Ο Αμένοφις Δ', επίσης Αμενχοτέπ Δ΄ (περίπου 1353-1336 π. Χ.), περισσότερο γνωστός με το όνομα Ακενατόν, Αμενχοτέπ ή Αμένοφις κατά την ελληνοποιημένη εκδοχή ήταν Φαραώ της Αιγύπτου. Την περίοδο της βασιλείας του πατέρα του δεν αναπαρίσταται μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της βασιλικής οικογένειας. Το ασυνήθιστο αυτό γεγονός μπορεί να οφείλεται στην ασθενική φύση και το παράξενο παρουσιαστικό του και οδήγησε ορισμένους ιστορικούς στο συμπέρασμα ότι ήταν παραγκωνισμένος από τη φαραωνική οικογένεια. Με τον πρόωρο θάνατο του μεγαλύτερου αδερφού του και χάρη στην εύνοια της μητέρας του βασίλισσας Τίγης, ο Αμένοφις IV ορίστηκε διάδοχος. Αμέσως μόλις ο νεαρός Φαραώ ανέβηκε στο θρόνο, έβαλε μπροστά ένα μεγαλόπνοο και προσεκτικά οργανωμένο, όπως αποκαλύπτεται, μεταρρυθμιστικό σχέδιο. Εισηγήθηκε τη λατρεία του Aτόν ως ύψιστου θεού-δημιουργού δίχως να απορρίπτει την ύπαρξη των άλλων θεών, οι οποίοι όμως αυτόματα υποβιβάστηκαν έτσι σε κατώτεροί του. Φαίνεται όμως πως η μετριοπαθής αυτή μονοθεϊστική στάση δεν απέδωσε τα αναμενόμενα. Ο νεαρός φαραώ μετέφερε την πρωτεύουσα από τις Θήβες στην καινούργια πόλη που έχτισε στην περιοχή της σημερινής ελ-Αμάρνα, στα μισά της απόστασης ανάμεσα στη Μέμφιδα και τις Θήβες. Η πόλη ονομάστηκε Ακχετατόν («Ορίζοντας του Aτόν») και ήταν αποκλειστικά αφιερωμένη στον Aτόν.Επομένως τι μυστικό κρύβουν οι πάπυροι που ανατέθηκε στην αρχαιολόγο και καθηγήτρια του Αμερικανικού Πανεπιστημίου του Καΐρου Ελένη Νάκου να μεταφραστούν; Ποιος είναι ο έβδομος υιός, που θα γεννηθεί από έβδομο γιο και έβδομη κόρη; Τι ανατροπή θα φέρει στον κόσμο; Γιατί η διαπρεπής στον χώρο της και έξυπνη αρχαιόλογος αρχίζει να διώκεται από παραθρησκευτικές οργανώσεις, συνδικάτα του εγκλήματος και αιρετικούς; Ποιος πραγματικά είναι ο Τζον Λι Κράκερ που της έφερε τους παπύρους; Πού κρύβεται ο γιος του, Πίτερ Κράκερ, και γιατί δολοφονήθηκε η κοπέλα του Πίτερ, Σάρα Σαρίχ; Πόσο επικίνδυνα είναι τα μυστικά των παπύρων; Τι ρόλο παίζουν σε όλη αυτήν την ιστορία οργανωμένα συνδικάτα εγκλήματος και πορνείας; Ο Ακενατόν έχει όντως απόγονο στη σημερινή εποχή; Η ριζοσπαστική για την εποχή του μονοθεϊστική τάση, σε πόσο μεγάλο κίνδυνο βάζει σήμερα τις βάσεις του ιουδαϊσμού και σε τι βαθμό αμφισβητεί τη θεϊκη υπόσταση του Ιησού;
Σε γενικές γραμμές η ιστορία είναι καλή. Η προσωπικότητα της αρχαιολόγου είναι πολύ καλά σχηματισμένη, αν και γραμμένη από άντρα συγγραφέα. Ο κύριος Μαύρος μου μετέδωσε την αγωνία της, τα συναισθήματά της, τον τρόπο σκέψης της ικανοποιητικά. Η πλοκή εξελίσσεται βαθμηδωτά. Έχει μυστήριο, ανατροπές, πυροβολισμούς, δολοφονίες, ανθρωποκυνηγητό και ωραίες περιγραφές της Αλεξάνδρειας και του Καΐρου. Οι χαρακτήρες περπατούν σε στενά, μαγαζιά και πλατείες αυτών των δύο πόλεων και ένιωσα να περπατούσα πλάι τους. Ο συγγραφέας έκανε καλή δουλειά στη χαρτογράφηση των πόλεων. Μου άρεσε πολύ η κεντρική ιστορία και η ανατροπή που την ακολούθησε, δείχνοντας τις πραγματικές διαστάσεις της υπόθεσης. Έξυπνη ιδέα, σε ικανοποιητικό βαθμό εκτελεσμένη. Χωρίς να φτάνει τις υπερβολικά πολλές περιπέτειες του Νταν Μπράουν και χωρίς να παραθέτει πολλά ιστορικά στοιχεία της εποχής του Ακενατόν, το βιβλίο είναι μια ικανοποιητική περιπέτεια που θα σας κρατήσει σε πολλά σημεία. Η ένστασή μου είναι στην κοιλιά που κάνει σε δύο σημεία: όταν η αρχαιολόγος αναζητά επιτέλους τον Πίτερ Κράκερ, οπότε η διαδικασία αυτή είναι πολύ χαλαρή και προς το τέλος, που η αρχαιολόγος είναι σε κρίσιμη καμπή της ζωής της και ο συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να αναλύσει σε αρκετές σελίδες όλες τις απόψεις του για τις χριστιανικές ενώσεις, για τη διαφθορά του ανθρώπου από το χρήμα και πολλά άλλα ηθικοπλαστικά που δεν κολλούσαν με το συγκεκριμένο σημείο και μείωσαν τη θετική εικόνα μου για το μυθιστόρημα.
«Ο υιός του Νείλου» είναι μια αξιόλογη προσπάθεια για ελληνικό μυθιστόρημα αγωνίας και μυστηρίου, με αριστοτεχνικό συνδυασμό αιγυπτιακής Ιστορίας και ανατροπών. Μια πολύ καλή επιλογή για διάβασμα.
Πάνος Τουρλής