαράγδα, κόρη του εμπόρου Γεωργίου Μελά και αδελφή του Λέοντος Μελά. Σε ηλικία τεσσάρων ετών έμεινε για ένα χρόνο στο Ναύπλιο με την οικογένειά του, η οποία ένα χρόνο μετά εγκαταστάθηκε στην Κωνσταντινούπολη. Τα πρώτα γράμματα έμαθε κοντά στη μορφωμένη και φιλομαθή μητέρα του, ενώ γενικά η μόρφωσή του δεν υπήρξε συστηματική λόγω των συνεχών μετακινήσεων της οικογένειάς του. Στην Πόλη πέρασε εννιά χρόνια ως το 1849, οπότε επέστρεψε στη Σύρο μαζί με τη μητέρα του και φοίτησε στο Λύκειο του Χ.Ευαγγελίδη. Συμμαθητής του Εμμανουήλ Ροΐδη, μαζί του εξέδωσε το χειρόγραφο μαθητικό περιοδικό Λυκείου Μέλισσα. Το 1851 σε ηλικία δεκαέξι ετών μετέφρασε το έργο του Ρακίνα Εσθήρ, που ανέβηκε σε σχολική παράσταση και εκδόθηκε στην Ερμούπολη. Τη μετάφραση αυτή απέδωσε ο Βικέλας στον ελβετό Weiss, δάσκαλό του στην Οδησσό. Τον επόμενο χρόνο έφυγε για το Λονδίνο, όπου πέρασε 24 χρόνια της ζωής του, ασχολούμενος με το εμπόριο, εργαζόμενος ως υπάλληλος στο κατάστημα της εταιρείας Ανεψιοί Μαύρου και ως συνέταιρος στον οίκο των αδελφών Μελά. Παράλληλα φοίτησε στο University College, λόγω περιορισμένου χρόνου ωστόσο απέκτησε μόνο Δίπλωμα Βοτανικής. Δεν έπαψε όμως να ενδιαφέρεται για τη λογοτεχνία, μελέτησε φιλολογία και ιστορία, ενώ έγραψε στίχους και μεταφράσεις ( από τον Όμηρο, τον Θεόκριτο, τον Goethe, τον Alfieri, κ.α.). Στο Λονδίνο ο Βικέλας έδρασε και υπέρ της διατήρησης του ελληνικού χαρακτήρα της ομογένειας, προωθώντας για παράδειγμα την ίδρυση του εκεί ελληνικού σχολείου. Το 1855 επισκέφτηκε την οικογένειά του στην Kωνσταντινούπολη και πήρε μέρος για πρώτη φορά σε ποιητικό διαγωνισμό (τον Ράλλειο με το ποίημα Αναμνήσεις του Πριγκήπου). Ακολούθησαν δημοσιεύσεις ποιημάτων του, άλλοτε στην καθαρεύουσα και άλλοτε στη δημοτική στην Πανδώρα και άλλα λογοτεχνικά περιοδικά, ενώ το 1862 δημοσίευσε στο Λονδίνο την ποιητική συλλογή Στίχοι. Το 1859 γνωρίστηκε με τον Αλέξανδρο Δουμά, κατά τη διάρκεια ταξιδιού του με ατμόπλοιο προς την Αγγλία. Στην Αγγλία παντρεύτηκε την Καλλιόπη Γεραλοπούλου, καταγόμενη επίσης από οικογένεια μεγαλοεμπόρων. Μαζί της ταξίδεψε στην Ευρώπη μέχρι το 1876, οπότε λόγω της πανευρωπαϊκής οικονομικής κρίσης της περιόδου εκείνης διαλύθηκε η συνεργασία του με την εταιρεία των αδελφών Μελά, και το ζευγάρι επιχείρησε να εγκατασταθεί στην Αθήνα. Τον επόμενο χρόνο όμως η επιδείνωση της ήδη διαταραγμένης ψυχικής υγείας της Καλλιόπης, τους ανάγκασε να επιστρέψουν στο Παρίσι. Εκεί ο Βικέλας ασχολήθηκε ξανά με τη μετάφραση (μεταφράσεις του από έργα του Σαίξπηρ ανέβηκαν στην Αθήνα), με διαλέξεις και αρθρογραφία, ενώ έγραψε επίσης το έργο Λουκής Λάρας που τον καθιέρωσε στο χώρο της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ο Λουκής Λάρας πρωτοδημοσιεύτηκε στην Εστία το 1879 και τον ίδιο χρόνο εκδόθηκε αυτοτελώς, ενώ σύντομα μεταφράστηκε σε πολλές σλαβικές και ευρωπαϊκές γλώσσες. Ως το 1897 ταξίδευε διαρκώς από το Παρίσι προς την Αθήνα και την Κωνσταντινούπολη και αντιστρόφως, ενώ η σύζυγός του ήταν έγκλειστη στο ψυχιατρείο του Ivry. Το 1886 χρονολογούνται τα διηγήματά του Φίλιππος Μάρθας, Άσχημη αδελφή, Ανάμνησις και Παππα-Νάρκισσος. Το 1893 εξέδωσε τον τόμο Διαλέξεις και Αναμνήσεις, με 23 δοκίμιά του της περιόδου 1860 - 1893, και υπήρξε ηγετικό μέλος της επιτροπής για τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 1896. Από το 1897 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και ως το τέλος της ζωής του προσανατολίστηκε κυρίως προς κοινωφελή έργα, με προεξέχον την ίδρυση του Συλλόγου προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων, σε συνεργασία με τον Γεώργιο Δροσίνη. Στα πλαίσια του Συλλόγου εκδόθηκαν πάνω από εκατό τίτλοι βιβλίων ποικίλης θεματολογίας, ιδρύθηκε το Σχολικό Μουσείο, η Σχολική Βιβλιοθήκη, η Συλλογή πινάκων εποπτικής διδασκαλίας, ενώ το 1907 κυκλοφόρησε και το περιοδικό Μελέτη. Το 1904 με πρωτοβουλία του Βικέλα και του πολιτιστικού συλλόγου Παρνασσός συνήλθε στην Αθήνα το Α΄ Ελληνικό Εκπαιδευτικό Συνέδριο, με τη συμμετοχή εκπαιδευτικών και ιδρυμάτων από την Ελλάδα και την Ευρώπη. Την τελευταία περίοδο της ζωής του ασχολήθηκε με τη συγγραφή των απομνημονευμάτων του με τίτλο Η ζωή μου. Παιδικαί αναμνήσεις, που εκδόθηκαν το 1908, χρονιά του θανάτου του. Πέθανε από καρκίνο του ήπατος στην Κηφισιά, έχοντας προλάβει να τοποθετήσει τον θεμέλιο λίθο στη Σεβαστοπούλειο Εργατική Σχολή, το τελευταίο από τη σειρά κοινωφελών έργων που πραγματοποιήθηκαν με τη μέριμνά του. Ο Βικέλας διέθετε πλουσιότατη βιβλιοθήκη, την οποία κληροδότησε στο δήμο Ηρακλείου Κρήτης (πρόκειται για τη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη). Η λογοτεχνική παραγωγή του Δημητρίου Βικέλα είναι περιορισμένη σε σύγκριση προς το μέγεθος του συνόλου του γραπτού έργου του. Η ποιητική του παραγωγή ανέρχεται σε σαράντα ποιήματα, στην παράδοση της ρομαντικής ποίησης της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής, για τα οποία ο ίδιος δε φαίνεται να έτρεφε ιδιαίτερη εκτίμηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι έμμετρες μεταφράσεις του, κυρίως εκείνες των έργων του Σαίξπηρ. Το γνωστότερο λογοτεχνικό έργο του ωστόσο είναι ο Λουκής Λάρας, ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο σε μαρτυρία υπαρκτού προσώπου, με θέμα τη ζωή ενός έλληνα εμπόρου στις φλόγες της ελληνικής επανάστασης του 1821 και με ιδιαίτερη έμφαση στο επεισόδιο της καταστροφής της Χίου. Η κριτική τοποθέτησε στο μεταίχμιο ανάμεσα στην ώριμη φάση της ρομαντικής πεζογραφίας της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής και στις απαρχές της ηθογραφικής και ρεαλιστικής πεζογραφικής παραγωγής της γενιάς του 1880, ενώ παράλληλα επισήμανε τις επιρροές του συγγραφέα από τη σύγχρονή του ευρωπαϊκή παραγωγή. Ενδεικτικά των παραπάνω στοιχεία θεωρούνται η επιλογή ενός αντι - ήρωα για τη θέση της κεντρικής φιγούρας του έργου και η γλωσσική έκφραση του Βικέλα, που σταδιακά οδηγείται από την απλή καθαρεύουσα σε μια γλώσσα που προσεγγίζει την καθομιλουμένη της εποχής (το έργο δημοσιεύτηκε αρχικά σε δέκα συνέχειες στο περιοδικό Εστία, και αν και είχε ολοκληρωθεί πριν τη δημοσίευση της πρώτης συνέχειας, ο συγγραφέας επενέβαινε με διορθώσεις και βελτιώσεις). Πολλά έργα του βρίσκονται δημοσιευμένα στα περιοδικά Χρυσαλλίς, Πανδώρα, Κλειώ (Τεργέστης) και σε άλλα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Δημητρίου Βικέλα βλ. Δήτσα Μαριάννα, «Δημήτριος Βικέλας», Η παλαιότερη πεζογραφία μας Ε΄ · 1830-1880, σ.382-409. Αθήνα, Σοκόλης, 1996, Σπεράντζας Σ.Γ. «Βικέλας Δημήτριος», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια Ζ΄. Αθήνα, Πυρσός, 1929, Τερδήμου Μαρία, Χρονολόγιο Δημητρίου Βικέλα. Ηράκλειο, 1991, Φουριώτης Άγγελος, «Βικέλας Δημήτριος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 3. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και Χατζηγεωργίου - Χασιώτη Βικτωρία, «Βικέλας Δημήτριος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 2. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1984.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Νίκος Κατηφόρης (1903-1967). Ο Νίκος Κατηφόρης γεννήθηκε στον Άγιο Πέτρο της Λευκάδας. Σπούδασε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην πρωτεύουσα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος. Δημοσίευσε λογοτεχνικά κείμένα και κριτικά δοκίμια στα περιοδικά Νέοι Βωμοί (1924), Νέα Επιθεώρηση (1929), Πρωτοπόροι (1930-1931) και Νέοι Πρωτοπόροι (1932-1936), ενώ από το 1924 και για δέκα περίπου χρόνια συνεργάστηκε - με διάφορα ψευδώνυμα - με την εφημερίδα Ριζοσπάστης ως χρονικογράφος. Κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου εμφανίστηκε στα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα και Επιθεώρηση Τέχνης και στην εφημερίδα Αυγή. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε με τη δημοσίευση του αντιπολεμικού διηγήματος Ειρήνη στο Νουμά (με το ψευδώνυμο Σταύρος Λέκκας). Το 1922 τη συλλογή (δύο) διηγημάτων Τραβώντας στην τρέλλα. Σταθμοί στο πεζογραφικό του έργο στάθηκαν η συλλογή διηγημάτων Όσο κρατάει το σκοτάδι και το μυθιστόρημα Η πιάτσα. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη θεατρική γραφή (από το 1931). Το πρώτο του έργο, Οι λύκοι και τα πρόβατα ανέβηκε σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, ενώ άλλα θεατρικά του παραστάθηκαν από τους θιάσους Μαρίκας Κοτοπούλη, Κατερίνας και από ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1950-1967) και γενικός γραμματέας της εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων (1946-1953). Πέθανε στην Αθήνα. Ο Νίκος Κατηφόρης ανήκει στους έλληνες πεζογράφους του μεσοπολέμου που στρατεύτηκαν υπέρ της μαρξιστικής ιδεολογίας και εντάχθηκαν στα πλαίσια του μαρξιστικού ρεαλισμού. Με καταβολές στο έργο των Δημοσθένη Βουτυρά, Κωνσταντίνου Θεοτόκη και Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, αλλά και στους ρώσους και σκανδιναβούς μαρξιστές λογοτέχνες το έργο του κινήθηκε στο χώρο του ψυχογραφικού ρεαλισμού με έντονη την παράλληλη παρουσία των συμβολικών στοιχείων που παραπέμπουν άμεσα σε κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό. Στο πέρασμα του χρόνου ο συγγραφέας οδηγήθηκε από μια γενικότερη επαναστατική ενατένιση του κοινωνικού κατεστημένου στη συγκεκριμενοποίηση της ιδεολογικής του τοποθέτησης και στην εναπόθεση των ελπίδων του για ένα καλύτερο μέλλον στο κομμουνιστικό όραμα. Στο τελευταίο έργο του Ο Καρχαρίας και τα 9 κύματα αξιοσημείωτη είναι η εσωτερική αναδίπλωση του συγγραφέα, ο περιορισμός της αισιόδοξης προοπτικής του, καθώς επίσης η είσοδος στη γραφή του στοιχείων μεταφυσικής που παραπέμπουν στην ατμόσφαιρα της τεχνοτροπίας του Φραντς Κάφκα. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το λήμμα Αργυρίου Αλεξ., «Νίκος Κατηφόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Ε΄, σ.8-25. Αθήνα, Σοκόλης, 1992.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
