Μια ερωτική περιπέτεια, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, που δίνει την ευκαιρία στον μεγάλο Γάλλο συγγραφέα να μιλήσει για τη λογοτεχνία και τους λογοτέχνες. Έναν έρωτα σαν αυτόν των μυθιστορημάτων, κατά προτίμηση με λογοτέχνη, ονειρεύεται η Μοντέστ και αποφασίζει να γράψει σ’ έναν γνωστό ποιητή χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο, για να μην την ανακαλύψουν όσοι έχουν αναλάβει την προστασία της μετά την οικονομική καταστροφή και τη φυγή του πατέρα της. Ούτε όμως η υπογραφή στην απαντητική επιστολή που λαμβάνει είναι αληθινή. Απασχολημένος με την καριέρα του ο ποιητής έχει αναθέσει στον γραμματέα του να ασχοληθεί με τη θαυμάστρια. Οι δύο νέοι ερωτεύονται. Τι θα γίνει όμως όταν πέσουν οι μάσκες και όταν ο ποιητής αποφασίσει να γνωρίσει κι αυτός την κοπέλα και στους θαυμαστές της Μοντέστ προστεθεί κι ένας δούκας; Πηγή έμπνευσης για τη "Μοντέστ Μινιόν" η πολύχρονη ερωτική ιστορία του ίδιου του Μπαλζάκ με την κυρία Χάνσκα, τη μετέπειτα γυναίκα του, στην οποία την αφιερώνει. Ένα δικό της κείμενο, με πολλές αυτοβιογραφικές λεπτομέρειες, τον ώθησε να γράψει το συγκεκριμένο μυθιστόρημα από την "Ανθρώπινη Κωμωδία". Ερωτικές περιπέτειες άλλων διάσημων συναδέλφων, με πρώτο τον Γκαίτε, του πρόσφεραν πολλά στοιχεία για να σχολιάσει εμμέσως λογοτεχνικά είδη, συγγραφικές πρακτικές και αισθηματικές σχέσεις και να περιγράψει με απολαυστικό τρόπο "μια μάχη", όπως έλεγε ο ίδιος, "της πραγματικότητας με την ποίηση, του ιδανικού με το θετικό". Τα όσα κρύβονται πίσω από τις περιπέτειες της Μοντέστ, της οικογένειας και των μνηστήρων της, τα περιγράφουν τα επίμετρα της έκδοσης: o Maurice Regard μιλά για τις συνθήκες συγγραφής του έργου και τις απόψεις του Μπαλζάκ, η Laelia Veron ρίχνει τις "μάσκες στον Μπαλζάκ", ο Pierre Chardon αναλύει την προσωπικότητα και το έργου του μεγάλου συγγραφέα. Την έκδοση εμπλουτίζει και κείμενο του ίδιου του Μπαλζάκ για τον Γκαίτε και τη σχέση με την Μπετίνα φον Άρνιμ.