Στο τρίτο βιβλίο περιγράφονται οι δραστηριότητες των θεών της 4ης γενιάς, σύμφωνα με το γενεαλογικό δένδρο του Ησιόδου, και η σχέση τους με το γεωπεριβάλλον, ξεκινώντας από τους θεούς-ποταμούς και τους έξι μεγάλους θεούς και τις θεές του Ολύμπου. Ακολουθούν οι θεοί των νεότερων γενεών και τελικά οι διάφοροι ήρωες. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στους ήρωες προπάτορες των Ελλήνων, όπως και σε άλλους λιγότερο γνωστούς ή εντελώς αγνοημένους, όπως ο Παλαμήδης και ο Αγχίσης, καθώς και σε πολλούς που μέσω των δραστηριοτήτων τους αποδεικνύεται η καθοριστική συμβολή των προϊστορικών Ελλήνων στη διαμόρφωση αρχικά του Αρχαιοελληνικού πολιτισμού και στη συνέχεια του Ευρωπαϊκού και γενικότερα του Δυτικού. Στο βιβλίο καταβλήθηκε προσπάθεια να δοθεί απάντηση στα ερωτήματα που σχετίζονται με τη γένεση των θεών, και συγκεκριμένα με το «πότε» και «για ποιους λόγους» δημιουργήθηκαν οι συγκεκριμένες γενεές των θεών, συνδέοντάς τες με τις καθοριστικής σημασίας κλιματικές μεταβολές και τις συγκλονιστικές επιπτώσεις στη γεωπεριβαλλοντική εξέλιξη του ευρύτερου Αιγαιακού χώρου κατά τα τελευταία 18.000 χρόνια, που είναι –στις λεπτομέρειές της– μοναδική σε ολόκληρο τον πλανήτη. Παράλληλα, γίνεται αναφορά και στις θεογονίες των διαφόρων λαών που κατοικούσαν γύρω από την Ανατολική Μεσόγειο (Σουμέριοι, Βαβυλώνιοι, Χετταίοι, Αιγύπτιοι, Ισραηλίτες) και ανέπτυξαν και αυτοί σημαντικούς πολιτισμούς κατά την προϊστορική κυρίως εποχή.