Η εξέταση θεμάτων που αναφέρονται στην περίοδο της τουρκοκρατίας δεν παρουσιάζει απλώς μόνο ενδιαφέρον, αλλά, θα έλεγε κανείς, θεωρείται ιδιαίτερα απαραίτητη. Μ` αυτήν και μόνο είναι δυνατό να δοθεί σ` όλους η εσωτερική συνοχή του Ελληνισμού, που ήταν και είναι σκορπισμένος σ` ολόκληρο τον κόσμο, καθώς κι η αδιάκοπη συνέχεια του πολιτισμού του, πράγματα που αμφισβητήθηκαν από πολλούς. Η διαπίστωση αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί με πολλές και ποικίλες μελέτες, ιδιαίτερα όμως με την έρευνα του κυριότερου πολιτιστικού τομέα, δηλαδή του τομέα της παιδείας και μάλιστα στην περίοδο της τουρκοκρατίας. Η ανάθεση σε μένα από μέρους του καθηγητή της έδρας της Εκκλησιαστικής Ιστορίας της Ελλάδος, κ. Α. Γερομιχαλού, να μελετήσω και διδάξω κατά το ακαδημαϊκό έτος 1975 το σχετικό αντικείμενο, νομίζουμε ότι εξυπηρέτησε, χωρίς αμφιβολία, τον παραπάνω σκοπό. Η προσπάθεια αυτή αποτελεί δοκίμιο για τη μελέτη και συγγραφή μιας εμπεριστατωμένης, και κατά το δυνατό, ολοκληρωμένης ιστορίας της παιδείας στην τουρκοκρατία.

[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]