Στο όγδοο τομίδιο της σειράς «10 και μία δεκαετίες πολιτικών διαιρέσεων: Οι διαιρετικές τομές στην Ελλάδα την περίοδο 1910-2017», ο καθηγητής Θανάσης Διαμαντόπουλος «ακτινοσκοπεί» και αναλύει την πρώτη φάση της 3ης Ελληνικής Δημοκρατίας, την «πρώιμη Μεταπολίτευση», εκ των πραγμάτων κυοφορούσα όλα τα χαρακτηριστικά των επόμενων δεκαετιών.

Η κατάρρευση της στρατιωτικής δικτατορίας σήμανε το κλείσιμο μιας εξηντάχρονης πολλαπλά έκρυθμης πολιτικής περιόδου, στη διάρκεια της οποίας η ελληνική Δημοκρατία –όταν λειτουργούσε– ήταν ελλειμματική, ασθμαίνουσα, «καχεκτική», διωκτική για τους αντικυβερνητικούς, αενάως διακοπτόμενη.

Η Μεταπολίτευση του 1974 σήμανε την ανατολή μιας νέας φάσης με πρωτόγνωρες πολιτικοκοινωνικές συναινέσεις: καθολική αποδοχή του δημοκρατικού πολιτεύματος ως αδιαπραγμάτευτης αυταξίας, «εθνική αντιδικτατορική ενότητα», διάχυτη «σοσιαλμανία», μη αμφισβήτηση ακόμη και της αβασίλευτης πολιτευματικής μορφής κλπ. Αλλά και με ισχυρές αντιπαραθέσεις: για τις προεδρικές αρμοδιότητες, για τον διεθνοπολιτικό προσανατολισμό της χώρας, για τη συμβατότητα κάποιων διεθνών διασυνδέσεων, αλλά ακόμη και του κεφαλαιοκρατικού συστήματος, με την «ολοκληρωμένη» δημοκρατία κοκ.

Παράλληλα, όμως, εμφανίστηκε και ο σπόρος των μεταγενέστερων πολιτικοκοινωνικών παθογενειών: ό,τι ο καθηγητής Διαμαντόπουλος ονομάζει «λαολείχια», δηλαδή η διαρκής θωπεία από πολιτικούς και επικοινωνιοκράτες του «άσπιλου», «άμωμου», πάντα αδικημένου και υπονομευόμενου από ξένα κέντρα ελληνικού λαού.