Αν το 2015 ήταν η χρονιά των μεγάλων «προσφυγικών ροών», των «ανοιχτών συνόρων» και της θερμής υποδοχής σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο, το 2016 ήταν η χρονιά που η κατάσταση άλλαξε άρδην. Ορόσημο στάθηκε η περιβόητη «συμφωνία» Ε.Ε.-Τουρκίας. Η αναγνώριση της Τουρκίας ως «ασφαλούς τρίτης χώρας» και η πολιτική των κλειστών συνόρων επέφεραν τον εγκλωβισμό χιλιάδων αιτούντων άσυλο στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες. Το κλίμα άρχισε να αλλάζει στο περιβάλλον των νησιώτικων κοινωνιών.
Πώς περάσαμε, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, από την πολύμορφη αλληλεγγύη του 2015 στην έξαρση των αντιδράσεων, στην ανάδυση ισλαμοφοβικών τάσεων, αλλά και στην εξαπόλυση ρατσιστικών πογκρόμ; Ποιες δυνατότητες πολιτικής παρέμβασης διανοίγονται στις ρωγμές του αφηγήματος «δεν είμαι ρατσιστής, αλλά...»; Πώς διαπλέκονται οι μηχανισμοί ασφαλείας και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις στη διακυβέρνηση του συνόρου; Και τέλος, ποιος είναι ο ρόλος των αγώνων των ίδιων των αιτούντων άσυλο;
Το παρόν βιβλίο επικεντρώνεται στην αχαρτογράφητη περίπτωση της Χίου και αναζητά απαντήσεις στα επίκαιρα αυτά ερωτήματα μέσα από μία σύνθετη μεθοδολογική προσέγγιση, που περιλαμβάνει συλλογή και ανάλυση δεδομένων από τον τοπικό Τύπο, επίσημες εκθέσεις, ημερολόγια πεδίου, αλλά και εις βάθος συνεντεύξεις με πρόσωπα προερχόμενα από τους κόλπους των αιτούντων άσυλο, των εργαζομένων στο πεδίο και των ντόπιων (τόσο αλληλέγγυων, όσο και αντιδρώντων).
Αντλώντας από το σύγχρονο θεωρητικό οπλοστάσιο των κριτικών μεταναστευτικών και συνοριακών σπουδών, και εισάγοντας έννοιες όπως «συνοριακό καθεστώς», « αυτονομία της μετανάστευσης» και «μεταρατσισμός», επιχειρείται η μετατόπιση της προσοχής στη σκοπιά των ίδιων των προσώπων που βιώνουν καθημερινά τις επιπτώσεις μιας παράλογης και απάνθρωπης μεταναστευτικής πολιτικής.