Πλούταρχος (Συγγραφέας)

Ιστορικός, βιογράφος και φιλόσοφος (50 μ.Χ. - 127 μ.Χ.). Γεννήθηκε στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας από οικογένεια εύπορη και αριστοκρατική. Σπούδασε φιλοσοφία στην Ακαδημία της Αθήνας και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και στη Ρώμη, όπου έμεινε πολύ καιρό, και σχετίστηκε με την αυλή του Τραϊανού, για να γίνει αργότερα δάσκαλος του αυτοκράτορα Αδριανού. Στη Ρώμη του δόθηκε η ευκαιρία να συμβουλευτεί τα αρχεία της πόλης, τα οποία χρησιμοποίησε ως πηγή για τη συγγραφή των "Παράλληλων βίων" του. Ο Τραϊανός του έδωσε πολιτικό αξίωμα στην Ιλλυρία. Αλλά και οι συμπατριώτες του τον τίμησαν με διάφορα αξιώματα, όπως του άρχοντα και του ιερέα του Πύθιου Απόλλωνα, ενώ για μεγάλο διάστημα υπήρξε επιμελητής των Πυθικών αγώνων. Ο Πλούταρχος είχε τέσσερις γιους, από τους οποίους ο ένας, ο Πλούταρχος ο νεότερος, δημοσίευσε τα ανέκδοτα του πατέρα του. Ως άνθρωπος ήταν ήρεμος, ευγενής, λιτός και φιλάνθρωπος. Από τα έργα του σώθηκαν 50 "Βίοι" και τα "Ηθικά", δηλ. 83 πραγματείες με ποικίλο περιεχόμενο, από τις οποίες μερικές θεωρούνται νόθες. Τέτοιος είναι ο πλούτος των γνώσεων στα συγγράμματά του, ώστε από αυτά μαθαίνουμε για την αρχαιότητα περισσότερα από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα. Ο Πλούταρχος κατατάσσεται στους ιστορικούς για τους "Παράλληλους Βίους" του, οι οποίοι είναι 23 ζεύγη, στο καθένα από τα οποία βιογραφεί δύο επιφανείς άνδρες, έναν Έλληνα και ένα Ρωμαίο, τους οποίους στο τέλος παραλληλίζει και συγκρίνει, γι΄ αυτό και οι βίοι ονομάζονται παράλληλοι. Έτσι συγκρίνει μεταξύ τους το Δημοσθένη με τον Κικέρωνα, τον Αλέξανδρο με τον Καίσαρα, το Θεμιστοκλή με τον Κάμιλο, τον Αριστείδη με τον Κάτωνα κ.λπ. Την ιστορική του ύλη ο συγγραφέας την αντλεί από ελληνικές και ρωμαϊκές πηγές, οι περισσότερες από τις οποίες χάθηκαν. Γι΄ αυτό τα συγγράμματα του Πλούταρχου έγιναν πολύτιμα. Σ΄ όλους τους αιώνες και σε πολλούς λαούς οι "Παράλληλοι Βίοι" βρήκαν άπειρους αναγνώστες και θαυμαστές, γιατί ο συγγραφέας όχι μόνο ενθουσιάζει, αλλά και παρορμά τον αναγνώστη να μοιάσει με τους μεγάλους άνδρες που βιογραφεί.

Γιάννης Κορδάτος (Επιμέλεια)

Φοίτησε σε σχολεία της Σμύρνης και της Κωνσταντινούπολης, και τέλειωσε το γυμνάσιο στον Βόλο. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα. Υπήρξε πολυγραφότατος, μελετητής της ελληνικής ιστορίας από την αρχαιότητα έως την σύγχρονη εποχή. Υπήρξε από τα ιδρυτικά στελέχη της "Φοιτητικής Συντροφιάς" και του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδος - Κομμουνιστικό ή ΣΕΚΕ(Κ) (1920), προκατόχου του ΚΚΕ, και διετέλεσε γενικός γραμματέας του (1920-1924) και διευθυντής του Ριζοσπάστη (1922-1924). Το 1927, αποχώρησε από το ΚΚΕ, επειδή διαφώνησε με τις θέσεις του κόμματος για την Μακεδονία. Συνέχισε ωστόσο να είναι κοντά στο ΚΚΕ, και γι΄ αυτό φυλακίστηκε στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά. Αν και αυτοδίδακτος ιστορικός, εντούτοις ήταν πολυγραφότατος. Το βιβλίο του "Η κοινωνική σημασία της Ελληνικής Επανάστασης", που κυκλοφόρησε το 1924, ήταν ένα από τα πρώτα δείγματα του "ιστορικού υλισμού" στην Ελλάδα, και προκάλεσε ποικίλες και έντονες αντιδράσεις. Παρόμοιες αντιδράσεις προκάλεσε και το βιβλίο του Ιησούς Χριστός και Χριστιανισμός, μια "κριτική έρευνα", όπως γράφει ο ίδιος, "πάνω στο μεγαλύτερο επαναστατικό κίνημα που συγκλόνισε τον κόσμο, τον χριστιανισμό και το λαϊκό ηγέτη και επαναστάτη Χριστό". Το βιβλίο αυτό, αν και αποτέλεσμα μόχθου 20 ετών, δεν κυκλοφόρησε παρά μόνο μετά τον θάνατό του, καθώς κανένας εκδότης δεν τολμούσε να αναλάβει την έκδοσή του. Ήταν επίσης μεγάλος γνώστης της Ελληνικής Γραμματείας, αρχαίας και νέας, και ασχολήθηκε επαγγελματικά ως επιμελητής των εκδόσεων της κλασικής Ελληνικής Γραμματείας, που κυκλοφόρησαν από τον οίκο του Ι. Χ. Ζαχαρόπουλου. Σήμερα, στην γενέτειρά του Ζαγορά, λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος που φέρει το όνομά του, ενώ το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τον τίμησε δίνοντας το όνομά του σε κεντρικό αμφιθέατρο στο κτίριο Παπαστράτου στον Βόλο.

Αναστάσιος Λαζάρου (Μεταφραστής)