Η Θεσσαλονίκη του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα ήταν η περιπόθητη πόλη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η Selanik για την Πύλη, αλλά και η `Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων` για τους Εβραίους της Ευρώπης. Ταυτόχρονα συνέστησε μαζί με την μακεδονική ενδοχώρα της το `μήλον της έριδος` των βαλκανικών εθνικισμών, που με τους Βαλκανικούς Πολέμους επιχείρησαν να επιλύσουν τα εκκρεμή ζητήματα της Χερσονήσου του Αίμου. Η είσοδος του ελληνικού στρατού στην πόλη απέτρεψε την κατοχύρωσή της στη βουλγαρική πλευρά και επέτρεψε τη χρήση της για μελλοντικές επιχειρήσεις στην ενδοχώρα.
Από το 1912 η πληθυσμιακή αναλογία τείνει να ανατραπεί, καθώς η πρώην πολυεθνική πόλη μιας παρακμάζουσας αυτοκρατορίας μεταβάλλεται σε ένα αστικό περιβάλλον ενός εθνικού κράτους. Η πυρκαγιά του 1917 έρχεται να προσθέσει στην σταδιακή πληθυσμιακή μεταβολή τις αναγκαστικές μεταλλαγές που σημειώνονται στο αρχιτεκτονικό τοπίο, το οποίο αποκόβεται από τις παραδοσιακές εικόνες και το παρελθόν του 19ου αιώνα. Ωστόσο, οι παραπάνω μεταβολές, όσο ανατρεπτικές και αν υπήρξαν σε σχέση με το οθωμανικό παρελθόν, δεν θα ήταν ικανές να ανατρέψουν τον πληθυσμιακό χάρτη της πόλης σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα από την απελευθέρωσή της, όπως στην πραγματικότητα συνέβη. [...]
[Απόσπασμα από το κείμενο της εισαγωγής της έκδοσης]
Ο Δημοσθένης Δώδος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και σπούδασε στην Αθήνα και το Βερολίνο. Εργάστηκε στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών. Ασχολείται με θέματα εκλογικής κοινωνιολογίας και από το 2001 διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η Βίλμα Χαστάογλου είναι καθηγήτρια στο τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και πολεοδομία και αστική πολεοδομία στο Παρίσι, Universita Paris VIII και Ecole de Hautes Etudes en Sciences Sociales. Έχει διδάξει σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ευρώπης και έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό επιστημονικών μελετών στην Ελλάδα και στο εξωτερικό με θέματα ιστορίας και σχεδιασμού της νεοελληνικής πόλης, καθώς και των πόλεων της Ανατολικής Μεσογείου.
Διδάκτωρ οικονομικών επιστημών Α.Π.Θ. Συγγραφέας, αρθρογράφος και επιμελητής εκθέσεων και τηλεοπτικών εκπομπών. Ασχολείται συστηματικά με την κοινωνική και γεωγραφική ιστορία της Θεσσαλονίκης και την φωτογραφική ιστορία του Αγίου Όρους. Για την ιστορική αρθρογραφία του στον Τύπο, έχει τιμηθεί με βραβείο Ιπεκτσί. Εργάστηκε ιδιαίτερα πάνω στην παρουσιάση της φωτογραφίας ως ιστορικού τεκμηρίου, επιμελούμενος εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στο κυρίως επιστημονικό έργο του περιλαμβάνονται εξήντα ανακοινώσεις, με θέμα την οικονομική και κοινωνική κατάσταση στη Θεσσαλονίκη και τη Μακεδονία, από τα τέλη του 18ου αιώνα μέχρι και το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Η Αλέκα Καραδήμου Γερόλυμπου σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και πολεοδομία στο Παρίσι, όπου εργάσθηκε για πολλά χρόνια σε αρχιτεκτονικά γραφεία. Από το 1976 διδάσκει αστικό σχεδιασμό και ιστορία της πολεοδομίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ασχολείται με το σχεδιασμό και την ιστορική έρευνα και έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες για την πολεοδομική ιστορία των οικισμών στην Ελλάδα, τα Βαλκάνια και την Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Έχει συνεργαστεί σε μελέτες για τη Θεσσαλονίκη και συμμετέχει ενεργά σε κινήσεις και πρωτοβουλίες πολιτών για τη βελτίωση του χώρου της πόλης.
Ο Κώστας Φουντανόπουλος γεννήθηκε το 1966 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ιστορία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ, ολοκλήρωσε εκεί το
