Εξαντλημένο στον εκδοτικό οίκο
ISBN:
9789603690245
Κατηγορίες:
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Πρακτικά του ιστορικού επιστημονικού συμποσίου που διοργανώθηκε στην Αθήνα μεταξύ 15-16 Ιουνίου 1995, με στόχο να τιμήσει τη μνήμη και να εμβαθύνει στην προσωπικότητα μιας ηγετικής μορφής της Εθνικής μας Αντίστασης. Τον επιστημονικό συντονισμό του συμποσίου είχε το Ελληνικό Κέντρο Πολιτικών Ερευνών του Παντείου Πανεπιστημίου (δ/ντής: Μένιος Κουτσούκης) σε συνεργασία με την Επιτροπή Μνήμης.
Περιλαμβάνονται τα κείμενα:
Μέρος Πρώτο: Εισηγήσεις
Πρώτη Θεματική Ενότητα: Ο Άρης Βελουχιώτης ως προσωπικότητα
- Διονύσης Χαριτόπουλος, "Η παραποίηση της εικόνας του Άρη Βελουχιώτη"
- Ηλίας Θερμός, "Ο χαρισματικός ηγέτης στη νεοελληνική ιστορία: ο Άρης Βελουχιώτης ως έπος"
- Κλεομένης Κουτσούκης, "Ο Άρης Βελουχιώτης ως λαϊκός επαναστατικός ηγέτης"
- Νίκος Κοταρίδης, "Ο αντίπαλος και η αντιπαλότητα στον λόγο του Άρη Βελουχιώτη"
Δεύτερη Θεματική Ενότητα: Ο Άρης Βελουχιώτης και η Εθνική Αντίσταση
- Προκόπης Παπαστράτης, "Η Εθνική Αντίσταση: συμμαχικές σκοπιμότητες και αντιδράσεις"
- Χάγκεν Φλάισερ, "Η σύσκεψη Μυροφύλλου - Πλάκας: αναστολή του εμφυλίου"
- Γιώργος Μαργαρίτης, "ΕΛΑΣ: ζητήματα πολέμου"
Τρίτη Θεματική Ενότητα: Άρης Βελουχιώτης: το αδιέξοδο
- Ιωάννα Παπαθανασίου, "Η λογική των συγκρούσεων στην ηγεσία του ΚΚΕ, 1945-1948: από την ΄καταδίκη΄ του Άρη Βελουχιώτη στην άρνηση της κληρονομιάς του ΕΛΑΣ"
- Σωτήρης Ριζάς, "Η προσέγγιση του Άρη Βελουχιώτη από τους αντιπάλους του"
- Φοίβος Οικονομίδης, "Οι δύο συμβολισμοί στο θάνατο του Άρη Βελουχιώτη"
Μέρος Δεύτερο: Οι Αντιστασιακοί (Μαρτυρίες - Εκτιμήσεις)
- Γιώργος Χουλιάρας (Περικλής), "Ποιος ήταν ο Άρης Βελουχιώτης"
- Δημ. Ν. Δημητρίου (Νικηφόρος), "Η πυροδότηση της λαϊκής ψυχής και το ηγετικό κενό"
- Βασίλης Πριόβολος (Ερμής), "Πολλούς θα έχουμε πάντα, ο ένας θα μας λείπει"
- Γιώργος Ζαρογιάννης (Καβαλάρης), "ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ στα βουνά της Ηπείρου"
- Αλέξης Ρόσιος (Υψηλάντης), "Διαπλοκή αντιθέσεων"
- Γιώργος Διαμαντόπουλος, "Αντίσταση, οράματα και Άρης"
- Δημήτρης Καραθάνος (Δημητρός), "Οι τελευταίες στιγμές του Άρη Βελουχιώτη"
- Απόστολος Στρογγύλης, "Η προσωπικότητα του Άρη από μια άλλη γωνία"
- Κώστας Γεωργιάδης (Ζαχαριάς), "Δυο χαρακτηριστικά περιστατικά"
- Θόδωρος Καλλίνος (Αμάρμπεης), "Η σύσκεψη των καπεταναίων, τα Δεκεμβριανά και η υποχώρηση του ΕΛΑΣ"
- Μπάμπης Ρούπας, "Άρης - Ψαρρός"
- Βασίλης Νεφελούδης, "Εθνική Αντίσταση στην Ελλάδα και στη Μέση Ανατολή"
Ο Γιώργος Μαργαρίτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Διδάσκει σύγχρονη Ιστορία στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Από το 1985 μέχρι το 2004 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Η περίοδος της Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου Πολέμου βρίσκεται στο επίκεντρο των ερευνητικών του ενδιαφερόντων. Σε αυτήν την περίοδο αναφέρεται το μεγαλύτερο μέρος των άρθρων που έχει δημοσιεύσει σε ελληνικά και ξένα περιοδικά, καθώς και οι περισσότερες μελέτες του σε συλλογικούς τόμους και οι εισηγήσεις του σε επιστημονικά συνέδρια.
Ο Προκόπης Παπαστράτης είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ Ιστορίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (London School of Economics). Συγγραφέας του βιβλίου "British Policy Towards Greece During the Second World War" (Cambridge University Press, 1984). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εντοπίζονται στη μελέτη των πολιτικών και οικονομικών σχέσεων της Ελλάδας και των άλλων βαλκανικών κρατών με τις ευρωπαϊκές δυνάμεις στην περίοδο του μεσοπολέμου. Είναι ομότιμος καθηγητής της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Ο Διονύσης Χαριτόπουλος γεννήθηκε το 1947 στην Αθήνα και μεγάλωσε στον Πειραιά όπου από μικρή ηλικία έκανε διάφορες χειρωνακτικές δουλειές στο Λιμάνι και στα γύρω μηχανουργεία, εγκατέλειψε νωρίς δύο απόπειρες σπουδών στην Αθήνα και στο Λονδίνο και δούλεψε στη διαφήμιση μέχρι το 1990.
Ο Νίκος Κοταρίδης γεννήθηκε στην Καστορία και σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι. Σήμερα διδάσκει Ιστορία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι τακτικός συνεργάτης του π. "Ο πολίτης" καια της εφ. "Η Αυγή". Μαζί με τον Νίκο Θεοτοκά και τον Παντελή Λέκκα διευθύνουν το περιοδικό "Δοκιμές".
Ο Χάγκεν Φλάισερ γεννήθηκε στη Βιέννη το 1944, σπούδασε Ιστορία στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου και από το 1977 μένει στην Ελλάδα. Είναι καθηγητής νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έχει ειδικευτεί σε θέματα ελληνικής ιστορίας του 20ού αιώνα. Έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα σε διεθνή ερευνητικά προγράμματα και διεθνείς εξεταστικές και γνωμοδοτικές επιτροπές. Έχει γράψει πολλές μελέτες, ιδίως την περίοδο (και τη μεταπολεμική "κληρονομιά") του Δευτέρου Παγκοσμίου πολέμου, ανάμεσά τους το θεωρούμενο ως έργο αναφοράς "Στέμμα και σβάστικα: η Ελλάδα της Κατοχής και της Αντίστασης, 1941-1944", από το οποίο έχουν κυκλοφορήσει δύο τόμοι.
Ο καθηγητής Ηλίας Θερμός γεννήθηκε στη Λευκάδα. Σπούδασε χημεία και μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Eastern Illinois, όπου έλαβε το πτυχίο B.S. το 1963. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Southern Illinois, έλαβε το πτυχίο Master (M.A.) στην ιστορία το 1965 και το διδακτορικό δίπλωμα (Ph.D.) στην πολιτική επιστήμη το 1967. Δίδαξε πολιτική επιστήμη και διεθνείς σχέσεις στα Πανεπιστήμια Roosevelt, Northwestern (πολιτική θεωρία), North Carolina State University και Texas A & M. Το 1972-1973 προήδρευσε στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών του Κολεγίου Flagler. Διετέλεσε Visiting Fellow στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Harvard (1979-1980) και Visiting Scholar στο Πανεπιστήμιο Northwestern (1989-1990). Στην Ελλάδα δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στην Ανώτατη Βιομηχανική Σχολή Θεσσαλονίκης (Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) και στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας το 1986 και δίδαξε έως το 2005. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Προήδρευσε στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας τα χρονικά διαστήματα 1990-1998 και 2001-2003, τιμήθηκε με την έδρα Jean Monnet στην Ευρωπαϊκή Πολιτική Ολοκλήρωση και Εξωτερική Πολιτική, και με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Αριστείας Jean Monnet στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Έχει δημοσιεύσει επιστημονικά έργα στην Ελλάδα, όπως "Ο ηγέτης - Μελέτη στο φαινόμενο ηγεσία" και "Η πολιτική σκέψη των Πλάτωνα και Αριστοτέλη στην κλασική και σύγχρονη εποχή". Έχει επίσης δημοσιεύσει επιστημονικά άρθρα και μελέτες για την πολιτική επιστήμη, τις διεθνείς σχέσεις και την ιστορία σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά.
Ο Κλεομένης Σ. Κουτσούκης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών. Από το 1986 διδάσκει μεταξύ άλλων το μάθημα της Μεθοδολογίας στην πολιτική και κοινωνική έρευνα (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας). Στις ερευνητικές του ενασχολήσεις, ιδιαίτερα στο χώρο της Συγκριτικής Πολιτικής, χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης.
Ο Σωτήρης Ριζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1964. Διδάκτορας του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου το 1992. Visiting Research Associate στο Τμήμα Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Kingʼs College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου το 1994-95. Ερευνητής Γ΄ από το 1998, Β΄ βαθμίδας από το 2001 και σήμερα Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Έρευνας της Ιστορίας του Νεώτερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών. Μεταξύ άλλων έχει δημοσιεύσει:
- "Η Προεδρία της Δημοκρατίας στην ελληνική πολιτική, 1924-1935 και 1974-1985", Αθήνα 1992.
- "Το Μακεδονικό Ζήτημα: εξωτερική επέμβαση και ελληνική πολιτική", Αθήνα 1996.
- "Ένωση-Διχοτόμηση-Ανεξαρτησία: οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Βρετανία στην αναζήτηση λύσης για το Κυπριακό, 1963-1967", Αθήνα 2000.
- "Η Ελλάδα, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη, 1961-1964: πολιτικές και οικονομικές όψεις του προβλήματος ασφαλείας στο μεταίχμιο Ψυχρού Πολέμου και Ύφεσης", Αθήνα 2001
- "Το Κυπριακό στην κρίσιμη καμπή: η ελληνική πολιτική και το σχέδιο Acheson (1964)"
- "Οι Ηνωμένες Πολιτείες, η δικτατορία των συνταγματαρχών και το Κυπριακό ζήτημα 1967-1974"
- "Από την κρίση στην ύφεση: ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και η πολιτική της προσέγγισης Ελλάδας-Τουρκίας"
- κ.ά.
Ο Φοίβος Οικονομίδης είναι δημοσιογράφος, ερυενητής Υπ. διδάκτορας ιστορίας.
Η Ιωάννα Παπαθανασίου γεννήθηκε στην Αθήνα το Νοέμβριο του 1958. Το 1980 πήρε το πτυχίο του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών της Παντείου και συνέχισε σπουδές πολιτικής κοινωνιολογίας και ιστορίας στο Παρίσι στα Πανεπιστήμια Paris I-Pantheon-Sorbonne και Paris X-Nanterre όπου και υποστήριξε το 1988 τη διδακτορική της διατριβή στην ιστορία του σύγχρονου κόσμου. Συνεργάτης του Centre d΄ Histoire et de Sociologie du Communisme στα χρόνια 1988-1994, στο πλαίσιο μεταδιδακτορικών σπουδών μελέτησε, στην περίοδο του ανοίγματός τους, τα "σοβιετικά αρχεία" για την Ελλάδα και τα Βαλκάνια. Διευθύντρια ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ), στέλεχος των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) από το 1994 έως το 2014, και διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ).
Ο Γιώργος Χουλιάρας γεννήθηκε στα Καστέλλια της Παρνασσίδας το 1914. Σε νεαρή ηλικία εντάχτηκε στο κομμουνιστικό κίνημα μέσα από τις γραμμές της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαίων (ΟΚΝΕ) και εργάστηκε στην Ηλεκτρική Εταιρεία στη Λαμία. Στα μέσα του Μαΐου 1941, μόλις δύο εβδομάδες μετά την έναρξη της Κατοχής, μαζί με άλλους κομμουνιστές στην πόλη που αναλαμβάνει πρωτοβουλία για την ανασυγκρότηση των κομματικών οργανώσεων του ΚΚΕ στη Φθιώτιδα και ιδρύει την πατριωτική οργάνωση "Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας" (ΜΕΣ), η οποία μετά την ίδρυση του ΕΑΜ τον Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου αφομοιώνεται σε αυτό και ανασυγκροτείται. Τον Μάιο του 1942 ανατίθεται στον Θανάση Κλάρα και στον Γιώργο Χουλιάρα να δημιουργήσουν δύο αντάρτικες ομάδες, ο πρώτος στις περιοχές της Ευρυτανίας, της Φθιώτιδας και του Δομοκού, και ο δεύτερος στις περιοχές της Παρνασσίδας και της Λοκρίδας. Μετά τη συνάντηση και τη συγχώνευση των δυο ομάδων, παίρνει μέρος στην επιχείρηση για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, και τον χειμώνα του 1942-1943, όταν συγκροτείται το Γενικό Αρχηγείο Ρούμελη ΕΛΑΣ, είναι μέλος της διοίκησης του μαζί με τον Άρη και τον Θάνο. Από τον Οκτώβριο του 1943 ως και τα Δεκεμβριανά στα οποία συμμετέχει, υπηρετεί ως καπετάνιος του 42ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Το Μάρτιο του 1945, μετά τη Βάρκιζα, με εντολή του κόμματος πηγαίνει στην Γιουγκοσλαβία - στο Μοναστήρι, στο Τέτοβο και στο Μπούκλες - όπου μένει ως τον Οκτώβριο του 1946. Τότε παίρνει εντολή να επιστρέψει στην Ελλάδα με την αποστολή 26 Ρουμελιωτών για να συμβάλει στην ανάπτυξη των ανταρτικών ομάδων του Δημοκρατικού Στρατού στη Ρούμελη. Στον Εμφύλιο Πόλεμο συμμετέχει ως συναρχηγός του Αρχηγείου Όθρυος του ΔΣΕ, το οποίο τον Μάρτιο του 1947 μετονομάστηκε σε Αρχηγείο Γκιώνας, και αργότερα ως υπαρχηγός του Αρχηγείου Δυτικής Στερεάς Ελλάδας, με αρχηγό τον Χαρίλαο Φλωράκη (Γιώτη). Μετά την αναδιοργάνωση του ΔΣΕ κατά τα πρότυπα τακτικού στρατού στις του αρχές του 1948, υπηρετεί ως διοικητής του 2ου Τάγματος της 144ης Ταξιαρχίας της ΙΙ Μεραρχίας του ΔΣΕ στη Ρούμελη ως το τέλος του Εμφυλίου.
Για τον Γιώργο Χουλιάρα και την ομάδα του, αποκομμένους αντάρτες και καταδιωκόμενους, το τέλος του πολέμου ήλθε τον Δεκέμβριο του 1949, με την κατάληξη της πορείας τους από τη Στερεά Ελλάδα ως την Αλβανία. Μετά το 1950 έζησε μαζί με την οικογένειά του ως πολιτικός πρόσφυγας στην Πολωνία, υπομένοντας διωγμούς από την ηγεσία Ζαχαριάδη ως "φραξιονιστής", "αντιηγετικός" και "αντικομματικός". Το 1952 διαγράφηκαν από το κόμμα ο ίδιος και η σύζυγός του Λουκία, αντάρτισσα του ΔΣΕ, όμως μετά την αλλαγή στην ηγεσία του ΚΚΕ το 1956-1957 αποκαταστάθηκε και διετέλεσε ως το 1968 πρόεδρος της Ένωσης των Ελλήνων Πολιτικών Προσφύγων στην Πολωνία.
Στην Ελλάδα επέστρεψε με την οικογένειά του το 1977. Έζησε για δύο χρόνια στην Αθήνα, και το 1979 επέστρεψε στη Λαμία, όπου "δίπλωσε τις μέρες του", όπως του άρεσε να γράφει, ως το θάνατό του το 2001 σε ηλικία 87 ετών.
Ο Κλεομένης Σ. Κουτσούκης είναι καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών Ερευνών. Από το 1986 διδάσκει μεταξύ άλλων το μάθημα της Μεθοδολογίας στην πολιτική και κοινωνική έρευνα (Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας). Στις ερευνητικές του ενασχολήσεις, ιδιαίτερα στο χώρο της Συγκριτικής Πολιτικής, χρησιμοποιεί μεθόδους και τεχνικές της σύγχρονης πολιτικής ανάλυσης.