Ο λογοτέχνης και φιλόσοφος Τάσος Αρβανιτάκης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Τάσος Φάλκος) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Κατοχή και εμφύλιος σημαδεύουν τα παιδικά του χρόνια. Στα γυμνασιακά και τα φοιτητικά του χρόνια επηρεάζεται βαθύτατα την αρχαία γραμματεία και ιδιαίτερα απ΄ τον Αισχύλο και τον Πλάτωνα. Ως φοιτητής ξεκινά το πεζογράφημα "Οι Δίκαιοι" με κύριο θέμα την εμποδισμένη δράση των ανθρώπων που προσπαθούν να έχουν οδηγό μονάχα τη συνείδησή τους.
Στις Βρυξέλλες αρχίζει τη σύνθεση του Διγενή Ακρίτα, όπου επιχειρεί να περιγράψει τη διφυή ανθρώπινη υπόσταση, το γήινο και το θεϊκό στοιχείο, αλλά και την ακραία, οριακή κατάστασή του και την κεντρική ιδιότητα του φύλακα.
Στα χρόνια της δικτατορίας βρίσκεται στο Παρίσι, όπου προετοιμάζει τη διδακτορική διατριβή του, ενώ παράλληλα συνθέτει τη "Σοφίτα", θεατρικό κατά της δικτατορίας και κάθε μορφής καταπίεσης. Με αφορμή το θάνατο του Μικρασιάτη πατέρα του γράφει τα μικρασιατικά αφηγήματα η "Νύχτα" και το μυθιστόρημα "Η Λίμνη".
Πιστεύοντας ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διακρίσεις, συγχωνεύει σε ένα ενιαίο έργο, το "Μαρτυρίες για έναν απόντα φίλο", όλα τα βασικά είδη λόγου, πραγματοποιώντας ένα είδος "ολικής" λογοτεχνίας. Με θεατρικά του σατιρίζει κυρίως την ανθρώπινη έπαρση. Πέρασε όλες τις πανεπιστημιακές βαθμίδες. Υπηρέτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ., στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, και ως επισκέπτης καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. Διετέλεσε Κοσμήτωρ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
Στα επιστημονικά του έργα ερευνά θέματα της ηθικής φιλοσοφίας, της αρχαίας θρησκείας και της μεθοδολογίας των επιστημών. Τα λογοτεχνικά του έργα καταγράφουν τη σχέση μιας συνείδησης με την ιστορία του καιρού της, σχέση επώδυνη και τραγική.
Μαζί με την σύζυγό του Αριστέα Αρβανιτάκη ίδρυσαν το πνευματικό ίδρυμα "Υδρία", με έδρα την Θεσσαλονίκη, διαθέτοντας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους και προικίζοντάς το με την εκτεταμένη συλλογή τους σπανίων εκδόσεων και λαϊκών αντικειμένων.
Συνολικά έχει γράψει:
ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
- La mansarde (θέατρο), Thessalonique, 1974. Ιδιωτική έκδοση.
- Τρεις Μαρτυρίες - Η Κολυμβήθρα (δύο ποιητικές συλλογές), Θεσσαλονίκη, 1982. Ιδιωτική έκδοση.
- Η σοφίτα (θέατρο), Θεσσαλονίκη, 1984. Ιδιωτική έκδοση.
- Το χρονικό των Δικαίων, Αθήνα, Δόμος, 1992.
- Η Νύχτα (διηγήματα), Αθήνα, Δελφίνι, 1995.
- Σχεδιάσματα με φως (15 ποιήματα με γνήσια χαρακτικά της Ingrig Zamecnicova), Το έργο τιμήθηκε ως "το ωραιότερο βιβλίο της Σλοβακίας για το έτος 1997". Ιδιωτική έκδοση, Bratislava, 1997.
- Μαρτυρίες για έναν απόντα φίλο (μυθιστόρημα), Θεσσαλονίκη, Μ. Μπαρμπουνάκης, 1999.
- Ο καθηγητής Πλούτων (θέατρο), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2001.
- Σχεδιάσματα με φως (75 ποιήματα), Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2005.
- Τουρκές η νύχτα (διηγήματα), Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2009.
- Οι Λύκοι (συνθετικό ποίημα), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2010.
- Πρότυπα και ομοιώματα (ποιήματα), Αρμός 2016.
- Το όνειρο της πείνας και της ομορφιάς (θέατρο), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2017
- Η Λίμνη (μυθιστόρημα), υπό έκδοση, Ζήτρος.
- Η λιτανεία (ποιήματα, ελληνικά-γαλλικά), υπό έκδοση, Αρμός.
ΜΕΛΕΤΕΣ
- Η κοινωνικοπολιτική έννοια της φιλοτιμίας στο έργο του Πλάτωνα, Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 1975.
- "Το πρόβλημα της ηθικής συνείδησης στην αρχαία Ελλάδα", Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1983.
- Σέβας και φόβος των θεών, Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση,1984
- Αιδώς. Η φύση και η σημασία του σεβασμού και της ντροπής στην ηθική ζωή των αρχαίων Ελλήνων, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1984.
- Εισαγωγικά μαθήματα Φιλοσοφίας (στοιχεία ηθικής φιλοσοφίας), Θεσσαλονίκη, Σάκκουλας, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1985.
- Αγών. Ο αθλητισμός σαν βασική εκδήλωση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, Θεσσαλονίκη, πανεπιστημιακή έκδοση, 1989. Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1993.
- Μεθοδολογία και τεχνογραφία της επιστημονικής έρευνας, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1992.
- Η κίνηση στο έργο του Πλάτωνα, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1996.
- Ηράκλειτος. Πρόλογος, κείμενα, μετάφραση, επιμέλεια, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 1999.
- Οι αετοί και τα κοράκια (λογοτεχνική κριτική), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 1999.
- Ο ελληνικός αθλητισμός (ανάπλαση και σημαντική επέκταση του Αγών), Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου, 2003.
- Greek Athletics, Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου, 2004.
- Πλάτωνος Φαίδων, Προλεγόμενα, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2007.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Γιάννης Γκούμας (1940) είναι ποιητής, μυθιστοριογράφος, μεταφραστής, ηθοποιός του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, συνθέτης του Νέου Κύματος και τραγουδιστής. Γεννημένος στην Αθήνα, μεγάλωσε και σπούδασε στην Αγγλία, όπου έζησε είκοσι χρόνια. Συγγραφέας οκτώ ποιητικών συλλογών στα αγγλικά, πέντε στα ελληνικά (σε μετάφραση) και μιας τρίγλωσσης συλλογής στα αγγλικά, ελληνικά και τουρκικά. Διετέλεσε αντιπρόεδρος της οικογενειακής ναυτιλιακής εταιρείας στον Πειραιά για αρκετά χρόνια. Το 1994 εγκατέλειψε τη θέση αυτή, για να αφοσιωθεί στην καριέρα του ηθοποιού, παίζοντας μεταξύ άλλων στο Εθνικό Θέατρο και το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Τα "Πορτρέτα της ωριμότητας" περιλαμβάνουν 89 ανέκδοτα στην πλειοψηφία τους ποιήματα της τελευταίας πενταετίας και είναι η πρώτη έκδοση που ο Γιάννης Γκούμας μεταφράζει τον εαυτό του από τα αγγλικά. Αγγλόφωνος ποιητής -τα ποιήματά του έχουν κυκλοφορήσει από σημαντικούς αγγλικούς εκδοτικούς οίκους- έχει μεταφράσει ο ίδιος Έλληνες ποιητές στα αγγλικά (Εγγονόπουλο, Ασλάνογλου, Εμπειρίκο, Σαχτούρη, κ.α.). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα Γερμανικά, Τουρκικά, Αραβικά, Σερβοκροατικά, Ιταλικά, Ουγγρικά, Εσθονικά και Ελληνικά.
Ο Πέτρος Γκολίτσης (Θεσσαλονίκη, γ. 1978) είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Sheffield (Doctor of Philosophy), με σπουδές οικονομικών και παιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Birkbeck College), στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και στο Πανεπιστήμιο του Sheffield. Είναι Fellow του Higher Education Academy.
Έχει εκδώσει τέσσερα ποιητικά βιβλία και μελέτες-δοκίμια για τη νέα ελληνική ποίηση. Αρθρογραφεί για την σύγχρονη ποίηση στην "Εφημερίδα των Συντακτών" και έχει βραβευτεί για την ποίησή του με το International Poetry Award Tudor Arghezi (2018) της Ένωσης Συγγραφέων της Ρουμανίας.
Ποιήματα και δοκίμιά του έχουν μεταφραστεί και εκδοθεί σε 9 γλώσσες, Αγγλικά, Βουλγαρικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Πορτογαλικά, Ρουμανικά, Σερβοκροατικά και Φινλανδικά, καθώς και στο "Rosetta World Literatura" στην Τουρκία.
Ποιήματα και συνεργασίες του έχουν δημοσιευθεί σε εγχώρια και ξένα έντυπα: "Βιβλιοθήκη" της Ελευθεροτυπίας, "Εφημερίδα των Συντακτών", "Νέα Εστία", "Ποιητική", "Οδός Πανός", "Τα Ποιητικά", "Poetix", "Δέκατα", "Τεφλόν", "Romania Literara" (μτφρ. Victor Ivanovici), "Luceafarul de Dimineata" και "Revista Neuma" (μτφρ. Horia Garbea), "Poesia Neogreca" των εκδ. Fermenti (μτφρ. Crescenzio Sangiglio), "Nuori Voima" (μτφρ. Markku Paaskynen και Jarno Rautio), "Poetenladen" (μτφρ. Jan Kuhlbrodt και Γ. Καρτάκη), "Osiris" της Μασαχουσέτης (μτφρ. Γ. Γκούμα), "Erato, Revista Internacional de Poesia y Poetica" και "Antologia poetica del encuentro internacional Ars Poetica" (μτφρ. Jose Antonio Moreno Jurado και Mario Dominquez Parra), "Agon, casopis za poeziju" (μτφρ. Dragan Vitorovic), "Literaturen Vestnik" (μτφρ. Zdravka Mihailova), κ.α.
Μεταφράσεις του έχουν δημοσιευτεί στα περιοδικά "Poetix", "Ερατώ" και "Κοράλλι". Έχει μεταφράσει Wallace Stevens, Walt Whitman, Dylan Thomas και William Wordsworth.
