ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΝΣΤ ΤΣΙΛΛΕΡ στη γερμανική γλώσσα δεν μπορούν να θεωρηθούν πλέον χαμένες. Η ιστορικός τέχνης Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη καλύπτει το ερευνητικό κενό με τούτη τη μοναδική, δίγλωσση −εικονογραφημένη με σπάνιο υλικό− έκδοση.

Ο αυτοβιογραφικός λόγος του Τσίλλερ, μια συναρπαστική εναλλαγή αποκάλυψης και απόκρυψης, δείχνει πως η συνάντηση του αρχιτέκτονα με την Ελλάδα του Γεωργίου Α΄ και του Τρικούπη, παρά το πικρό του τέλος, υπήρξε γόνιμη και αμοιβαία επωφελής.

ERNST ZILLERS ERINNERUNGEN in der Originalsprache galten bis heute als verschollen. Es ist das Verdienst der Kunsthistorikerin Marilena Z. Cassimatis, diese Forschungslücke geschlossen zu haben und zu dieser einmaligen, zweisprachigen mit seltenem Material veranschaulichter Ausgabe voranzuschreiten.

Zillers autobiographische Schrift – ein spannender Wechsel von Offenbarung und Verschleierung – lässt manche Gründe erkennen, weshalb die Begegnung des Architekten mit Griechenland Georgs I. und des Premiers Trikoupis, bis zu seinem bitteren Ende, fruchtbar und von gegenseitigem Nutzen war.

Η Μαριλένα Ζ. Κασιμάτη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης, Αρχαιολογία και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου από όπου έλαβε διδακτορικό δίπλωμα (1979). Παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα αποκατάστασης μνημείων στο Πολυτεχνείο του Μονάχου και συντήρησης πινάκων στα εργαστήρια του Βαυαρικού Εθνικού Μουσείου. Εργάστηκε στις Κρατικές Βαυαρικές Συλλογές Ανακτόρων, Πάρκων και Λιμνών, μελετώντας διεξοδικά τα κατάλοιπα του κληροδοτήματος των Wittelsbach. Από το 1971-1973 υπήρξε τακτική συνεργάτις της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας και του Προγράμματος για Έλληνες Μετανάστες. Εργάστηκε σε γκαλερί σύγχρονης τέχνης στο Μόναχο και δημοσίευε κριτικά σημειώματα για καλλιτέχνες. Από το 1984 έως το 2017 ανέλαβε τη θέση επιμελήτριας στην Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου. Από τη θέση αυτή, και για την διερεύνηση και ανάδειξη των έργων ελληνικής και δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης του μουσείου, συνεργάστηκε με μουσεία και ιδρύματα του εσωτερικού και εξωτερικού, ιδίως με το Πανεπιστήμιο και την Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, την Γλυπτοθήκη του Μονάχου και την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Έχει διατελέσει επιστημονική υπεύθυνη των συλλογών δυτικοευρωπαϊκής ζωγραφικής, χαρακτικών και σχεδίων, της φωτογραφίας στις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης. Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο και έχει προσκληθεί με ανακοινώσεις σε συνέδρια Ιστορίας της Τέχνης στην Γερμανία, Ελβετία (ETH Ζυρίχη), για διαλέξεις στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, και σε πολλές δημοτικές Πινακοθήκες και Πανεπιστήμια της Ελλάδας (Θεσσαλονίκη, Βόλο, Χανιά, Πειραιάς), έχει συνεργαστεί με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού και έχει δράση ως μέλος στο Δ.Σ. του Ιδρύματος Αικατερίνη Λασκαρίδη. Έχει διδάξει νεότερη ευρωπαϊκή και ελληνική τέχνη στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης (προπτυχιακά, Ν. 407), μεταπτυχιακά στην Αθήνα και στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Στα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εντάσσεται η νεοελληνική τέχνη του 19ου αιώνα και η σχέση της με τη Δύση, η μουσειολογία, ιδίως η οργάνωση των μουσείων την ψηφιακή εποχή, η νεοκλασική αρχιτεκτονική και τοπογραφία της Αθήνας.  Έχει συντάξει λήμματα για το Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών του εκδοτικού οίκου Μέλισσα και το γερμανικό λεξικό καλλιτεχνών Saur. Ανάμεσα στις σημαντικότερες εκθέσεις και καταλόγους που έχει επιμεληθεί, και με δική της πρωτοβουλία, συγκαταλέγονται: «Αθήνα – Μόναχο. Τέχνη και Πολιτισμός στη Νέα Ελλάδα» (συνεργασία με το Βαυαρικό Εθνικό Μουσείο και το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο), «Μαρία Χρουσάκη, Φωτογραφίες» (μονογραφία, έκθεση), «Συμεών Σαββίδης» (μονογραφία, έκθεση ), «Γκόγια. Ο ύπνος της λογικής γεννά τέρατα», «Κωνσταντίνος Βολανάκης, Ο ποιητής της θάλασσας», «Ερνέστος Τσίλλερ Αρχιτέκτων 1837-1923», «Θεόφιλος Χάνσεν και η Ελληνική Αναγέννηση» (συνεργασία με τον καθηγητή Αρχιτεκτονικής Γ.Α. Πανέτσο, την Ακαδημία Καλών Τεχνών της Βιέννης και της Βασιλικής Βιβλιοθήκης της Κοπεγχάγης). Από το 2013-2016 υπήρξε τακτική συνεργάτις διαδικτυακού ραδιοφώνου για εικαστικά θέματα. Το 2017 είχε ενεργή συμμετοχή στον προγραμματισμό της επανέκθεσης χαρακτικών και σχεδίων (ελληνικών και ξένων σχολών) της Εθνικής Πινακοθήκης. Εξέδωσε τις «Αναμνήσεις του Ερνστ Τσίλλερ» (δίγλωσση έκδοση, ελληνικά-γερμανικά - Peak Publishing, 2020). Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε γερμανικά και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά ιστορίας της τέχνης και αρχιτεκτονικής (Kunstwelt, Διπλή Εικόνα, Αρχιτεκτονική, Αρχαιολογία, Ιστορία της Τέχνης, Δομές, Grad Review 2021). Συνεργάζεται με το Βυζαντινό-Χριστιανικό Μουσείο (ΥΠΠΟΑ) για την τεκμηρίωση του αθηναϊκού Μεγάρου Τσίλλερ-Λοβέρδου. Εντός του 2022 προγραμματίζεται από το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης η έκδοση της αλληλογραφίας Ερνστ Τσίλλερ-Θεόφιλου Χάνσεν (1861-1890). Διετέλεσε εκπρόσωπος του Υπουργείου Πολιτισμού στη Μόνιμη Αντιπροσωπείας της Ελλάδας στην Unesco. Υπήρξε η ιδρυτική διευθύντρια της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης και μέλος της Association International des Critique d’Art – Ηellas.