H ηρωική κάθοδος των “Μυρίων” από την Τραπεζούντα προς τα δυτικά, ώσπου να επιστρέψουν, άλλοι στις πατρίδες τους, και οι περισσότεροι να συμπαραταχθούν στη Μικρά Ασία με το στρατηγό των Σπαρτιατών Θίβρωνα, που έχει κληθεί από τις ελληνικές πόλεις να πολεμήσει εναντίον του Τισσαφέρνη και του Φαρναβάζου. Τα μύρια όσα δεινά υποφέρουν οι άνδρες του Ξενοφώντα από εχθρούς και φίλους στις ακτές της Κασπίας θάλασσας, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν τα τρόφιμα, περιγράφονται με εξαιρετική ζωντάνια και παραστατικότητα από τον πρωταγωνιστή των γεγονότων Ξενοφώντα, που ταλαντεύτηκε πολλές φορές από την καχυποψία όχι μόνο των ποικίλων εχθρικών λαών της περιοχής αλλά και των ανδρών του, που αγωνιούσαν για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη επιστροφή στις πατρίδες τους.