Οι θρησκευτικο-πολιτικές ιδεολογίες, οι κοινωνικοί θεσμοί και, ακόμα περισσότερο, τα ειρηνευτικά σχέδια και οι πρωτοβουλίες για την επικράτηση του διεθνούς δικαίου ή έστω ενός αποδεκτού «συστήματος» διακρατικών σχέσεων συναποτέλεσαν επί αιώνες το πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσονταν οι συγκλίσεις και οι αποκλίσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών· γι` αυτό και συνιστούν θεμελιώδες κεφάλαιο στην ιστορία της ευρωπαϊκής ενότητας. Η διαμόρφωση του πλαισίου αυτού πραγματοποιήθηκε στο διάστημα που μεσολαβεί από τον όψιμο Μεσαίωνα ως τις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης: Τότε σχηματίστηκε η ευρωπαϊκή ιδιαιτερότητα - με βάση τις τρεις βασικές «κληρονομιές» της (ελληνική, ρωμαϊκή, χριστιανική)· τότε άρχισε επίσης - με την παρέμβαση εξωτερικών κυρίως «προκλήσεων» (εχθρικών ή εξωτικών) - και η συνειδητοποίηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας.

[Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]