Δημήτριος Δ. Λυπουρλής (Υπεύθυνος Σειράς)

Ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Τις βασικές φιλολογικές του σπουδές τις έκανε στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης δίπλα σε λαμπρούς δασκάλους. Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιταλία και στην Γερμανία. Καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1969 ως το 1996, οπότε και αποχώρησε οικειοθελώς από την ενεργό υπηρεσία, για να αφοσιωθεί στο συγγραφικό του έργο. Υπήρξε Κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής και Συγκλητικός κατά το ακαδημαϊκό έτος 1977-1978 και πρώτος Πρόεδρος του Τμήματος Φιλολογίας κατά τα έτη 1984-1986. Για πέντε εξάμηνα πρόσφερε τις υπηρεσίες του και στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου ως επισκέπτης καθηγητής. Έλαβε μέρος σε πολλά συνέδρια (ιδίως για θέματα αριστοτελικά και ιπποκρατικά) και έδωσε πλήθος διαλέξεων στο εσωτερικό και το εξωτερικό. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τον αρχαίο ελληνικό επιστημονικό λόγο. Από την άποψη αυτή γόνιμο έδαφος για έρευνα του προσέφεραν κατά κύριο λόγο τα αρχαία ελληνικά ιατρικά κείμενα, καθώς και τα κείμενα του Αριστοτέλη. Κυριότερες εργασίες - βιβλία (πέρα από τα άρθρα και τις δημοσιεύσεις σε περιοδικά και σε εφημερίδες): - "Η παραγωγική κατάληξη -ικός στην προσωκρατική φιλοσοφία και στο Ιπποκρατικό Corpus" (1968) - "Άρτεμις Ορθρία" (1968) - "Ιπποκρατική ιατρική" (1972) - "Αρχαία ελληνική μετρική" (1975) - "Επίθετα από ουσιαστικοποιημένα επίθετα" (1977) - "Πέντε φιλολογικά μελετήματα" (1986) - "Αριστοτελικά μελετήματα" (1986) - "Εν παρόδω Α΄ - Β΄" (1987-1995) - "Γλωσσικές παρατηρήσεις Α΄ - Β΄" (1990-1994) - "Ιπποκρατική συλλογή Α΄" (1991) - "Ο Δημήτρης Λυπουρλής στο Βαφοπούλειο" (1998) - "Ην ποτε: Τρεις "ιστορίες" αρχαίας ελληνικής καθημερινότητας" (1998) - "Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, βιβλίο Β΄" (2000) - "Ιπποκράτης, τόμοι I-V" (2000-2001) - "Λεξικό αρχαίων συγγραφέων, Ελλήνων και Λατίνων" (μετάφραση από τα Γερμανικά, 1996). Ένας ακόμα τομέας που κίνησε με ιδιαίτερο τρόπο το ενδιαφέρον του ήταν η διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Πήρε μέρος σε πλήθος ειδικών σεμιναρίων, έκανε διαλέξεις, δημοσίευσε σχετικά άρθρα. Έφυγε από τη ζωή στις 15 Νοεμβρίου 2018.

Κωνσταντίνος Ζήτρος (Υπεύθυνος Σειράς)

Ιωάννης Σ. Χριστοδούλου (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Ιωάννης Σ. Χριστοδούλου είναι διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Είναι καθηγητής - σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και διδάσκει Φιλοσοφία ως επισκέπτης καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου.

Τάσος Φάλκος - Αρβανιτάκης (Μεταφραστής)

Ο λογοτέχνης και φιλόσοφος Τάσος Αρβανιτάκης (καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Τάσος Φάλκος) γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Κατοχή και εμφύλιος σημαδεύουν τα παιδικά του χρόνια. Στα γυμνασιακά και τα φοιτητικά του χρόνια επηρεάζεται βαθύτατα την αρχαία γραμματεία και ιδιαίτερα απ΄ τον Αισχύλο και τον Πλάτωνα. Ως φοιτητής ξεκινά το πεζογράφημα "Οι Δίκαιοι" με κύριο θέμα την εμποδισμένη δράση των ανθρώπων που προσπαθούν να έχουν οδηγό μονάχα τη συνείδησή τους. Στις Βρυξέλλες αρχίζει τη σύνθεση του Διγενή Ακρίτα, όπου επιχειρεί να περιγράψει τη διφυή ανθρώπινη υπόσταση, το γήινο και το θεϊκό στοιχείο, αλλά και την ακραία, οριακή κατάστασή του και την κεντρική ιδιότητα του φύλακα. Στα χρόνια της δικτατορίας βρίσκεται στο Παρίσι, όπου προετοιμάζει τη διδακτορική διατριβή του, ενώ παράλληλα συνθέτει τη "Σοφίτα", θεατρικό κατά της δικτατορίας και κάθε μορφής καταπίεσης. Με αφορμή το θάνατο του Μικρασιάτη πατέρα του γράφει τα μικρασιατικά αφηγήματα η "Νύχτα" και το μυθιστόρημα "Η Λίμνη". Πιστεύοντας ότι δεν υπάρχουν ουσιαστικές διακρίσεις, συγχωνεύει σε ένα ενιαίο έργο, το "Μαρτυρίες για έναν απόντα φίλο", όλα τα βασικά είδη λόγου, πραγματοποιώντας ένα είδος "ολικής" λογοτεχνίας. Με θεατρικά του σατιρίζει κυρίως την ανθρώπινη έπαρση. Πέρασε όλες τις πανεπιστημιακές βαθμίδες. Υπηρέτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ., στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, και ως επισκέπτης καθηγητής στη Θεολογική Σχολή του Α.Π.Θ. Διετέλεσε Κοσμήτωρ στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Στα επιστημονικά του έργα ερευνά θέματα της ηθικής φιλοσοφίας, της αρχαίας θρησκείας και της μεθοδολογίας των επιστημών. Τα λογοτεχνικά του έργα καταγράφουν τη σχέση μιας συνείδησης με την ιστορία του καιρού της, σχέση επώδυνη και τραγική. Μαζί με την σύζυγό του Αριστέα Αρβανιτάκη ίδρυσαν το πνευματικό ίδρυμα "Υδρία", με έδρα την Θεσσαλονίκη, διαθέτοντας το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας τους και προικίζοντάς το με την εκτεταμένη συλλογή τους σπανίων εκδόσεων και λαϊκών αντικειμένων. Συνολικά έχει γράψει: ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - La mansarde (θέατρο), Thessalonique, 1974. Ιδιωτική έκδοση. - Τρεις Μαρτυρίες - Η Κολυμβήθρα (δύο ποιητικές συλλογές), Θεσσαλονίκη, 1982. Ιδιωτική έκδοση. - Η σοφίτα (θέατρο), Θεσσαλονίκη, 1984. Ιδιωτική έκδοση. - Το χρονικό των Δικαίων, Αθήνα, Δόμος, 1992. - Η Νύχτα (διηγήματα), Αθήνα, Δελφίνι, 1995. - Σχεδιάσματα με φως (15 ποιήματα με γνήσια χαρακτικά της Ingrig Zamecnicova), Το έργο τιμήθηκε ως "το ωραιότερο βιβλίο της Σλοβακίας για το έτος 1997". Ιδιωτική έκδοση, Bratislava, 1997. - Μαρτυρίες για έναν απόντα φίλο (μυθιστόρημα), Θεσσαλονίκη, Μ. Μπαρμπουνάκης, 1999. - Ο καθηγητής Πλούτων (θέατρο), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2001. - Σχεδιάσματα με φως (75 ποιήματα), Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2005. - Τουρκές η νύχτα (διηγήματα), Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2009. - Οι Λύκοι (συνθετικό ποίημα), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2010. - Πρότυπα και ομοιώματα (ποιήματα), Αρμός 2016. - Το όνειρο της πείνας και της ομορφιάς (θέατρο), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 2017 - Η Λίμνη (μυθιστόρημα), υπό έκδοση, Ζήτρος. - Η λιτανεία (ποιήματα, ελληνικά-γαλλικά), υπό έκδοση, Αρμός. ΜΕΛΕΤΕΣ - Η κοινωνικοπολιτική έννοια της φιλοτιμίας στο έργο του Πλάτωνα, Διδακτορική διατριβή. Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 1975. - "Το πρόβλημα της ηθικής συνείδησης στην αρχαία Ελλάδα", Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1983. - Σέβας και φόβος των θεών, Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση,1984 - Αιδώς. Η φύση και η σημασία του σεβασμού και της ντροπής στην ηθική ζωή των αρχαίων Ελλήνων, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1984. - Εισαγωγικά μαθήματα Φιλοσοφίας (στοιχεία ηθικής φιλοσοφίας), Θεσσαλονίκη, Σάκκουλας, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1985. - Αγών. Ο αθλητισμός σαν βασική εκδήλωση του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού, Θεσσαλονίκη, πανεπιστημιακή έκδοση, 1989. Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1993. - Μεθοδολογία και τεχνογραφία της επιστημονικής έρευνας, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1992. - Η κίνηση στο έργο του Πλάτωνα, Θεσσαλονίκη, Πανεπιστημιακή έκδοση, 1996. - Ηράκλειτος. Πρόλογος, κείμενα, μετάφραση, επιμέλεια, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 1999. - Οι αετοί και τα κοράκια (λογοτεχνική κριτική), Θεσσαλονίκη, Ιδιωτική έκδοση, 1999. - Ο ελληνικός αθλητισμός (ανάπλαση και σημαντική επέκταση του Αγών), Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου, 2003. - Greek Athletics, Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου, 2004. - Πλάτωνος Φαίδων, Προλεγόμενα, Θεσσαλονίκη, Ζήτρος, 2007.

Ηράκλειτος (Συγγραφέας)

Ηράκλειτος (~544-483 π.Χ.). Γεννήθηκε στην Έφεσο, γιος του Βλόσωνος με καταγωγή από βασιλική οικογένεια και ήταν σ΄ όλο το βίο του αντίπαλός του όχλου και της δημοκρατικής παράταξης. Υποχρέωσε σε παραίτηση τον αντίπαλο της ολιγαρχίας Μελανκόμα και εναντιώθηκε στην (αποτυχημένη) ιωνική εξέγερση των δημοκρατικών κατά των Περσών. Για τους Εφέσιους συμπολίτες του που εξόρισαν τον καλύτερο Εφέσιο, τον Ερμόδωρο, έλεγε ότι πρέπει να κρεμαστούν όλοι αυτοβούλως και να παραδώσουν την πόλη στους ανήλικους. Οι δημοκρατικοί Εφέσιοι αποφάσισαν την εξορία του Ερμόδωρου με το σκεπτικό ότι, από τους Εφέσιους δεν μπορεί να υπάρχει ένας καλύτερος των άλλων και, αν υπάρξει, όχι στην Έφεσο και όχι μεταξύ των Εφεσίων! Ο Ηράκλειτος απαντούσε ότι ένας είναι σημαντικότερος από 10.000, αν αυτός είναι ο καλύτερος. Καλύτερος είναι δε εκείνος που προτιμάει την υστεροφημία από την παροδική δόξα. Η φιλοσοφική αντίληψη του Ηράκλειτου ήταν αντίθετη με την παραδοσιακή θρησκεία και στηριζόταν στις αριστοκρατικές αρχές. To αντικείμενο της φιλοσοφίας του δεν είναι η υλική αρχή αυτού του κόσμου αλλά ο εσωτερικός ρυθμός, ο Λόγος για τον οποίο ο κόσμος κινείται και ρυθμίζεται. Ο Ηράκλειτος είναι ο φιλόσοφος του αιώνιου γίγνεσθαι. Η κίνηση αυτή του γίγνεσθαι εκφράζεται με την συνεχή ροή του ποταμού που ολοένα ανανεώνεται. Μέσα στον Λόγο, ο Ηράκλειτος, δένει ένα μόνο υλικό στοιχείο, το πυρ. Η ύπαρξη του πυρός δημιουργεί μαζί με τον Λόγο ένα κόσμο άπειρο, άναρχο, ανώλεθρο, αυτορυθμιζόμενο που μετατρέπεται σε ποικίλες μορφές. Ο κόσμος αυτός είναι η αρμονία των αντιθέσεων. Οι αντιθέσεις δημιουργούν την ενότητα των πάντων με τη σύνθεση τους. Πολλές από τις δραστηριότητές του Ηράκλειτου ήταν αινιγματικές και η φιλοσοφία του ερμηνευόταν δύσκολα, γι΄ αυτό ονομάστηκε "σκοτεινός φιλόσοφος". Όταν παρουσιάστηκε στο σώμα του υδρωπικία, χώθηκε στην κοπριά ενός βουστασίου, ώστε η εκλυόμενη θερμότητα να απορροφήσει τα υγρά από το σώμα του. Σ΄ αυτή την κατάσταση πέθανε σε ηλικία 60 ετών. Από το έργο του "Για τη φύση" διασώθηκαν μόνο αποσπάσματα. Όταν ο Σωκράτης διάβασε το έργο του Ηράκλειτου είπε "... αυτά που κατάλαβα είναι σπουδαία, νομίζω όμως ότι είναι εξίσου σπουδαία και αυτά που δεν μπόρεσα να καταλάβω". Το γνωστότερο από τα αποφθέγματα του Ηράκλειτου "τα πάντα ρει", αποδόθηκε σ΄ αυτόν από τον Πλάτωνα, δεν βρέθηκε όμως σε κάποιο από τα διασωθέντα αποσπάσματα του έργου του.