`Ποιος είναι ο ρόλος ενός σημείου που έχει χάσει τη σημασία του ; Τι μπορεί να σήμαινε η Παναγία των Παρισίων σ` έναν Έλληνα του 15ου αιώνα που είχε εγκαταλείψει πρόσφατα την κυριευμένη Κωνσταντινούπολη και είχε χάσει την Αγία Σοφία ; Απ` αυτούς τους δύο καθεδρικούς ναούς ποιος είναι ο αυθεντικός : ο Γοτθικός ή ο Βυζαντινός ; ποια από τις δύο αυτές εκκλησίες είναι αφιερωμένη στον πραγματικό Θείο Λόγο ; Ποια στεγάζει το αιρετικό, το άτοπο μήνυμα;`
Ο Νικόλας Κάλας υπέγραψε ένα από τα τελευταία άρθρα που δημοσίευσε στο Artforum με τίτλο `Ενάντια στην επιστροφή στην ομαλότητα` τον Δεκέμβριο του 1983 ως ποιητής, διαγνωστής και ασκών την πολεμική (poet, diagnostician, and polemist). Μας παρέδωσε έτσι ένα ακριβέστατο και απέριττο αυτοβιογραφικό σημείωμα.
Ο Νικόλας Κάλας ή Νίκος Καλαμάρης ή Νικήτας Ράντος ή Ν. Σπιέρος -ένα από τα `πιο φωτεινά και τολμηρά πνεύματα της εποχής` κατά τον χαρακτηρισμό του Αντρέ Μπρετόν, δίπλα στους Bataille, Peret, Leonora Carrington, Masson, Proust κ.ά.- παρουσιάστηκε ως αιχμηρός κριτικός σε ελληνικά περιοδικά και ως ένας από τους πρώτους Έλληνες υπερρεαλιστές ποιητές στη δεκαετία του `30. Το 1938 εξέδωσε, στους κόλπους των Γάλλων υπερρεαλιστών, στις Εστίες Πυρός ενώ αργότερα στη Νέα Υόρκη, όπου κατέφυγε με τον Πόλεμο, συμμετείχε ενεργά στο κίνημα του μοντερνισμού, κατορθώνοντας να γίνει ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και μαχητικούς κριτικούς της σύγχρονης τέχνης, υπέρμαχος μιας νέας και ευρείας δραστηριότητας της τέχνης και της ανανέωσης της ζωτικότητας της κριτικής.
Μέχρι το θάνατό του συνεργάστηκε με τα σημαντικότερα περιοδικά τέχνης όπως το View, Village, Voice, Artforum, Arts Magazine, Art International και συγκέντρωσε σε βιβλία μεγάλο μέρος από τα μαχητικά και αποκαλυπτικά του κείμενα για τη σύγχρονη τέχνη.
Ο παρών τόμος παρουσιάζει την άγνωστη στην Ελλάδα -εκτός από σποραδικές δημοσιεύσεις- αμερικανική πλευρά του Κάλας. Δημοσιευμένος το 1968, συγκεντρώνει 25 από τα σημαντικότερα δοκίμιά του με αντικείμενο τους Αμερικανούς κληρονόμους του Υπερρεαλισμού, τη σχέση της ποίησης με την εικόνα, την Ποπ Αρτ της δεκαετίας του `60, την κριτική της εποχής (E. Wind, E. Gombrich, H. Rosenberg κ.ά.) και καλλιτέχνες όπως τον Ράουσενμπεργκ, τον Τζιμ Ντάιν, τον ντ` Αρκάντζελο, τον Α. Κατζ και τον Αλ Χελντ. Ο τόμος συμπληρώνεται από τους περίφημους αφορισμούς του. `Εν μέσω σιωπής`.
[Απόσπασμα από κείμενο παρουσίασης εκδότη ή έκδοσης]
Ο Ανδρέας Παππάς γεννήθηκε το 1950 στην Πάτρα και από το 1969 ασχολείται επαγγελματικά με τη μετάφραση και την επιμέλεια κειμένων. Από το 1977 ως το 1993 διατέλεσε συνιδιοκτήτης και διευθυντής των εκδόσεων "Υποδομή". Ως επιμελητής εκδόσεων, editor και μεταφραστής έχει συνεργαστεί με φορείς όπως το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Φεστιβάλ Αθηνών, το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ), το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), καθώς και με αρκετούς εκδοτικούς οίκους (Άγρα, Αδάμ, Γνώση, Καστανιώτης, Κριτική, Νεφέλη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Σαβάλλας, Σμίλη, κ.ά.). Το 1999 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις "Υποδομή" το βιβλίο του "Μεταξύ Γουτεμβέργιου και Μαρξ: 30 χρόνια με μοβ μαρκαδόρο και μολύβι 4Β". Από το 2001 διδάσκει μετάφραση κειμένων Ιστορίας, Ιστορίας του Πολιτισμού και Ιστορίας της Τέχνης στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Μετάφρασης (ΕΚΕΜΕΛ) και από το 2002 γράφει στο ένθετο "Βιβλία" της εφημερίδας "Το Βήμα της Κυριακής".
Νκόλαος Καλαμάρης (1907-1988). Ο Nicolas Calas (γνωστός και με τα ψευδώνυμα Νικήτας Ράντος και Μ. Σπιέρος) γεννήθηκε στη Λωζάνη. Σε βρεφική ηλικία εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, όπου έζησε ως το 1934 και σπούδασε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του ήταν μέλος της Φοιτητικής Συντροφιάς, όπου γνωρίστηκε με τον Γιώργο Θεοτοκά και τον Ηλία Τσιριμώκο και άλλα μέλη του "Εκπαιδευτικού Ομίλου", στα χνάρια του Δημήτρη Γληνού. Στη συνέχεια μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στην Αθήνα και το Παρίσι (από το 1937 και για δύο χρόνια έμεινε μόνιμα στη γαλλική πρωτεύουσα) και από το 1939 και για ένα χρόνο έμεινε στη Λισσαβόνα. Στο Παρίσι ήρθε σε επαφή με τα τότε πρωτοποριακά καλλιτεχνικά ρεύματα, ιδιαίτερα με το σουρεαλισμό. Το 1942 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου υπηρέτησε εθελοντικά στο Office of war information και το 1945 πήρε την αμερικανική υπηκοότητα. Εργάστηκε στο Πανεπιστήμιο Columbia, ως συνεργάτης στο πρόγραμμα "Research in Contemporary Cultures" και στο Πανεπιστήμιο Fairleigh Dickinson του New Jersey, όπου κατείχε τη θέση του Associate Professor of Art. Στην Ελλάδα επέστρεψε για λίγο στη δεκαετία του 1960, οπότε συνεργάστηκε με το περιοδικό "Πάλι", έφυγε και επέστρεψε μετά τη μεταπολίτευση του 1974. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης αυτής επίσκεψής του έδωσε διαλέξεις και συνεργάστηκε με τα περιοδικά "Χνάρι" και "Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα", με τα οποία συνεργαζόταν ο φίλος του Μιχάλης Ράπτης (Pablo). Λίγο αργότερα επέστρεψε στις Η.Π.Α., όπου παρέμεινε ως το θάνατό του. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε το 1929 με δημοσιεύσεις άρθρων στα περιοδικά "Φοιτητική Συντροφιά", "Νουμάς" και "Πειθαρχία". Το 1932 εξέδωσε την πρώτη ποιητική συλλογή που είχε τίτλο "Ποιήματα". Ενδεικτικές των επιρροών του από τα ρεύματα του γερμανικού εξπρεσιονισμού, του ρωσικού φουτουρισμού και του υπερρεαλισμού είναι οι ποιητικές πλακέτες "Ποιητικά τετράδια" που κυκλοφόρησε το 1936. Μαζί με τον Τάκη Παπατσώνη ο Κάλας υπήρξε πρώτος μεταφραστής του Τόμας Έλιοτ στα ελληνικά. Ο θεωρητικός προβληματισμός του Κάλας ξεκίνησε από το χώρο του ορθόδοξου μαρξισμού για να οδηγηθεί σταδιακά σε μια εκλεκτικότερη θεώρηση του σοσιαλισμού με επιρροές από τη θεωρία της ψυχανάλυσης του Freud. Αντιπροσωπευτικό του στοχασμού του είναι το δοκίμιο "Foyers dʼ incendie", εκδομένο στο Παρίσι το 1938. Εδώ πρωτοχρησιμοποίησε το όνομα Nicolas Calas, με το οποίο συνεργάστηκε με τα έντυπα "View", "Possibilities", "Tigerʼs eye", "Art News", "Art International", "Arts Magazine", "Art in America", "Art Forum", "XX Siecle", "Colloquio", και άλλα. Τιμήθηκε με το Α΄ Κρατικό Βραβείο ποίησης το 1977, για τη συλλογή "Οδός Νικήτα Ράντου". Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νικόλα Κάλας βλ. Αργυρίου Αλεξ., "Ράντος Νικήτας", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Αργυρίου, Αλέξανδρος, "Διαδοχικές αναγνώσεις ελλήνων υπερρεαλιστών". Αθήνα, Γνώση, 1983 και Σαρρής, Κύριλλος "Πρόλογος για το Νικόλα Κάλας" στον τόμο "Η τέχνη την εποχή της διακύβευσης και άλλα δοκίμια του Νικόλα Κάλας"· μτφ. Ανδρέας Παππάς. Αθήνα, Άγρα, 1997.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
