ΑΧΙΛΛΕΥΣ ΠΑΡΑΣΧΟΣ (1838-1895)
Χιώτης στην καταγωγή, γεννήθηκε στο Ναύπλιο κι έζησε στην Αθήνα. Η εγκύκλια μόρφωση του υπήρξε υποτυπώδης: με δυσκολία αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο. Νεαρός έγραψε αντιοθωνικούς στίχους κι επικρότησε την εξορία του βασιλιά (1862).
`Η ζωή του Παράσχου σαν το έργο του. Άνιση και πολυθόρυβη. Μεγαλόστομος, ενθουσιώδης, χωρίς έρεισμα, σπαταλούσε όσα του προσέφερε ο θαυμασμός των συγχρόνων του και περνούσε μέσα σε μια στιγμή από τη χλιδή στην απορία. Έμορφος, με επιβλητικό παράστημα και επιβλητική φωνή, ήταν για την κοινωνία του καιρού του το σύμβολο της ποίησης. Η έκδοση των ποιημάτων του στα ι88ι θεωρήθηκε εθνικό γεγονός`, γράφει ο Κ.Θ. Δημαράς στην Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για τον `ανεπιφύλακτα ρωμαντικό ποιητή` της αθηναϊκής Σχολής.
Οι στίχοι του ακολουθούν την επικαιρότητα: η δημόσια ζωή και οι εφημερίδες αποτελούν την πρώτη ύλη της ποίησης του: πολιτικά γεγονότα, τρέχουσες ιδεοληψίες (όπως ο αντιευρωπαϊσμός), επέτειοι, γιορτές μα και ποικίλα συμβάντα του ιδιωτικού βίου περνούν άμεσα στα ποιήματα του - που γι` αυτό, ίσως, βρίθουν από αφιερώσεις σε φίλους και σε διασημότητες της εποχής. (Από την έκδοση)
Η σειρά `Ανθολόγος Ερμής` έχει τριπλό στόχο: Να κάμει προσιτούς, πρώτα απ` όλα στο ευρύ κοινό, τους ποιητές μας όσων τα έργα εκδόθηκαν παλαιότερα, αλλά σήμερα είτε μένουν ανέγγιχτα μέσα στη λήθη των αρχείων και των βιβλιοθηκών γιατί έχουν επανεκδοθεί μεν, αλλά ως βαρύτιμα `Άπαντα` είναι απλησίαστα, είτε έχουν γνωρίσει ανατυπώσεις - που αποκαλούνται `επανεκδόσεις` ή `νέες εκδόσεις`,- οι οποίες δεν παρέχουν τα εχέγγυα μήτε για την πιστότητα, μήτε για την καλή επιλογή των ποιητικών κειμένων που περιλαμβάνουν. Ο δεύτερος στόχος είναι να ανθολογηθούν νεοέλληνες ποιητές, παλαιότεροι και σύγχρονοι, που το έργο τους βρίσκεται βέβαια στην αγορά και έχει εκδοθεί με την φροντίδα που του πρέπει, - ωστόσο ήρθε η ώρα να ξανακοιταχτεί με καινούρια μάτια: Καρυωτάκης, λόγου χάρη, ναι, Εμπειρίκος, πάλι ναι, αλλά ποιος Καρυωτάκης συγκινεί σήμερα; και με ποια κριτήρια θα περισυνέλεγε ο ανθολογητής τα καλύτερα, για το σύγχρονο αναγνωστικό κοινό, ποιήματα του Εμπειρίκου; Κι αλλιώς: σε ποιάν όψη της Ερωφίλης θα εστίαζε την προσοχή του ο αισθαντικός αναγνώστης της ποίησης, έτσι ώστε να προσπεράσει το ιστορικίστικο κοίταγμα και να έλθει σε άμεση επαφή με την λυρική ουσία της;
Τρίτος στόχος - ο πιο ζητούμενος! - είναι να φανερωθούν οι ποιητές που το έργο τους έμεινε παραγνωρισμένο έως άδικα υποτιμημένο μέχρι τις μέρες μας...
[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]
Ο Μίμης Σουλιώτης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και υπεύθυνος της βιβλιοθήκης του. Επίσης, είναι ο ιδρυτής του "Βαλκανικού Ασύλου Ποίησης" στις Πρέσπες. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές: "Σβούρα", Τραμ, 1972, "Ποιήματα εν παρόδω", Τραμ, 1974, "Βαθιά επιφάνεια", Κέδρος, 1992, "Αβγά μάταια", Ερμής, 1998, "Περί ποιητικής", Ερμής, 1999, "Υγρά", Ερμής, 2000, "Ήλιος στην σκοτία", Ερμής, 2001, "Παλιές ηλκίες", Ερμής, 2002. Είναι υπεύθυνος της σειράς "Ανθολόγος Ερμής" των εκδόσεων "Ερμής", ιδρυτικό μέλος της Ένωσης Συγγραφέων Δυτικής Μακεδονίας και μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Ο Πάνος Θεοδωρίδης γεννήθηκε το 1948 στη Θεσσαλονίκη και μεγάλωσε στα Γιαννιτσά. Σπούδασε αρχιτεκτονική στη Θεσσαλονίκη και συντήρηση μνημείων στην Υόρκη. Εργάστηκε ως αρχιτέκτων ανασκαφών και ερευνητής της μεσαιωνικής τεχνολογίας σε πολλές αρχαιολογικές αποστολές, ελληνικές και ξένες. Ως αναστηλωτής του υπουργείου Πολιτισμού επί εξαετία ασχολήθηκε με πολλά μνημεία, ιδίως της Μακεδονίας. Στο ερευνητικό του έργο περιλαμβάνεται η μελέτη της ρωμαϊκής Εγνατίας Οδού, η μοναστηριακή αρχιτεκτονική, οι μεσαιωνικοί νερόμυλοι, τα αμυντήρια. Ασχολείται συστηματικά με την ιστορική και μνημειακή τοπογραφία. Στις δημοσιεύσεις και ανακοινώσεις του περιλαμβάνονται "Πίνακας τοπωνυμίων του αγιορείτικου παραγωγικού χώρου", "Συμβολή στη μελέτη της υστεροβυζαντινής κατοικίας", "Αλμυρός", "The monastic model", "Μεσογαία μεσόγειος" κ.ά. Από το 1965 εξάλλου δημοσιεύει ποίηση και πεζογραφία σε ποικίλα περιοδικά έντυπα, ιδίως της Θεσσαλονίκης. Το έργο του συγκεντρώνεται κυρίως στην πρώτη και δεύτερη περίοδο του Τράμ, στο περιοδικό Χάρτης και στο Εντευκτήριο. Έχει εκδώσει τρεις ποιητικές συλλογές (Το μανιτάρι, Προσπέκτους, Στην αγκαλιά της Ντεζιρέ). Μετέφρασε τους Όρνιθες του Αριστοφάνη για τη Θεατρική Διαδρομή. Έγραψε και σκηνογράφησε τη μουσική κωμωδία Remake, που ανέβηκε το 1985 σε σκηνοθεσία Δέσποινας Πανταζή, η οποία επίσης σκηνοθέτησε την παρωδία του Νεφέλες (όπου ο ίδιος έπαιξε τον Στρεψιάδη), καθώς και μια σειρά αρχαιολογικών του ντοκιμαντέρ για τη Μακεδονία. Στην ταινία του Φώτου Λαμπρινού Δοξόμπους ήταν ηθοποιός, σεναρίστας και επιστημονικός σύμβουλος. Ασχολήθηκε επίσης με το ραδιόφωνο. Ως στιχουργός έχει μακρά συνεργασία με τον Γιάννη Μαρκόπουλο. Ζει στο χωριό Αγροσυκιά Πέλλης και ασχολείται επαγγελματικά με το γράψιμο.
Αχιλλέας Παράσχος (1838-1885). Ο Αχιλλέας Παράσχος γεννήθηκε στο Ναύπλιο, καταγόταν όμως από τη Χίο. Η οικογένειά του είχε καταφύγει στο Ναύπλιο μετά την καταστροφή του νησιού από τους τούρκους και λίγο καιρό αργότερα εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο Παράσχος πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Οι πληροφορίες για τη μόρφωσή του είναι λίγες και αβέβαιες. Έμαθε τα πρώτα γράμματα κοντά στον μεγαλύτερο αδερφό του Γεώργιο, επίσης ποιητή. Είχε επίσης δύο μεγαλύτερες αδερφές που χάθηκαν στη σφαγή της Χίου και μια αδελφή ακόμη την Αιμιλία, γνωστή για την ομορφιά της, η οποία πέθανε νέα και ενέπνευσε τους ποιητές Γεώργιο Ζαλοκώστα και Ρίλγδεν. Ο Παράσχος πρωτοδημοσίευσε στίχους του στο περιοδικό Αβδηρίτις του Δημ.Βρατσάνου και στη Χρυσαλλίδα. Πολύ γρήγορα έγινε δημοφιλής στους λογοτεχνικούς κύκλους της εποχής. Την ίδια περίοδο εντάχθηκε στην αντιοθωνική οργάνωση Χρυσή νεολαία, διώχθηκε και φυλακίστηκε. Βγήκε από τη φυλακή κατόπιν παρέμβασης του αδερφού του. Εξακολούθησε ωστόσο την ίδια τακτική, γράφοντας ποιήματα κατά του ΄Οθωνα και πήρε μέρος στην εξέγερση του 1862, η οποία οδήγησε στην πτώση του ΄Οθωνα. Μετά το θάνατο του τέως βασιλιά ωστόσο έγραψε το Ελεγείον εις τον Όθωνα, ποίημα που φανέρωνε μεταμέλεια για την προηγούμενη δράση του και τον κατέστησε ακόμη πιο δημοφιλή. Υπήρξε υπάλληλος στη Βουλή, έπαρχος Θήρας, πρόξενος στο Ταϊγάνι της Ρωσίας και γραμματέας του γενικού λογιστηρίου του Κράτους, σ΄ όλες όμως τις παραπάνω θέσεις ήταν αργόμισθος χάρη στις πολιτικές φιλίες που διατηρούσε με κάθε κυβέρνηση. Στην πραγματικότητα ο Παράσχος ανήκει στους ποιητές οι οποίοι έγραφαν και κατά παραγγελία κερδίζοντας χρήματα από την τέχνη τους. Παράλληλα δημοσίευε ποιήματα σε εφημερίδες και περιοδικά, απήγγελλε ελεγεία και πανηγυρικά ποιήματα, κυρίως όμως ήταν γνωστός για τα ερωτικά του ποιήματα, τα πρώτα από τα οποία ήταν αφιερωμένα σε κάποια Μαρία. Πίσω από το όνομα αυτό κρυβόταν μια νεαρή ψυχασθενής γυναίκα η οποία νοσηλευόταν σε κάποιο μοναστήρι της Θήρας, από όπου ο Παράσχος, έπαρχος τότε του νησιού κλήθηκε να τη μεταφέρει στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Η πρώτη έκδοση ποιημάτων του Παράσχου έγινε από τον οίκο Ανδρέου Κορομηλά σε τρεις τόμους (τα επικολυρικά, τα πατριωτικά και τα ελεγεία, τα ερωτικά),οι οποίοι έγιναν ανάρπαστοι. Κατόπιν ταξίδεψε στις ελληνικές παροικίες της Ρωσίας, της Γαλλίας, της Ρουμανίας και της Αιγύπτου για να προωθήσει την παραπάνω έκδοση και έγινε παντού δεκτός με ενθουσιασμό. Ο Παράσχος στάθηκε ο πιο δημοφιλής ποιητής της Α΄ Αθηναϊκής Σχολής και ο τελευταίος εκπρόσωπος της αθηναϊκής ρομαντικής ποίησης την περίοδο που έγερνε προς την παρακμή της, με όλες τις γλωσσικές και εκφραστικές υπερβολές που αυτό συνεπάγεται. Η γλώσσα του είναι άλλοτε καθαρεύουσα και άλλοτε μεικτή. Ενδεικτική της δημοτικότητάς του είναι η συμμετοχή των θαυμαστών του στην κηδεία του, την οποία παρακολούθησε και ο Βασιλιάς, ενώ κατά τη διάρκειά της εκφωνήθηκαν πάνω από είκοσι επικήδειοι και ποιήματα. Για το έργο του έγραψαν μεταγενέστεροί του λογοτέχνες όπως ο Κωστής Παλαμάς και ο Εμμανουήλ Ροΐδης. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αχιλλέα Παράσχου βλ. Βελλιανίτης Θ. «Παράσχος Αχιλλεύς», Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια 19. Αθήνα, Πυρσός, 1932, Μερακλής Μ.Γ., «Αχιλλεύς Παράσχος», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί - Εποχή του Παλαμά - Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία - Γραμματολογία, σ.73-74. Αθήνα, Σοκόλης, 1977, Φαρμάκης Φρ., «Παράσχος Π. Αχιλλεύς», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και χ.σ., «Παράσχος Αχιλλεύς», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
