Ο Ησίοδος, αν δεχθούμε την παραδοσιακή και γενικότερα αποδεκτή χρονολογική τοποθέτησή του, βρίσκεται στη σκιά του Ομήρου από την άποψη της γλώσσας και του μέτρου, όχι όμως και του θέματος ή της αφηγηματικής τεχνικής. (. . .) Στον αγροτικό βίο, τη βάση της αρχαϊκής ελληνικής οικονομίας, είναι αφιερωμένο το ποίημά του «Έργα και ημέρες», το οποίο προσφέρει πρακτικές οδηγίες για την αποδοτικότερη καλλιέργεια της γης. Εκτός όμως από τον συμβουλευτικό χαρακτήρα το έργο περιέχει ψήγματα γνωμολογικής σοφίας με αφορμή την αδικία που γνώρισε ο ποιητής εκ μέρους του αδελφού του Πέρση κατά τη διανομή της πατρικής κληρονομιάς. (. . .) Στη «Θεογονία», το άλλο μεγάλο ποίημά του, απαντά η προγραμματική δήλωση των Μουσών ότι, όταν το επιθυμούν, μπορούν να πουν αλήθειες και όχι ψέματα που μοιάζουν με αλήθειες. (. . .)
Από τα άλλα έργα του Ησιόδου σώζονται μόνο αποσπάσματα. Ακέραιο παραδίδεται το ψευδεπίγραφο ποίημα «Ασπίς Ηρακλέους», που η σύνθεσή του ανάγεται στο πρώτο τρίτο του 6ου αιώνα π.Χ. Οι πρώτοι 54 στίχοι του αναφέρονται στη θαυμαστή γέννηση του ήρωα και κατά πάσα πιθανότητα προέρχονται από την οικεία ιστορία του `Καταλόγου Γυναικών`. Ακολουθεί η μονομαχία του Ηρακλή με τον Κύκνο, τον γιο του Άρη, και, τέλος, η περιγραφή της ασπίδας του ήρωα, που συντέθηκε σε συνειδητή άμιλλα με την περίφημη περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα στη ραψωδία Σ της «Ιλιάδας». (. . .)
[Απόσπασμα από το κείμενο του προλόγου]
Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Τις βασικές φιλολογικές του σπουδές τις έκανε στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δίπλα σε λαμπρούς δασκάλους. Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιταλία και στην Γερμανία. Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1969 ως το 1996, οπότε και αποχώρησε οικειοθελώς από την ενεργό υπηρεσία, για να αφοσιωθεί στο συγγραφικό του έργο. Υπήρξε Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Συγκλητικός κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978 και πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας κατά τα έτη 1984-1986. Για πέντε εξάμηνα πρόσφερε τις υπηρεσίες του και στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ως επισκέπτης καθηγητής. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια (ιδίως για θέματα αριστοτελικά και ιπποκρατικά) και έδωσε πλήθος διαλέξεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον αρχαίο ελληνικό επιστημονικό λόγο. Από την άποψη αυτή γόνιμο έδαφος για έρευνα του προσέφεραν κατά κύριο λόγο τα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα, καθώς και τα κείμενα του Αριστοτέλη.
Κυριότερες εργασίες - βιβλία (πέρα από τα άρθρα και τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και σε εφημερίδες):
- "Η παραγωγική κατάληξη -ικός στην προσωκρατική φιλοσοφία και στο Ιπποκρατικό Corpus" (1968)
- "Άρτεμις Ορθρία" (1968)
- "Ιπποκρατική ιατρική" (1972)
- "Αρχαία ελληνική μετρική" (1975)
- "Επίθετα από ουσιαστικοποιημένα επίθετα" (1977)
- "Πέντε φιλολογικά μελετήματα" (1986)
- "Αριστοτελικά μελετήματα" (1986)
- "Εν παρόδω Α΄ - Β΄" (1987-1995)
- "Γλωσσικές παρατηρήσεις Α΄ - Β΄" (1990-1994)
- "Ιπποκρατική συλλογή Α΄" (1991)
- "Ο Δημήτρης Λυπουρλής στο Βαφοπούλειο" (1998)
- "Ην ποτε: Τρεις "ιστορίες" αρχαίας ελληνικής καθημερινότητας" (1998)
- "Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Β΄" (2000)
- "Ιπποκράτης, τόμοι I-V" (2000-2001)
- "Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων" (μετάφραση από τα Γερμανικά, 1996).
Ένας ακόμα τομέας που κίνησε με ιδιαίτερο τρόπο το ενδιαφέρον του ήταν η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Πήρε μέρος σε πλήθος ειδικών σεμιναρίων, έκανε διαλέξεις, δημοσίευσε σχετικά άρθρα.
Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2018.
Ο Ιωάννης Σ. Χριστοδούλου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι καθηγητής - σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και διδάσκει Φιλοσοφία ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου.
Αρχαίος Έλληνας ποιητής του διδακτικού έπους (750-700 π.Χ.). Γιος του Δία και της Πυκιμήδης, γεννήθηκε στην Αιολική Κύμη. Οι γονείς του ήταν φτωχοί και γι΄ αυτό ξενιτεύτηκαν στη Βοιωτία, όπου καλλιεργούσαν ένα μικρό αγρόκτημα στις πλαγιές του Ελικώνα, στο χωριό Άσκρα, κοντά στις Θεσπιές. Η οικονομική τους όμως κατάσταση δε βελτιώθηκε σημαντικά, γιατί και εδώ ο τόπος ήταν φτωχός και επιπλέον είχε βαρύ κλίμα. Κατά την παράδοση στο μικρό Ησίοδο που έβοσκε τα πρόβατά του στον Ελικώνα, παρουσιάστηκαν οι εννέα Μούσες και του έδωσαν το χάρισμα να τραγουδά με γλυκιά φωνή τα περασμένα και τα μελλοντικά. Όταν πέθανε ο πατέρας του, ο αδερφός του Πέρσης δωροδόκησε τους δικαστές κατά τη διανομή της πατρικής περιουσίας και πήρε μεγαλύτερο μερίδιο από τον Ησίοδο. Επειδή όμως ήταν οκνηρός και κακός, αφού κατέφαγε την περιουσία του, απείλησε με νέες δίκες να αρπάξει και το μερίδιο του αδερφού του. Με αφορμή τα περιστατικά αυτά ο Ησίοδος έγραψε το ποίημα "Έργα και Ημέραι", όπου μετά την επίκληση των Μουσών ο ποιητής απευθύνει το λόγο προς τον Πέρση, τον οποίο προσπαθεί να αποτρέψει από τη δικομανία και να τον κατευθύνει προς την εργασία, γιατί η εργασία και το κέρδος που προέρχεται από αυτήν ωφελεί, ενώ χωρίς ιδρώτα κανένα αγαθό δε δίνουν οι θεοί στον άνθρωπο και καταλήγει με το περίφημο γνωμικό: "Έργον δ΄ ουδέν όνειδος, αεργίη δε τ΄ όνειδος". Όσο για τον ποιητικό αγώνα μεταξύ του Ησίοδου και Ομήρου, στον οποίο νίκησε ο πρώτος, φαίνεται χωρίς αμφιβολία ότι είναι δημιούργημα φανταστικό, που γεννήθηκε στο σχολικό περιβάλλον του 5ου αι. π.Χ., όπου διεξάγονταν συζητήσεις για την αξία του διδακτικού και του ηρωικού έπους, που πρώτος ξεκίνησε ο Αριστοφάνης στην "Ειρήνη". Διότι ο Ησίοδος ήταν οπωσδήποτε μεταγενέστερος του Ομήρου. Από τα πολλά ποιήματα του Ησίοδου σώζονται τα εξής: α) "Έργα και Ημέραι". Οι στίχοι 1-764 αποτελούν τα "Έργα", που ονομάστηκαν έτσι, γιατί ο ποιητής συμβουλεύει μέσα σ΄ αυτό για την εργασία, η οποία αποτελεί το μοναδικό δρόμο για την ευδαιμονία του ανθρώπου. Οι υπόλοιποι στίχοι (765-828) ασχολούνται με τις ευνοϊκές και αποφράδες ημέρες, στις οποίες οφείλεται το δεύτερο μέρος του τίτλου "Ημέραι" και θεωρούνται μεταγενέστερη προσθήκη. β) "Θεογονία" (1022 στίχοι). Σ΄ αυτό ο ποιητής προσπαθεί να καταγράψει σ΄ ένα σύστημα με συνέχεια και ευρυθμία τους διάφορους ελληνικούς μύθους που αναφέρονταν στη γένεση, στα αξιώματα και γενικά στην ιστορία των ελληνικών θεών. γ) "Ασπίς Ηρακλέους" (480 στίχοι). δ) "Ηοίαι" (54 στίχοι).
Δείτε όλα τα βιβλία του συγγραφέα
Ο Σταύρος Γκιργκένης γεννήθηκε το 1972. Κατοικεί και εργάζεται στην Θεσσαλονίκη ως φιλόλογος στη Μέση εκπαίδευση από το 2001. Το 1998 έλαβε τον μεταπτυχιακό του τίτλο στο Τμήμα Φιλολογίας του Α.Π.Θ. με θέμα πρωτεύουσας εργασίας "Η Λυκούργεια του Αισχύλου". Είναι διδάκτορας φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο διατριβής "Πολιτική, ιδεολογία και θεσμοί της ηγεμονικής Αθήνας στις Ικέτιδες του Αισχύλου" (2009). Από το 1998 έχει μεταφράσει 15 υπομνηματισμένους τόμους έργων της αρχαίας γραμματείας, από τον Δημόκριτο και τον Ησίοδο ως τους ορφικούς και το απόκρυφο ευαγγέλιο του Θωμά. Από το 2017 εκδίδει με συνεργάτες το δοκιμιακό-λογοτεχνικό περιοδικό "Νόημαστις" Εκδόσεις Ρώμη, ενώ μετέχει και στη συντακτική επιτροπή του δίγλωσσου περιοδικού (ελληνικά-ισπανικά) Ερατώ-ArsPoetica. Είναι τακτικός συνεργάτης του φιλοσοφικού περιοδικού "Φιλοσοφείν". Ποιήματα και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. Το 2012 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τον τίτλο "Η Αναμενομένη" (Εκδόσεις Βουνέ), το 2017 την δεύτερη (Εκδόσεις Ρώμη) με τον τίτλο "Μάγαδις (Φούγκα)". Το 2018 εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Περί ονείρων" και "Στου ματιού το κέντρο (Ανθρώπινα δαιμόνια)" από τις Εκδόσεις Ρώμη. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο εξέδωσε το 2018 μια ανθολογία μεταφρασμένων ποιημάτων του μεξικανού ποιητή Homero Aridjis με τίτλο "Άνοιγμα Τρωικού Ίππου" και μια ανθολογία αρχαίας ερωτικής ποίησης (Kurunthokai) του λαού των Ταμίλ.
Ο Σταύρος Γκιργκένης γεννήθηκε το 1972. Κατοικεί και εργάζεται στην Θεσσαλονίκη ως φιλόλογος στη Μέση εκπαίδευση από το 2001. Το 1998 έλαβε τον μεταπτυχιακό του τίτλο στο Τμήμα Φιλολογίας του Α.Π.Θ. με θέμα πρωτεύουσας εργασίας "Η Λυκούργεια του Αισχύλου". Είναι διδάκτορας φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης με τίτλο διατριβής "Πολιτική, ιδεολογία και θεσμοί της ηγεμονικής Αθήνας στις Ικέτιδες του Αισχύλου" (2009). Από το 1998 έχει μεταφράσει 15 υπομνηματισμένους τόμους έργων της αρχαίας γραμματείας, από τον Δημόκριτο και τον Ησίοδο ως τους ορφικούς και το απόκρυφο ευαγγέλιο του Θωμά. Από το 2017 εκδίδει με συνεργάτες το δοκιμιακό-λογοτεχνικό περιοδικό "Νόημαστις" Εκδόσεις Ρώμη, ενώ μετέχει και στη συντακτική επιτροπή του δίγλωσσου περιοδικού (ελληνικά-ισπανικά) Ερατώ-ArsPoetica. Είναι τακτικός συνεργάτης του φιλοσοφικού περιοδικού "Φιλοσοφείν". Ποιήματα και μεταφράσεις του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. Το 2012 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τον τίτλο "Η Αναμενομένη" (Εκδόσεις Βουνέ), το 2017 την δεύτερη (Εκδόσεις Ρώμη) με τον τίτλο "Μάγαδις (Φούγκα)". Το 2018 εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Περί ονείρων" και "Στου ματιού το κέντρο (Ανθρώπινα δαιμόνια)" από τις Εκδόσεις Ρώμη. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο εξέδωσε το 2018 μια ανθολογία μεταφρασμένων ποιημάτων του μεξικανού ποιητή Homero Aridjis με τίτλο "Άνοιγμα Τρωικού Ίππου" και μια ανθολογία αρχαίας ερωτικής ποίησης (Kurunthokai) του λαού των Ταμίλ.
