Διαθέσιμο κατόπιν παραγγελίας
Αποστέλλεται την ίδια ή την επόμενη εργάσιμη
ISBN:
9789608437876
Κατηγορίες:
Φιλοσοφία | Κοινωνιολογία | Θρησκεία , Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι
Έτος κυκλοφορίας
Εκδότης
Η συγκλονιστικότερη υπαρξιακή αγωνία είναι του θανάτου. Εμφανίζεται, ιδίως όταν κανείς είναι πολύ κοντά στην τελευταία έξοδο, εξαιτίας των γερατειών συνήθως, εξαιτίας μιας αθεράπευτης αρρώστιας συχνά, και σπάνια εξαιτίας μιας θανατικής καταδίκης, όπως εδώ στο Φαίδωνα. Όσο και να αντιλαμβανόμαστε το αναπόφευκτο του θανάτου, όσο και να γνωρίζουμε πως η ζωή θα συνεχιστεί μετά από εμάς, ωστόσο η διάλυση της συγκεκριμένης προσωπικότητας αποτελεί τη βαθύτερη πηγή της ανθρώπινης μελαγχολίας. Ακόμα και στις περιπτώσεις ανθρώπων `ρεαλιστών` και `προσγειωμένων` ο θάνατος είναι μια αυθαίρετη συντόμευση, ενώ για τους πιο ευαίσθητους και πιο στοχαστικούς ο θάνατος είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο, ηθικό και μεταφυσικό μαζί: Γιατί, εφόσον μας δόθηκε η ζωή, γιατί να υπάρχει ο θάνατος; Μερικές φορές το μαχαίρι μπαίνει πολύ βαθιά. Ποια δύναμη μας έδωσε κάτι που θεωρούμε εξαιρετικό και, πριν να το χορτάσουμε ή πριν απελπιστούμε, μας το στερεί `αναίτια` και πάντως αναγκαστικά. Γιατί η μόνη βεβαιότητα που έχουν οι θνητοί είναι η βεβαιότητα του θανάτου - γι` αυτό λεγόμαστε θνητοί... Τα άλλα είναι δοξασίες, μύθοι, που πλάστηκαν, για να παρηγορήσουν και μερικές φορές για να εκφοβίσουν. Και είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή ακριβώς η βεβαιότητα του θανάτου και η αβεβαιότητα για την υποτιθέμενη `συνέχεια` κινεί συχνά με δύναμη τη φαντασία μας και ενεργοποιεί το στοχασμό και τη φιλοσοφία, εφόσον η ζωή και ο θάνατος είναι εξίσου μυστηριώδεις...
Έδωσαν στο Φαίδωνα τον υπότιτλο `περί ψυχής`, μα στην πραγματικότητα το έργο αυτό πολύ απέχει από το να εκφράζει το σύνολο των απόψεων του Πλάτωνα για την ψυχή. Μάλιστα βασικές απόψεις του θέματος δε θίγονται καν στο Φαίδωνα. Αν λοιπόν περιοριζόμουν στο να εκθέσω μόνο όσα υποστηρίζονται στο διάλογο αυτό, θα έδινα μια εντελώς αποσπασματική, ελλιπή και σε πολλά παραπλανητική εικόνα, εφόσον το φιλόσοφο τον απασχολούσαν διαρκώς η φύση, οι ιδιότητες και η τύχη της ψυχής, και οι σχετικές αντιλήψεις του διαφοροποιούνταν συνεχώς, από τη νεανική Απολογία και τον Κρίτωνα ως τον ώριμο Τίμαιο και τους γεροντικούς Νόμους. Γι` αυτό θα επεκταθώ στο σύνολο του πλατωνικού έργου. Σχολαστική κατά παράγραφο ανάλυση των απόψεων που εκτίθενται στο Φαίδωνα δεν έκρινα σκόπιμο να κάνω, εφόσον όλα τα ουσιαστικά εκτίθενται στην εργασία που ακολουθεί.
Αποφάσισα εξάλλου να κάνω μια ευρύτατη επισκόπηση των βασικών αντιλήψεων περί ψυχής στους Έλληνες, αρχίζοντας από τον Όμηρο, ώστε να γίνει φανερό από πού άντλησε ο Πλάτων, με ποιους συμφώνησε, σε τι διαφοροποιήθηκε και ποιους αντικρούει.
Αφού όμως παρουσιάσω σαν ακριβής -κατά το δυνατό- καθρέφτης το σύνολο σχεδόν των δοξασιών περί ψυχής, όπως εμφανίστηκαν στον αρχαιοελληνικό πολιτισμό, θ` ασκήσω στο τέλος αυστηρή κριτική.
Το γιατί έβαλα ως υπότιτλο της εργασίας μου `Η μυθιστορία της ψυχής` θα γίνει φανερό, ιδίως προς το τέλος.
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Τις βασικές φιλολογικές του σπουδές τις έκανε στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δίπλα σε λαμπρούς δασκάλους. Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιταλία και στην Γερμανία. Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1969 ως το 1996, οπότε και αποχώρησε οικειοθελώς από την ενεργό υπηρεσία, για να αφοσιωθεί στο συγγραφικό του έργο. Υπήρξε Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Συγκλητικός κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978 και πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας κατά τα έτη 1984-1986. Για πέντε εξάμηνα πρόσφερε τις υπηρεσίες του και στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ως επισκέπτης καθηγητής. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια (ιδίως για θέματα αριστοτελικά και ιπποκρατικά) και έδωσε πλήθος διαλέξεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον αρχαίο ελληνικό επιστημονικό λόγο. Από την άποψη αυτή γόνιμο έδαφος για έρευνα του προσέφεραν κατά κύριο λόγο τα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα, καθώς και τα κείμενα του Αριστοτέλη.
Κυριότερες εργασίες - βιβλία (πέρα από τα άρθρα και τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και σε εφημερίδες):
- "Η παραγωγική κατάληξη -ικός στην προσωκρατική φιλοσοφία και στο Ιπποκρατικό Corpus" (1968)
- "Άρτεμις Ορθρία" (1968)
- "Ιπποκρατική ιατρική" (1972)
- "Αρχαία ελληνική μετρική" (1975)
- "Επίθετα από ουσιαστικοποιημένα επίθετα" (1977)
- "Πέντε φιλολογικά μελετήματα" (1986)
- "Αριστοτελικά μελετήματα" (1986)
- "Εν παρόδω Α΄ - Β΄" (1987-1995)
- "Γλωσσικές παρατηρήσεις Α΄ - Β΄" (1990-1994)
- "Ιπποκρατική συλλογή Α΄" (1991)
- "Ο Δημήτρης Λυπουρλής στο Βαφοπούλειο" (1998)
- "Ην ποτε: Τρεις "ιστορίες" αρχαίας ελληνικής καθημερινότητας" (1998)
- "Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Β΄" (2000)
- "Ιπποκράτης, τόμοι I-V" (2000-2001)
- "Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων" (μετάφραση από τα Γερμανικά, 1996).
Ένας ακόμα τομέας που κίνησε με ιδιαίτερο τρόπο το ενδιαφέρον του ήταν η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Πήρε μέρος σε πλήθος ειδικών σεμιναρίων, έκανε διαλέξεις, δημοσίευσε σχετικά άρθρα.
Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2018.
O Θεόδωρος Γ. Μαυρόπουλος έχει φοιτήσει στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. (1947-1951). Έχει δημοσιεύσει φιλολογικές μελέτες, βιβλιοκριτικές και άλλες εργασίες σε ημερήσια και περιοδικά έντυπα, έχει κάνει διαλέξεις στο σύνολο σχεδόν των μεγάλων αστικών κέντρων της Βόρειας Ελλάδας και έχει ασχοληθεί με το σύνολο σχεδόν της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, κυρίως της αρχαϊκής και της κλασικής περιόδου της.
O Θεόδωρος Γ. Μαυρόπουλος έχει φοιτήσει στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. (1947-1951). Έχει δημοσιεύσει φιλολογικές μελέτες, βιβλιοκριτικές και άλλες εργασίες σε ημερήσια και περιοδικά έντυπα, έχει κάνει διαλέξεις στο σύνολο σχεδόν των μεγάλων αστικών κέντρων της Βόρειας Ελλάδας και έχει ασχοληθεί με το σύνολο σχεδόν της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, κυρίως της αρχαϊκής και της κλασικής περιόδου της.
Έλληνας φιλόσοφος και συγγραφέας (427-347 π.Χ.). Γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς ευγενείς. Ο πατέρας του Αρίστωνας έλεγε ότι καταγόταν από τη γενιά του Κόδρου και η μητέρα του Περικτιόνη από το Σόλωνα. Είχε δύο αδερφούς, τον Αδείμαντο και το Γλαύκωνα. Το πρώτο του όνομα ήταν Αριστοκλής. Πλάτωνας ονομάστηκε αργότερα για το ευρύ του στέρνο και το πλατύ του μέτωπο. Νέος ασχολήθηκε με την ποίηση, αλλά γρήγορα στράφηκε προς τη φιλοσοφία. Ήταν 20 χρόνων, όταν γνώρισε το Σωκράτη και έμεινε κοντά του για οκτώ ολόκληρα χρόνια, μέχρι την ώρα που ο μεγάλος δάσκαλος πέθανε (399 π.Χ.). Ο άδικος θάνατος του Σωκράτη τον έπεισε ότι η αθηναϊκή δημοκρατία είχε μεγάλα ελαττώματα και ανέλαβε το ρόλο του κοινωνικού μεταρρυθμιστή.
Μετά τη θανάτωση του Σωκράτη για λίγο καιρό κατέφυγε στα Μέγαρα, κοντά στο συμμαθητή του Ευκλείδη. Ύστερα γύρισε στην Αθήνα, όπου για 10 χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της σωκρατικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Κυρήνη, όπου σχετίστηκε με το μαθηματικό Θεόδωρο, και τέλος στον Τάραντα της Ιταλίας, όπου γνώρισε τους πυθαγόρειους, από τη φιλοσοφική σκέψη των οποίων επηρεάστηκε αποφασιστικά. Μετά πέρασε στη Σικελία. Στην αυλή του βασιλιά των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ γνώρισε το βασιλικό γυναικάδελφο Δίωνα, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Η φιλία όμως αυτή προκάλεσε τις υποψίες του Διονυσίου για συνωμοσία, γι΄ αυτό έδιωξε τον Πλάτωνα από τη Σικελία. Στην Αίγινα κινδύνεψε να πουληθεί ως δούλος αλλά τον εξαγόρασε ο Κυρηναίος φίλος του Αννίκερης. Επιστρέφοντας στην Αθήνα άνοιξε τη φιλοσοφική σχολή του, την Ακαδημία. Η προσπάθεια όμως των δύο φίλων να προσηλυτίσουν στις ιδέες τους το νέο ηγεμόνα Διονύσιο Β΄ απέτυχαν. Για τρίτη φορά ήρθε στην αυλή των Συρακουσών το 361, με σκοπό να συμφιλιώσει το Δίωνα με το Διονύσιο. Αυτή τη φορά κινδύνεψε και η ζωή του. Τον έσωσε η επέμβαση του πυθαγόρειου Αρχύτα. Αλλά ο Δίωνας δε γλίτωσε. Δολοφονήθηκε το 353. Έτσι ο Πλάτωνας έχασε τον άνθρωπο στον οποίο στήριξε τις ελπίδες του για την επιβολή των πολιτικών του ιδεών. Από τότε ο Πλάτωνας και μέχρι το θάνατό του ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και με τη συγγραφή έργων φιλοσοφικών.
Τα έργα του Πλάτωνα είναι 36 και όλα, εκτός από την "Απολογία", διαλογικά. Και στη συγγραφή ο φιλόσοφος μιμήθηκε τη διδασκαλία του Σωκράτη, ο οποίος δίδασκε διαλογικά. Οι διάλογοί του επιγράφονται με το όνομα κάποιου από τα διαλεγόμενα πρόσωπα, π.χ. "Τίμαιος", "Γοργίας", "Πρωταγόρας" κ.λπ. Τρεις μόνο διάλογοι, το "Συμπόσιο", η "Πολιτεία" και οι "Νόμοι" τιτλοφορούνται από το περιεχόμενό τους. Σ΄ όλους τους διαλόγους τη συζήτηση διευθύνει ο Σωκράτης. Στους παλαιότερους διαλόγους διατηρεί την εικόνα του πραγματικού Σωκράτη, ενώ στους νεότερους κάτω από το πρόσωπο του δάσκαλου κρύβεται ο ίδιος ο μαθητής. Το σύνολο του πλατωνικού έργου διακρίνεται σε τρεις περιόδους με βάση τη χρονολογική σειρά:
α) Περίοδος της νεότητας (400-387 π.Χ.): Σ΄ αυτήν ανήκουν: Απολογία, Κρίτων, Χαρμίδης, Πρωταγόρας, Λάχης, Ευθύφρων, Ιππίας Μείζων, Ιππίας Ελάσσων, Ίων, Λύσις.
β) Περίοδος ωριμότητας (386-367 π.Χ.). Σ΄ αυτήν ανήκουν: Μενέξενος, Κρατύλος, Ευθύδημος, Γοργίας, Μένων, Παρμενίδης, Φαίδων, Φαίδρος, Πολιτεία, Συμπόσιον, Θεαίτητος.
γ) Περίοδος γηρατειών (366-348 π.Χ.). Περιλαμβάνονται: Σοφιστής, Πολιτικός, Φίληβος, Κριτίας, Τίμαιος, Νόμοι, 7η επιστολή.
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
